Türkiye’nin faize dayalı ekonomi yerine yatırım, üretim ve istihdamı önceleyen yeni ekonomi modelini tartıştığı bir ortamda, bugün sayın Cumhurbaşkanımız tam da bu ekonomik modelin en anlamlı örneklerinden biri olarak Siirt’te çok önemli bir tesisin açılışını gerçekleştiriyor. Tabir caizse yeni ekonomi modelini herkesin anlayacağı şekilde en somut örnekle anlatıyor. Türkiye’nin ilk Çinko İzabe Tesisi olarak faaliyete geçecek olan bu tesis hem finansman şekli hem de üretime ve Türkiye’nin cari açığına yapacağı somut katkı dolayısıyla yeni ekonomik modelin altının hiç de boş olmadığını, ortaya konulan iddianın sağlam bir temelinin olduğunu da göstermesi açısından çok anlamlı.

Türkiye halen çinko ihtiyacının tamamını dışarıdan ithal ediyor ki, yıllık tüketimi 250 bin tondur. Buna mukabil Türkiye’de çinko madenlerinden çıkarılan çok miktarda ham madde İran, Çin veya başka işleme merkezlerine ihraç edilmekte, oradan da işlenmiş olarak ve tabii ki katlanmış fiyatlarıyla ithal edilmektedir.

Türkiye’nin en az 250 bin ton olarak bilinen ithalatı şu anda Türkiye’ye yaklaşık 1 milyar dolara mal olmaktadır.

Tesis üretime başladığı andan itibaren geri kalan 160 bin ton ihtiyacı da karşılamak üzere yatırımını sürdürüp 250 bin ton kapasiteyi yakalamayı hedefliyor. Yani açılan tesis genişlemek üzere şimdiden gerekli bütün planlamaları yapılmış ve Türk-Katar ortaklık yapısı ile bu işin finansmanını da ortaya koymuş durumda. O yüzden bugün açılan tesis tek bir tesis olarak değil, devamı sürekli gelecek bir yatırım hamlesinin ilk adımı olarak görülmelidir. Bölgede özellikle Siirt, Şırnak, Bitlis ve Hakkari’deki maden varlığı çok daha fazlasını üretmeye yetiyor. Bu yüzden aslında bu tesisin açılışı Türkiye’nin maden varlığının yüksek katma değerle üretim sürecine katılımının önemli bir müjdesi olarak da görülebilir.

Böylece Siirt Çinko izabe tesisi 2024 yılına kadar devam edecek ve tahminen 500 milyon dolara kadar ulaşacak bir yatırımın ilk adımı. Bu yatırımların zaten önemli bir kısmı yatırımı yapan grupça üstlenilmiş ve planlanmış durumda. Nitekim, açılışının yapıldığı bugün içinde sayın Cumhurbaşkanımız aynı girişimin bir sonucu ve devamı olarak biri Kurşun-Gümüş ve diğeri Sülfürik asit olmak üzere iki fabrikanın daha temelini atmış olacaktır. Bu tesisler çinko izabe tesisinin kaçınılmaz sonucu olarak kurulmakta ve güçlü bir fizibiliteye dayanmaktadır.

Ancak bu yatırımların bir kısmı da bu tesis ve devamıyla birlikte oluşacak olan sanayi eko-sistemiyle oluşacak. Sadece bu tesislerin üreteceği metallere dayanacak üretimler yapacak çok katmanlı bir sanayi eko-sisteminin oluşacağı daha şimdiden görülmektedir. Galvaniz, Zamak ve sair alanlarda yapılacak yatırımlar bu tesisin sağlayacağı avantajlar sayesinde bölgede yatırım yapmak için sıraya girmiş durumdalar.

Bütün bunların istihdama yapacağı katkının ilk plandaki rakamsal görünümü şu: Bu yatırımın ilk adımı atıldığında Siirt’teki fabrikada 500, Siirt, Şırnak ve Hakkari’deki madenlerden tesise kadar uzanacak tedarik zincirinde 2500 olmak üzere 3000 kişiye istihdam sağlanmış olacaktır. 2024’e kadar tamamlanacak olan diğer yatırımlarla birlikte bu istihdamın 7500 kişiye kadar ulaşabileceği öngörülüyor. Tabi bu istihdamın diğer ekonomik ve sosyal yan etkileri bir yana. Aslında Türkiye’nin son zamanlarda yakalamış olduğu ciddi sanayi kalkınmanın sadece Batı’ya yoğunlaşmamasını sağlamanın en önemli yolunun sanayiyi ülke sathına yaymak olduğu malum. Bu yeni hamle bu yolda atılmış çok önemli bir adım.

Hasbelkader bir kenarından destekleyerek tuttuğum bu yatırıma katılan, emeği geçen herkese çok teşekkür ediyoruz. Ülkemize hayırlı uğurlu olsun.