Eser 1969 yılında Kültür Bakanlığı tarafından neşredilmiş.

Pazar günü başladığımız konuya ve alıntıya devam edelim;

*

Giderlerin karşılanması için,

, bir evin temelinden toprak alınıp üzerine atmaya benzer.

Zira temelden alınan toprakla, temele zayıflık gelir; yüzeyin ise, o ağır yükü çekmeye kudreti kalmadığından, evin büsbütün harap olmasına sebep olur.

durumlarının denge ve düzeniyle ilgilenmek ve ülkenin şen ve esen olmasına dikkat etmek, her yönden ve hey şeyden elzemdir.

*

Hazine;

çokluğu ile oluşur. Hazine toplamak ülkenin bayındırlığı ve iyi hal iledir.

Ülkenin bayındırlığı da

siyasetiyle mümkündür. Başka türlü olmaz.

Mehmed Paşa'nın, halktan alınacak ağır vergilerin devletin gelirlerini azaltacağı şeklindeki iktisat teorisi,

ve onun takipçileri tarafından da ifade edilmiştir.

*

Mehmed Paşa'nın, idarecilerin göz önünde bulundurmalarını istediği hususlar madde madde şöyle sıralanıyor:

-Bütün âmirler adâletli olmalıdır. Zira adâlet, hazinenin artması ve halkın çoğalmasını sağlar. Hazine ise, halkın çokluğundan ve ülkenin bayındırlığından kaynak alır.

-Zalimlerin zulmünden ve valilerin de önem vermemeleri yüzünden halk vatanını terk ederek başka diyarlara dağılıp perişan olacağı gibi, birçok yer halksız ve değerlendirilmekten uzak kalacağından hazine gelirlerinde önemli azalmalar olacaktır.

*

Zayıf ve miskinlerin hallerinden de gâfil olmamak gerektir. Onların halini sormayı borç bilmek gerektir. Zira halkın gönlünü kazanma, Hâkk'ın rızasını kazanma gereğidir.

Kendisine vazife verilmiş kimse, kapısını kapar da,

o kimsenin de çok ihtiyacı olduğu bir yerde

ve o kimse

mahrum kalır.

Aslı olmayan bir suçu yükleyip yalan yere kimseye cürüm işledi demeyeler.

Zira çok vakit geçmeden bunun cezasını görmeleri mukadderdir.

*

Rüşvet, bütün kötü âdetlerin, zulümlerin başı ve kaynağıdır.

İslâm topluluğu için bundan ziyâde belâ ve yıkıcı başka kötülük yoktur.

Allah göstermesin, görevi rüşvetle alan kişi, devlet tarafından çeşitli zulümler yapmaya yetkilendirilmiş sayılacağından,

Toprak ve köyler ziraatçilerden boşalınca; memlekete ve hazineye, günden güne zayıflık çöker.

Allah korusun

sebep olmak ihtimali dahi kaçınılmaz olur.

*

“yolsuzluk çukurunun hıyânetine düşmüş; kendi çıkarları için devlet düzeninin yıkılmasına veya tehlikeye düşmesine sebep olan kişiler” olup olmadıkları araştırılmalıdır.

Mâliye hazinesi kimsenin miras kalmış mülkü değildir. Bunun için

dünya ve ahiretin azap ve eziyetinden çekinmek herkese lâzımdır.

Kendi özel hizmetini gördüğü sırada

söndürdüğünü misal verir.

Halk ile idareciler arasında saygı ve sevginin bulunması gerektiğine dikkat çekerek eserini bitirir.