Bu hafta oldukça yoğun veri akışının olduğu bir haftaydı. Bu yoğun veri akışının yanı sıra hem ABD Merkez Bankası FED’in hem de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası TCMB’nin faiz kararlarını da izledik. FED, politika faizini değiştirmezken TCMB’nin politika faizinde 100 baz puan indirim yaptığını gördük.
Bizim gibi gelişmekte olan ekonomiler için oldukça önemli olan FED kararları giderek kritik bir hal almaya başladı. Zira artık FED’in varlık alımlarını azaltmaya her zamankinden daha yakın. Varlık alımlarındaki azalmanın Dolar Endeksi’ni artırmaya başlayacağı ve bu durumun da bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerin para birimleri üzerinde ilave baskılar oluşturacağını öngörüyoruz.
Peki FED varlık alımlarını azaltmaya ne zaman başlayacak? Bu konudaki tarih net değil ancak süreç her toplantıda biraz daha şekilleniyor. Son duruma göre FED varlık alımlarının hızını yakın bir zamanda azaltmaya başlayacak. Her ne kadar karar alınıp açıklanmasa da bunun hızının ne olacağı da tartışılmış. Hatta ne zaman bitmesi gerektiği konusunda bir fikir birliği de var. Bu konuda FED Başkanı Powell, “Komite üyeleri iyileşme bu hızda devam ederse, gelecek yılın ortalarında son bulacak bir varlık alımı azaltımının uygun olacağı görüşünde.” diyerek tarih bile vermiş oldu.
Tabii gelişmekte olan ekonomileri ilgilendiren konu sadece FED’in varlık alımlarını azaltması değil. Esas bir de faiz artışı meselesi var. FED’in faiz artırmaya başlaması ile beraber gelişmekte olan ekonomilerin para birimlerinde varlık alımlarının azaltılmasının etkisinden daha fazla olumsuz etki bekliyoruz. Bunun zamanını öğrenebilmek için de FED’in faiz kararıyla birlikte yayımladığı faiz beklenti patikasını gösteren noktasal grafiğe bakıyoruz. Son duruma göre 2022 yılı için faiz artışı öngörüsünde bulunan yetkili sayısı 9 oldu. Bu sayı bir önceki toplantıda 7 idi.
FED’in faiz kararı ve Powell’ın basın toplantısının ardından gözler TCMB’ye çevrilmişti. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) aldığı kararla politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının %19’dan %18’e indirilmesine kadar verdi ve 1,5 yıl sonra ilk kez faiz indirimi gerçekleştirilmiş oldu. Ayrıca PPK metninde de önemli değişiklikler olduğunu gördük.
Metinde benim en çok dikkatimi “Parasal duruşun sıkılığı ticari kredilerde öngörülenin ötesinde daraltıcı etki yapmaya başlamıştır.” ifadesi çekti. Bu konu önemli zira pandemi dönemine has koşulların yoğun baskısı altında olan ekonomideki aktörlerin finansmana erişiminin zorlaşması ve finansman maliyetlerinin daha fazla artmasının olumsuz kalıcı etki oluşturulması muhtemeldi. Diğer yandan bireysel kredilerdeki artışın ılımlı seyre dönmesi için de güçlendirilen makroihtiyati politika çerçevesinin görevini yapmasının beklendiği görülüyor.
