Dünyaya yayılan koronavirüs nedeniyle ekonomiler derin krizde. Piyasalar çakılmış, ekonomik hayat durmuş, etkisinin boyutları tahmin edilememektedir. İnsanların nasıl yiyecek alabilecekleri, kira ödeyecekleri, hayatlarını idame ettirecekleri endişesi zirve yapmış.

Bazı insanların, kendilerinin ya da çocuklarının hasta olup olmadıklarına bakmaksızın işe gitmekten başka seçeneği yok.

Kayıt dışı işçiler, taşeron işçiler, serbest meslek sahipleri, bekârlar, ebeveynler, çocuklar ve evsizlerin her zamankinden daha fazla gelire ihtiyaçları var.

Bu ihtiyacı karşılamak için “Evrensel Temel Gelir (UBI)” olarak uzun süre siyasetçiler, akademisyenler ve sivil toplum tarafından tartışılan bir düşünce tekrar gündeme geldi.

Bizde de salgın sürecinde en az 4 aylık bir sürede “temel gelir ya da vatandaşlık geliri” adı altında bütün yetişkinlere koşulsuz ödenecek bir gelir planlanabilir (asgari temel ihtiyaçları karşılamaya yetecek bir meblağ). Burada çocuklara da (yetişkinlerden daha düşük olsa da) ödeme yapılmalıdır.

**

Evrensel Temel Gelir veya vatandaşlık geliri, bir devletin tüm vatandaşlarına diğer gelirlerinden ya da servetlerinden bağımsız olarak, toplumun bir bireyi olmaları nedeniyle, düzenli bir gelir sağlanmasını öneren sosyal güvenlik kuramıdır.

Yaşanan salgın krizi dolayısıyla insanlar ekonomik açıdan endişeliler. Temel gelir bu endişeyi ortadan kaldırır ve ülke vatandaşlarının çalışmasalar da devletten gelir elde etmelerini sağlar.

Şu sıralar ABD’de bazı kongre üyeleri Evrensel Temel Gelir (UBI) önergesi vermişler. Amaç; koronavirüs dolayısıyla evde kalmaları gereken veya bu süreçte işinin devamlılığını sürdüremeyen yetişkinler için 4 aylık süre zarfında ayda 1.000 dolar ve çocuklar için ayda 500 dolar destek sağlanması.

**

Virüsün yayılmaması, toplum sağlığı için insanların evde kalmaları en güvenilir yol olarak önerilmektedir.

İnsanlar evde kaldıkça kendilerini izole edip virüsün hızlı bir şekilde yayılması engellenecektir. Vatandaşlar; salgın hastalıkla hem fiziksel hem de psikolojik bir mücadele içindeyken, yiyecek, içecek, giyinme, barınma gibi temel ihtiyaçların derdine düşmeyerek süreci en az hasarla atlatabilmeliler.

Evrensel temel gelir sistemi sayesinde herkes eşit miktarda gelir elde ederek geçim sıkıntısı yaşamaz. Bu da toplumun refah ve huzur seviyesini yükseltir. Bu sayede insanların üzerinden stresin kalkması, daha düşük kaygı taşımaları genel sağlık sonuçlarının daha iyi olmasını destekler.

Yani, temel gelir ya da vatandaşlık geliri milyonlarca insanın karşı karşıya kaldığı mali yıkıma çözüm olabilecek bir çıkış yolu olarak düşünülmelidir.

Siyasetçileri tereddütte bırakan, herkese vatandaşlık geliri ödemenin mali yükünün nasıl karşılanacağı. Bu noktada da sosyal yardımların tamamen kesilmesi ve buna ayrılan finansmanın Temel Gelire aktarılması önerilmektedir. Ayrıca zenginlerden alınacak bağış ve vergilerle Temel Gelir fonu desteklenebilir.

**

Sonuç olarak, kusursuz bir öneri olmasa da toplumun refahını korumak, kaygılarını azaltmak ve krizle yaygın mücadele etmek için en iyi fikirlerden biri temel gelir politikasıdır. Salgın dolayısıyla geçici bir süreliğine uygulanabilir, sonuçları başarılı görülürse sürekli hale getirilebilir.