Orta Doğu"da ilginç gelişmeler oluyor. Sadece başlıkları alt alta yazsak gidişatı görmemizi sağlar.
Bayram süresince Suriye"de ateşkes uygulanmasına çalışılmasına rağmen pek başarılı olunamadı. Buna rağmen Beşşar Esed ve Baas yönetimi tutuklu bulunan muhaliflerin bir kısmını serbest bıraktı.
ABD, Rusya ve Çin Suriye sorununun çözümü için yeni öneri hazırlığında. BM ve Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi El Ahdar el Brahimi"nin temasları da bu bilgiyi doğrular mahiyette.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov: "Şu ana kadar Suriye muhalefeti adına konuşacak birinin olmadığını" belirterek; Suriye muhaliflerine "bir müzakereci belirlemesi" çağrısında bulunması dikkat çekici bir durum. Anlaşılan Rusya Türkiye"nin desteklediği Suriye Ulusal Konseyi"ni (SUK) tanımıyor.
Lavrov, uluslararası oyuncuların Suriye"de tarafları diyaloğa teşvik etmesi gerektiğini söyledi. "Düşmanlığı aynı anda durdurun. Ama temel amaç Esad"ı devirmekse Suriye"de kan akmaya devam edecek" açıklamasını yaptı.
El Ahdar el Brahimi, Çin Dışişleri Bakanı Yang Cieçi ile yaptığı görüşme sonunda Çin bir öneri paketi açıkladı. Cieçi: "taraflara ateşkes, şiddetin durması ve siyasi değişimin erken tarihte başlaması" yönünde çağrıda bulundu.
"Siyasi çözüm Suriye için tek pragmatik seçenektir. Brahimi ve Kofi Annan diplomatik arabuluculuk faaliyetlerini desteklediklerini, uluslararası toplumun da buna katkıda bulunmasını" istedi.
Lavrov ve Cieçi"nın açıklamaları Esed"siz çözümün tasarlanmadığını gösteriyor. Tarafların çatışmaları aynı anda durdurmaları çağrısı, Esad"a onurlu bir çözüm için fırsat verilmesi olarak değerlendirilmelidir. Brahimi"nin diplomatik temasları ve siyasi çözüm planları bunu teyit etmektedir.
ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton"un "Muhalefet iyi niyetli ama 20, 30, 40 yıldır Suriye"de bulunmayan kişiler tarafından temsil edilemez. Özgürlüklerini kazanmak için ön cephede çarpışan ve ölen kişiler muhalefeti temsil etmeli" açıklaması yeni bir durum ortaya çıkartmıştır. Bu açıklama Lavrov, Cieçi ve Brahimi"nin "muhatap alınacak muhalefet" girişimine destek mahiyeti taşıyabilir.
Gelişmelere bakıldığında Esed ve Baas rejimi silahlı mücadeleye başvurmamış, ülkede bulunan başta İhvan olmak üzere diğer muhalif unsurları siyasi muhatap olarak alacak. Böylece silahlı mücadeleden yana olanların saf dışı bırakılacağı düşünülüyor. Bunun ne kadar uygulanabilir olduğunu bize zaman gösterecek.
Anlaşılan Katar"da ki Doha zirvesinde muhalefete yeni ayar verilecek. Sonuçları Suriye"nin geleceğine etki edecektir.
Suriye dışında bulunan muhalefetin birlikte hareket edememesi, bölge ülkelerinin beklentileri ve ayrı ayrı muhalif gruplara destek vermesi başarı şansını olumsuz etkilemiştir.
Silahlı gruplar mücadele anında kendilerini siyasi unsurların üstünde görürler. Onlara göre siyasiler barışın kurulmasında bir anlam ifade edebilirler. Barış görüşmeleri silahlı mücadele başarısının oluşturduğu bir zemin olarak değerlendirilir.
Suriye sorunu hızla çözülemezse bölge, içinden çıkılamayacak bir kargaşaya sürüklenecek. Etnik, mezhebi ve dini gerginlik bir savaşa dönüşmek üzere. Son günlerde Halep"in Eşrefiye Mahallesi"nde Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ve Demokratik Birlik Partisi (PYD) arasında çatışmalar başladı. Bu, bölgede olabilecek en tehlikeli durumdu.
Türkiye, İran ve Irak ekseninde Kürt sorununu düşündüğümüzde seküler anlayışa sahip olan organizasyonlar güç kazanıyor. Böylece bölge Kürtleri seküler etnik milliyetçi bir anlayışın elinde kalacak ve Müslümanların arasındaki ortak payda zayıflamış olacaktır. ÖSO ve PYD arasındaki gelişmeleri bu bağlamda ele almak gerekiyor.
Mezhebi ve dini alanda da ayrışma hızla devam ediyor. Bir kısım İslam ulemasının başka bir mezhep için beddua yapması ayrışmanın alt katmanlardan âlimler safına kadar ulaştığını gösteriyor. Mezhepler arasındaki ihtilaflı konuları belirli bir uzlaşma zeminine taşıyacak insanların bu konuma gelmeleri ümmet bilincini ortadan kaldırmaktadır.
Hz. Peygamberimiz"in (SAV) torunu ve Hz. Ali"nin (K.V.) kızı Hz. Zeyneb"in (RA) Şam"daki mezarına yakın bir yerde bomba patlatılıyor, onlarca insan ölüyor. Bu bize Lübnan, Pakistan ve Irak"taki mezhep kavgalarını hatırlatıyor.
Suriye sorunu, Suriye halkının talepleri doğrultusunda hızla çözülmelidir. Sürecin uzaması telafisi imkânsız sonuçlar ortaya çıkartacaktır.
Sanırım en tehlikelisi de budur.
