"I kada ziva sahranjena djevojçica bude upitana

Zbog kakve krivice je umorena"*

Evet, niye yoksun? Geçen yüzyılda büyük soykırımlar ve katliamlar yaşandı. Ondan önceki yüzyıllarda belki de daha büyüklerine tanıklık etmiştir yer ve gök.

En azından bunların bir kısmını kitabelerden, destanlardan romanlardan ve öykülerden öğreniyoruz.

Okuduklarımızla, tanıklık ettiğimizin etkisi aynı değil. Gördüklerimiz daha büyük etki bırakıyor ruhumuzda.

Son 40 yıla tanıklık ettim. Şunu söylemeliyim ki bu zaman diliminde yaşananlar tarih kitaplarında, romanlarda ve öykülerde olanları aratmayacak düzeydeydi.

Gelecek hafta uygar dünyanın tanıklık ettiği en büyük soykırımlardan birini anacağız.

Bosna işgalinin 20. ve Srebrenica Soykırımı''nın 17. yılı. Zaman ne kadar da hızlı geçiyor.

İsmet Özel, "Yaraların kabuğu kolayca kaldırılıyor" diyor. Bizim yaralarımız kabuk bağlamıyor ki. Her yıl Srebrenica''da yeni mezarlar açıp cenaze merasimleri düzenliyoruz. Gelecek yıl bir yenisi...

Alija İzetbegoviç, bize "kin ve intikam peşinde koşmayın ama yapılanları asla unutmayın" demişti.

Bizler, uygar dünyaya kayıtsızlığının hesabını soruyor ve sorumluluğunu ihtar ediyoruz. Çünkü her şey tanıklığımızda gerçekleşti.

Bosna-Hersek''te her yıl yeni toplu mezarlar bulunuyor. Son açıklanan rakamlara göre 1992-95 tarihleri arasında198 bin kişi öldürüldü.

Srebrenica''da şimdiye kadar tespit edilen öldürülmüş insan sayısı 8372. Sadece Sarajevo''da 11 bin 541kişi öldürüldü.

Yugoslav Halk Ordusu ve Sırp paramiliter grupların saldırıları sonucu ölenlerin çoğunluğunu çocuklar, kadınlar ve yaşlılar oluşturuyordu. Kayıplar henüz bilinmiyor.

6 Nisan 2012''de Bosna işgalinin 20. yıl anmasında başkent Sarajevo''da Vjecna vatra''dan (Sarajevo''nun kurtuluş anıtı) Başkanlık sarayına kadar olan cadde üzerine 11 bin 541 sandalye dizildi. Sandalyeler kırmızıya boyanmıştı. Bazıları küçüktü onlarda öldürülen çocukları sembolize ediyordu.

Görüntü bir kan nehrini andırıyordu. Etkinliğin adı "Sarajevska crvena linija" yani "Sarajevo''nun kırmızı hattı" idi. Tören boyunca sandalyelere kimse oturmadı. Çünkü sandalyelere oturması gerekenler Sırp saldırıları sonucu ölmüşlerdi.

Sarajevo, 1425 gün kuşatma ve Sırp saldırısı altında kaldı. 1993''den itibaren dış dünya ile bağlantısı havaalanının altında Dobrinjo''dan Butmir''e uzanan tüneldi. Bihaç, Cazin, Velika Kladuşa, Gorajde, Zepa ve Srebrenica''da kuşatma altında olanların bu kadar da şansları yoktu.

BM Bosna Hersek''te beş bölgeyi "Güvenlikli Bölge" ilan etmişti. Bunlardan bir tanesi de Srebrenica idi ve BM Barış Gücü''ne (UNPROFOR) bağlı Hollandalı askerler tarafından korunuyordu. İşgalden önce Srebrenica''nın nüfusu 25 bindi. İşgalle birlikte civardan gelenlerle 36 bine yükseldi.

10 Temmuz 1995 günü Washington, New York(BM), Paris, Belgrad, Pale ve Srajevo (UNPROFOR merkezi) arasındaki kirli pazarlıklar sonucu şehir General Ratko Mladiç komutasındaki Sırp işgalci güçlere teslim edildi.

11 Temmuz''dan itibaren Sırplar tarihte eşi ve benzerine az tanıklık edilecek bir katliama başladılar. Birkaç gün içinde binlerce insanı katlettiler.

Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi (Lahey Adalet Divanı) 26 Şubat 2007''de olanları "Soykırım" olarak niteledi.

Bugün USSM''de baş suçlu olarak Sırpların siyasi lideri Radovan Karaçiç ve askeri komutan General Ratko Mladiç yargılanıyor. General Mladiç, geçen ay yargılanma anında Srebrenica Annelerini" tehdit etmişti. Bunun üzerine mahkeme belirsiz bir tarihe ertelendi.

11 ayrı suçtan yargılanan Karaçiç, en önemli suçundan delil yetersizliğinden beraat etti. İsnat edilen suç "Sırp güçlerine Boşnak ve Hırvat yerleşim yerlerine saldırı emri" idi. Şimdi geride sadece Srebrenica soykırım dosyası kaldı.

Sırbistan eski Cumhurbaşkanı Boris Tadiç görevdeyken olanları soykırım olarak ifade etmişti ama yeni cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç ise ""Srebrenica''da katliam yapılmadı" açıklamasını yaptı.

Bütün bunlar; " Bosna-Hersek''te uygar dünyanın gözleri önünde Boşnak Müslümanlara yönelik bir soykırım yapıldı" gerçeğini değiştirmeyecektir

Türkiye''de öğrenim gören Boşnak öğrencilerin oluşturduğu Genç Boşnaklar Derneği İstanbul (GBDİ) Çarşamba (11 Temmuz 2012) günü Taksim''de saat 12.00 dan 20.00''e kadar sürecek Srebrenica soykırımını anma günü düzenliyorlar.

Etkinlik, Aida Şehoviç''in önderliğinde dünyanın birçok kentinde uygulandı ve adı: "Şto te nema?" yani "Niye yoksun?" dur.

Herkes davetli.

Yeryüzünde "zulme" karşı sadece "adaleti aramak" ve "savunmak" için orada olacağız.

"Diri diri toprağa gömülen kız çocuğuna, hangi suçtan dolayı öldürüldüğü sorulduğu zaman"* ve "çocukları küçük kurşunlarla vururlar değil mi anne?" sorusunu soran Srebrenicalı çocuğa, bir cevap vermek için orada olacağız.

"Şto te nema?"

"Niye yoksun?"

* Prevod Kur''ana, At- Takwir 8-9 ajeta