Yüksek kazanç vaat ederken kullanılan en ikna edici özlü sözlerdendir; Bir koyup üç almak. Şimdi gençler kripto paralarla bir koyup üç hatta 300 alarak kısa zamanda köşeyi dönme hayali kuruyorlar.

Sen de sosyal medyada tuzağa çekmek için sanal paralarla kazanmış gibi lüks araçlarla poz veren gençleri görsen bu hayale kapılırsın.

Gençler de kapılıyor.

“Yatırım yapacak paran varsa borsadan hisse al” diyorum.

“Borsa senede en fazla yüzde 30 kazandırıyor, kripto paralarda kazanç yüzde bin” diyor.

Hatta yüzde 10 bin kazanacağını sanıyorlar.

Kısa vadeli yüksek kazanç kimin iştahını açmaz ki?

Çiftlikbank vakası, kripto para borsası Thodex’in sahibinin topladığı bütün paraları alıp kaçması en son yaşadığımız kısa vadeli yüksek kazanç hırsının iki örneği olarak hafızalarımızda taze olarak duruyor.

**

Dünyada binlerce kripto para birimi, 300’den fazla kripto para borsası var.

Piyasanın toplam işlem hacmi 1,7 trilyon dolar civarında.

Türkiye’de de kripto paralara olan ilgi ve işlem hacmi günden güne artıyor. Çok sayıda Türk, yabancı borsalarda kripto para işlemleri yapıyor. Ayrıca, yatırımcıların bir kısmı da yerli kripto para borsalarını kullanıyor.

Küresel Tüketici Anketi’ne göre, Türkiye, kripto para sahipliği açısından dünyada 4’üncü iken, Avrupa’da ise ilk sırada.

Gençler arasındaki bu kripto para çılgınlığından kaç anne baba farkında acaba?

**

Sosyal medyada dolaşırken rastladığım videoda bir gence, Bitcoin nedir diye soruluyor.

Genç şöyle diyor; “İnternet’ten koyun alıyorsun. Görmeden. İki hafta besleyip satıyorsun. İşte o Bitkoyun...”

Mikrofonu uzatan soruyor; -Emin misin?... Coin olmasın?

“Yok yok” diyor genç; “Koyun o. Bildiğin koyun. Ama görmeden.”

Bitcoin’i bitkoyun olarak anlayan bu genç ile bitcoin ve kripto paralarla zengin olma hayali kuran gençler arasında ne fark var?

**

Dünyada kripto paralara olan ilginin patlamasında pandemi döneminin etkisinin olduğu düşünülüyor.

Covid19 salgını ile eve kapanmak zorunda kalan insanların kumar tutkusunu kripto paralarla oynayarak tatmin ettiğini söyleyen ekonomistler var.

Sanal kumarın bu kadar yaygınlaştığı bir dünyada bu düşünce hiç de mantıksız değil.

**

Peki ekonomistler bu paraların geleceğini nasıl görüyor.

Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Atilla Çifter, kripto para piyasasında yaşanan çalkantı ve düşüşleri şöyle değerlendirmiş; Bitcoin’un değeri pandeminin başladığı 2020 yılının Mart ayında 5 bin doların altındaydı.

O dönemde kripto varlıkların piyasa değeri 150 milyar dolar seviyesine gerilemişti.

Sonraki dönemde ABD Merkez Bankası (FED) ve diğer gelişmiş ülke merkez bankalarının uygulamaya koyduğu parasal genişleme, hem kripto varlıklarda hem hisse senetlerinde fiyat artışlarına neden oldu.

Aynı dönemde kumar sektörünün büyük oranda kapalı kalması bu varlıklara olan talebi artırdı ve Bitcoin 30 bin dolar seviyelerine yükseldi.

Elon Musk’un Şubat 2021’de Tesla’yı alet ederek yaptığı açık manipülasyon sonucunda yükseliş sürdü ve Bitcoin 60 bin dolar seviyelerine ulaştı.

Musk’un bu ayın başında yeni bir açıklama yaparak Tesla’nın araba satışlarında kripto para ile ödemeleri kabul etmeyeceğini duyurması sonrası gerileme başladı.

Çin’in kripto para madenciliğini askıya alması ise Bitcoin’un 40 bin doların altına inmesine yol açtı.”

**

Çifter, Bitcoin ve kripto paraların orta ve uzun vadede izleyeceği seyir ile ilgili de şu öngörülerde bulunuyor:

“Kripto paraların şu anda beş öngörü parametresi var:

1) Gelişmekte olan ülkelerin parasal genişlemesi.

2) Katılımcı sayısında artış.

3) Manipülasyonlar.

4) Ülkelerin regülasyon adımları.

5) Pandemi döneminin devam etmesi.

Gelişmekte olan ülkelerin parasal genişlemeyi sürdürme olasılığı zayıf. Bu arada devletler kripto paraları sınırlama eğiliminde. Öte yandan manipülasyonlar da dalgalanmayı artırarak kripto varlıklara zarar veriyor.

Pandemi ise birçok ülkede tamamen bitmese de kontrol edilebilir bir noktaya doğru gidiyor.

Geriye sadece katılımcı sayısındaki artış faktörü kalıyor.

Bu perspektiften bakarsak, kriptoların orta ve uzun vadede istikrarlı bir şekilde yukarı yönde gidebileceğini sanmıyorum.

Fiyatlarının dalgalanma olasılığı çok daha yüksektir.”

Kripto paraları yasaklamanın mümkün olmadığı, çare de olmadığı ortada.

Yapılacak tek şey herhalde; iştahı ve hırsı olanlara kripto paraların yüksek risk içeren varlıklar olduğunu iyi anlatabilmek.

Değişmez kuraldır; Hırs sefahati, sefahat sefaleti getirir.