Doğrudan Yabancı Yatırım Stratejisi Belgesi

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi 2021-2023 Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) stratejilerini içeren bir rapor hazırladı. Bu raporun temel argümanları ve hedefleri Cumhurbaşkanı tarafından kamuoyuna sunuldu.

Bu yazıda Cumhurbaşkanı'nın açıklamalarını, Resmi Gazete'de yayınlanan genelgeyi ve raporun tam metnini dikkate alarak bir değerlendirme yapmaya çalışacağım.

Bu Strateji Belgesi şunun için önemli; Türkiye'nin birçok ekonomik sorununun arka planında yatan

döviz yetersizliği sorununa çözüm getirebilecek

(büyüme, istihdam, cari açık bağlantılı-cari açığın 2003-2020 döneminde yüzde 39’u doğrudan yabancı yatırımlarla finanse edilmiş) sorunlar) en temel faktörün

doğrudan yabancı yatırımlar olduğunun

yansıması noktasında raporu çok önemsiyorum.

Rapor oldukça

teknik-akademik bir formatta hazırlanmış.

OECD, Dünya Bankası ya da IMF’nin açıkladığı raporlar benzeri, hatta daha

ağır bir dille yazıldığını

görmekteyiz.

Doğrusu

yatırımcıların belgede yazılanları anlaması için bir tercümana ihtiyaçları var.

Tercüman derken;

Türkçe’den Türkçe’ye

ya da İngilizceden İngilizceye

söylenmek isteneni açıklama anlamında

tercümanı kastediyorum.

Bu belge konu ile ilgili özellikle k

amu bürokrasisinde yer alan kişilere hitap etme

(mesaj verme) noktasında önem taşımaktadır.

Çünkü gerek iç ve gerekse yabancı yatırımların önündeki

en büyük engel kamu bürokrasisidir.

Zaten

yabancı yatırımları teşvik için yapılanların odaklandığı konu ağırlığı

bürokratik engellerin ortadan kaldırılmasıdır.

Son olarak, belge formatı kapsamında, bu Yatırım Stratejisi Belgesi'ndeki

10 ve 11. strateji başlıklarının

(Türkçe versiyonu s.48)

aynı yazılması özensizliğini

de belirtmeliyim. Aynı hata İngilizce raporda yapılmamış.

Türkiye’nin

sahip olduğu beşeri sermayesi (nitelikli insan kaynağı), jeopolitik ve jeostratejik konum, uluslararası şirketlerin kurulu kapasiteleri, tedarikçi altyapı

doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelmesi için güvenli bir liman sunmaktadır.

Cumhurbaşkanı’nın ifadesiyle

; Türkiye’nin 4 saat uçuş mesafesinde, 1,3 milyarlık nüfus ve

26 trilyon dolarlık bir pazara erişim imkanı

sunan coğrafyaya sahip olması en önemli avantajı olarak gösterilebilir.

Raporda; 2020 yılında Dünya doğrudan yabancı yatırımları içerisinde

Türkiye’nin payı yüzde 0.8

olarak gerçekleşmiş ve

2023 yılı hedefi yüzde 1,5 düzeyine

çıkartılması hedeflenmektedir. Yani, neredeyse yabancı yatırımlarda

2 yılda 2 kat artış

olması hedeflenmiş. Çok iddialı bir hedef olsa da gerçekleştirme şansı var ama

sahadakilerin çok ciddi çalışma-performansı gerekiyor.

Pandemi, belirsizlik nedeniyle

yabancı yatırımlara daha

farklı bir bakış açısı

(yeni kriterler), yeni bir format ve artan rekabeti

getirmiştir

Piyasa yakınlığı, lojistik, tedarik zincirlerinde yer alma eğilimleri öne çıkmaktadır.

Tedarikçilerin yakınlaşması (zincire girme isteği) talebi, doğrudan yabancı yatırım yapan şirketlerin tedarikçilerini Türkiye’ye getirme planlarını gündeme getirmiştir.

Yine burada çok önemli bir konuda özellikle

ara malı ithal ikamesi yapacak yatırımların Türkiye’ye getirilerek üretimde bulunmaları

planıdır.

Türkiye’nin hedefinde

katma değeri yüksek, dijital dönüşümü sağlayacak, bilgi yoğunluklu, ileri teknoloji içeren alanlarda yatırım

yapılması yer almaktadır.

Türkiye

orta gelir tuzağına yakalanmış

bir ülkedir. Bunu aşabilmesinde

en önemli katkıyı

şüphesiz

doğrudan yabancı sermaye yatırımları

yapacaktır.

Yüksek nitelikli yabancı yatırımları getirebildiğimiz ölçüde bir taraftan

nitelikli işgücü istihdamı

na,

ekonomik büyümeye ve sanayileşmeye;

diğer taraftan

cari dengenin oluşmasına

ve döviz kurlarının

istikrarlı hale getirilmesine

çok önemli katkı sağlanacaktır.

Sonuç olarak, ülke ekonomileri için çok büyük önem taşıyan

yabancı yatırımları teşvik etme stratejisini (yol haritasını)

içeren bir rapor doğru zamanda (dünya normalleşmeye dönüyor) ve resmi gazetede genelge olarak yayınlanıp (kamu kurumları için emredici) yürürlüğe girmesi önemlidir.

Türkiye’nin

doğrudan yabancı yatırımların olan ihtiyacı

her geçen gün daha

belirginleşmektedir

Türkiye,

gelişmekte olan ülkeler yanında

gelişmiş ülkelerle de doğrudan yabancı yatırım çekme noktasında gittikçe artan bir rekabet içindedir.

Yol haritası niteliği taşıyan

Strateji Belgesi'nin eyleme dönüşmesi anlam taşıyacaktır.

Bunun için de özellikle

bürokrasinin

hükümetin sahadaki icraatları