Eğitimde zor zamanlardan geçiyoruz. Zaten geçmişten bu yana çok sıkıntılı olduğumuz ölçme değerlendirme, pandemi döneminde daha da sıkıntılı hal aldı. Eğitim sistemimizde geçmişten bu yana sınıfta kalmanın neredeyse yasak olduğu, notların havada uçuştuğu, takdir teşekkür belgelerinin sayısının neredeyse öğrenci sayısına eşit olduğu, ölçme değerlendirmenin kurallarının hiçe sayıldığı bir sisteme sahibiz. Ama pandemi de bunu daha da sorunlu hale getirdik. Çünkü uzaktan eğitim ve sağlık koşulları, eğitimi sekteye uğratırken biz bir de olağanüstü koşullarda olağanmış gibi ölçme değerlendirme yapmaya çalışınca ortaya gerçekten öğrencilerin geleceğine etki edecek bir sorun çıktı diyebilirim. Öğrenciler ve eğitimciler günlerdir bu soruna değinmeye çalışıyorlar ve umarım YÖK bu konuda sessiz kalmayacaktır. Neden bu kadar önemli diyeceksiniz; çünkü üniversite sınavlarında zaten adil olarak uygulanmayan Ortaöğretim başarı puanı bu yıl neredeyse 1,5 yıldır normal eğitim alamayan çocuklar için ciddi adaletsizlik oluşturabilir. Bu açıdan öncelikle zaten adaletsiz olan OBP’yi anlatmak ve çözüm önermek istiyorum.
Ben de bu konuya destek olmak amacıyla bir daha yazmak istiyorum. Üniversite sınavında okul başarı puanları kullanıyoruz. Hatta bu puanın kullanımı konusunda yıllardır büyük tartışmalar sürüp gidiyor. Bütün tartışmaların temelinde de bu puanların objektifliği ve kullanılış şekli yatıyor. Hatta ÖSYM’nin uzun yıllar bu konu üzerinde çalışıp oluşturduğu birikim bir kanun maddesi ile yok edildi. ÖSYM geçmişte OBP hesaplama yönergesinde 28 farklı değişkenle öğrenciler arası eşitliği sağlamaya çalıştı. Bunların temelinde ne var biliyor musunuz? MEB’in aksine kimse okulda verilen puanların objektif ve bilimsel olduğuna inanmıyordu bu yüzden de ÖSYM bu adaletsizliği düzeltmek ve eşitsizliği azaltmak üzere bu çalışmaları yapmış ve bilenler bilir ki OBP kısmı oldukça bilimsel ve adil çalışıyordu. Ama ağırlıklandırma dediğimiz kısmı kaldırmak yerine sistemin tamamı çöpe atıldı maalesef. Bu arada AOBP benim hep karşı olduğum ciddi adaletsizlik üretmekteydi.
İşte OBP ile ilgili 12 yıllık zorunlu eğitim yasasına mecliste bir madde eklenmişti. Madde ile üniversite giriş sisteminin okul başarısını hesaplayan kısmını yani AOBP kaldırmayı ve OBP’yi yeniden düzenlemeyi amaçladılar. Değişikliği hatırlamanız açısından kısaca anlatayım, eski sistemde öğrencilerin okul puanları okulların puan verme işlemi birbirinden farklı ve subjektif olmasından dolayı yeni bir işleme tabi tutularak objektif bir ayarlama yapılıyordu. Böylece not şişirme, bol keseden not verme gibi eşitsizlikler çözülüyordu. Kısacası okulun notları şişirmemesi için istatistiksel ayarlamalar yapılıyordu. Örneğin bir okul notları şişirmişse ÖSYM bu okulun notlarını çan eğrisi sistemine göre düşürüyordu. Düşük olan okulu da yükseltiyordu.
Bunu değiştirdiler hem de ne değişiklik. Sistem o kadar kabaca ve istatistikten yoksun ki sormayın gitsin. Okul başarı puanı sistemi şöyle çalışıyor; öğrencinin 100’lük sistemde başarı puanı “5” ile çarpılıyor çıkan rakam da “0.12” ile çarpılıp öğrencinin sınav puanına ekleniyor. Bu bir felaket bu ne ölçme değerlendirme bilimine uyar ne istatistiğe uyar. Şimdi bir düşünün bütün öğrencilerine “100” tam puan verse bütün öğrenciler 100 x5= 500 onun da 0.12 si 60 puan alıyor. Bunu engelleyen hiçbir şey yok. Daha basit anlatayım bir okulun birincisi 100 diğer okulun birincisi 90 olsun, 100 olan 60 puan alıyor 90 olan 54 puan alıyor. 90 olan okulun birincisi “6” puan kaybediyor. YKS’de “6” puan en az 20 bin kişiye yakın fark eder. Bu çok ciddi bir kayıp, dolayısıyla okul yöneticileri öğrencilerine düşük ya da yüksek not verdiğinde eski sistemde bu istatistikî yöntemlerle eşitlenirken şimdi tam tersi yüksek ve şişirilmiş not veren destekleniyor.
İşin ilginci bunu engelleyen bir yaptırımda yok.
Çünkü öğretmenlerin verdiği notlarda herhangi bir eşdeğerlik sağlanamadığı için ciddi farklar doğuyor. Ayrıca bu puanlama sistemi başarılı öğrencilerin okuduğu okulları daha başarısız öğrencilerin okuduğu okula göre dezavantajlı yapıyor. Şimdi size önerim öncelikle uzun süreçte bu OBP’nin düzeltilmesi şart ancak bu yıl özel bir yıl ve 2021 YKS’de OBP kullanılması ciddi adaletsizlik doğurabilir. Bu yüzden 2021 YKS’de ya etkisini azaltın ya da kullanmayın aksi halde çok ciddi bir adaletsizlik yapmış olacaksınız. Bunu hem MEB hem de YÖK hemen düzeltmelidir. Bu vebalin altından kimse kalkamaz.
