Hayatta iken çok büyük paralar kazanan ünlü Alman besteci ve opera şefi Richard Strauss, bazılarına göre paradan başka bir şey düşünmeyen bir müzisyenmiş.
Öyle ki, bir gün oğlu, “Baba prova için ne kadar para aldın?” diye sorunca, sevinçle gözleri dolan Strauss’ın oğlunu bağrına basarak, “Artık gerçek oğlum olduğunu biliyorum” dediği rivayet edilir.
Bilgiler, VakıfBank Kültür Yayınları, Pulitzer ödüllü müzik eleştirmeni Harold C. Schonberg’in yazdığı “Büyük Besteciler” isimli eserden
Kitapta Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn, Richard Wagner, Pyotr İlyiç Çaykovski, Ludwig van Beethoven, Richard Strauss ve Frédéric Chopin gibi müzik tarihine damgasını vuran onlarca sıra dışı bestecinin sıra dışı hikayeleri yer alıyor.
**
Kitapta ünlü bestecilerle ilgili çok ayrıntılı hikayeler var ancak ben okuyabildiklerimden ve kitabın tanıtım yazısından bana ilginç gelen yanları paylaşayım;
Claudio Monteverdi; İtalyan müzisyeni, opera bestecisi, şarkıcısı;
İtalyan kenti Cremona’da 1567’de doğmuş. Babası doktor.
16 yaşındayken Cremona Katedrali’nde çalışmaya başlıyor.
Parasızlık ve düşük ücretle çalıştırılmak onu asabi mizaçlı yapmış.
46 yaşında döndüğü Venedik’te iyi bir işe, bol paraya ve üne kavuşuyor.
77 yaşında öldükten sonra unutuluyor.
İş için ikinci kez saraya çağrıldığında verdiği cevap haksızlığa maruz kalan milyonlarca ücretlinin duygularının ifadesiydi; “Hakkım olanı istemek için her gün hazinedara gitmek zorunda kalırdım. Tanrı şahidimdir, bana ait olan için hazinedara avuç açmak mecburiyeti doğduğunda hissettiğim alçalmayı hayatım boyunca yaşamadım.”
**
Johann Sebastian Bach Alman besteci ve orgcu. Döneminde orgcu olarak bilinirdi. 19. yüzyıldan beri dünyanın en büyük bestecilerden biri olarak kabul edilir.
9 yaşında annesini, 10 yaşında babasını kaybedince evin geçimi orgcu abisine kaldı: Kendisi de kilisede hem orgcu hem soprano olarak çalıştı.
30 yaşında üne kavuştu.
İki kez evlendi. 20 tane çocuğu vardı.
Ailenin en zengini olmasına rağmen cimriydi. En ufak harcamada bile ellerinin titrediğini söylüyorlar.
Yaşamının son döneminde gözlerini kaybetti ama çalışma enerjisini kaybetmedi.
65 yaşında öldü. İkinci eşi kimsesizler mezarlığına gömüldü.
**
Müziğin altın çocuğu Mozart (1756-1791)
Henüz üç yaşındayken piyanoda sesleri ayırt edebilen Avusturyalı Wolfgang Amadeus Mozart, beş yaşında yarım saat içinde bir müzik parçası öğrenirdi.
Altı yaşına geldiğinde beste yapmaya başladı.
35 yıllık ömrüne Figaro’nun Düğünü, Saraydan Kız Kaçırma, Klarnet Beşlisi, Requiem ve Türk Marşı’yla birlikte yüzlerce eser sığdırdı.
Art arda, şöhreti de, gözden düşmeyi de, sefaleti de tattı.
**
Ludwig van Beethoven Alman bestecisi (1770-1827)
Yoksul bir ailenin çocuğuydu. Babası çok yetenekli olduğunu görünce, pek küçük olmasına rağmen, eve para getirmeye zorladı. Sekiz yaşında oğluna ilk konserini verdirdi.
Ölümünden 10 yıl önce sağır oldu.
Ünlü 9. Senfoni’yi sağırken yazdı.
Richard Wagner, Alman bestecisi (1813-1883).
Alacaklılarının elinden kurtulmak için Münih’e gidip Bavyera kralının yanına sığındı.
Venedik’te ansızın öldü.
Piotr Çaykovski Rus bestecisi (1840-1893).
Ailesinin hukukçu yapmak istediği Çaykovski kendini müziğe verince yoksulluk çekmeye başladı.
Kader, yoluna zengin bir dul olan Madam von Meck’i çıkardı; Von Meck, Çaykovski’ye on iki yıl rahat geçimini sağlayabilecek bir gelir bağladı. Ama hiç bir zaman besteciyle yüz yüze gelmedi.
**
Avrupa’da soylu ve zengin ailelerin saray ve köşklerinde müzisyen istihdam etme modası vardı.
Aileden zengin ve şehirli olanı da var, aileden yoksul ve köylü doğanı da.
Birçoğu gerçekten doğuştan dahi, bir kısmı da yeteneklerini keşfetmiş ve kendini geliştirmiş.
Gelecek kaygısı ve şöhreti kaldıramama neredeyse hepsinin ortak noktası oldu.
Hepimiz gibi.
Ancak ihtiyaçlar giderildiğinde de çoğu savurgan ve müsrifler.
Yine hepimiz gibi.
Çoğu genç yaşta ölmüş, hayatlarının son dönemleri de yoksulluk içinde geçmiş.
İktisat ve kanaat herkese lazım; para varken de yok iken de.
Orkestrayı yönetmek kolay, parayı yönetmek zordur.
