ABD, Güney Çin Denizi’nde “Çin” ile, Baltık Denizi ve Karadeniz’de ise “Rusya” ile “korkak tavuk oyunu” oynuyor. Bu alanlardaki gerilim merkezleriyse “Tayvan” ve “Ukrayna”.
“Korkak tavuk oyunu” 1955’te vizyona giren “Asî Gençlik” isimli bir Amerikan filminden esinleniyor. Filmde iki asî genç arabalarını son hızla bir uçuruma doğru sürüklüyorlar. Son derece tehlikeli olan yarışta direksiyonu ilk kıran “korkak tavuk” ilân edilecek. İki sürücü de direksiyon kırmadıkları takdirde birlikte uçuruma yuvarlanacaklar. Orta yol, iki sürücünün aynı anda direksiyon kırması. Böylece iki taraf birbirilerini “korkak tavuk” olarak ilân edemeyecekler. “Asi Gençlik” filmindeki ergen gençler arasındaki yarış sahneleri, büyük güçler arasındaki askerî rekabetlerin risklerini tartışmak için kullanılan metaforlardan biri.
Ne var ki “Güney Çin Denizi” ve “Karadeniz”deki gövde gösterileri film değil. Sözkonusu güçler arasında sürpriz bir çatışmanın mini dünya savaşına veya bölgesel savaşlara yol açma ihtimali söz konusu. Benzer bir sahne 1962’de ABD ve Sovyetler Birliği’ni nükleer savaşın eşiğine getiren “Küba Füze Krizi”yle yaşanmıştı. ABD ve Sovyet savaş gemileri Atlantik Okyanusu’nda neredeyse çatışmak üzereydiler. Washington ve Moskova aynı anda direksiyon kırarak savaştan yırttılar. Bu vakadaki direksiyon kırma eylemiyse Sovyetler’in Küba’daki, ABD’nin ise Türkiye’deki nükleer başlıklı füzeleri karşılıklı olarak kaldırmalarıydı.
Önümüzdeki hafta ABD’nin Karadeniz’e iki savaş gemisi gönderme kararı alması yeni bir korkak tavuk oyunu gibi görünüyor. ’ Yeni Soğuk Savaş’ta ‘yeni korkak tavuk oyunları’ sahneleniyor. Rusya’nın Doğu Ukrayna sınırında askeri yığınak yapması dondurulmuş savaşın yeniden başlayabileceği ihtimalini akıllara getiriyor. Ukrayna bir an önce “NATO”ya girmek istiyor, ancak bu Rusya için “kırmızı çizgi”. NATO’nun Avrupalı üyeleri Ukrayna’nın NATO üyeliğine sıcak bakmıyorlar. ABD’deki Rus karşıtı şahinler ise Ukrayna’yı NATO’da istiyorlar.
ABD’nin Şubat ayında Norveç’e 4 adet nükleer yetenekli “B-1” bombardıman savaş uçakları konuşlandırması Rusya’nın şiddetli tepkisiyle karşılaşmıştı. Bu son gelişmelerin üstüne ABD Avrupa Komutanlığı “EUCOM”un alarm durumunu yükseltmesiyse ayrıca dikkat çekiciydi.
Biden, Putin için “katil” ifadesini kullanmıştı. Rusya’nın Doğu Ukrayna sınırına askerî yığınak yapmasıysa Biden Yönetimi’nin ne kadar ileri gideceğini test etme girişimi olarak görülüyor. “Korkak tavuk oyunu”nda olduğu gibi test etme girişimleri sürpriz gelişmelere yol açabilir.
ABD ve Rusya’nın Ukrayna için savaşı göze almaları beklenmiyor. Avrupa devletlerinin de Ukrayna için savaşacaklarına ihtimal verilmiyor. Avrupa muhtemelen ABD ve Rusya’nın aynı anda firene basmaları yönünde müdahil olacak. Karşılıklı test etme veya yoklama girişimleri Doğu Ukrayna’da ‘çatışmasızlık hali’nin bir süre daha devam etmesi yönünde sonuçlanabilir.
Öte yandan Washington’da 2022 yılı Savunma Bütçesi konusundaki tartışmalar yoğunlaşıyor. Cumhuriyetçiler ve Rus karşıtı Şahinler savunma bütçesinin ‘Çin’ ve ‘Rusya’ ile askerî rekabeti karşılayacak oranlarda artırılması için bastırıyorlar. Biden ortayı bulma derdinde, Demokrat Parti’nin “Sonsuz Savaşlar”a itiraz eden kanatlarıysa savunma bütçesinde kesinti istiyorlar. Biden Yönetimi’nin bütçe taslaklarında 2022 yılı için yüzde 1.7 oranında artış sözkonusu. Pentagon için 715 milyar, Pentagon dışı savunma harcamaları içinse 38 milyar dolar ayrılıyor.
ABD Senatosundaki Silahlı Hizmetler, İstihbarat, Bütçe ile Tahsisat komitelerindeki üst düzey Cumhuriyetçiler’e göre Biden’ın savunma bütçesi Çin ve Rusya ile askerî rekabette yeterli olmayacak. Cumhuriyetçi Senatörler öngörülen bütçenin Pekin ve Moskova’nın yanı sıra ABD’nin müttefiklerine yanlış sinyaller göndereceğini savunuyorlar. Senatörler, taslak bütçenin Biden’ın Rusya’ya karşı sertlik yanlısı söylemlerini test ettiğini de vurguluyorlar.
ABD Kongresi’nde Demokratlar küçük farklarla çoğunlukları kontrol ediyorlar. Biden Yönetimi savunma bütçesinin geçmesi için bir taraftan Cumhuriyetçilerin desteğine ihtiyaç duyuyorlar, diğer taraftansa bütçeyi fazla bulan Sol Demokratlar’ın muhalefetiyle baş etmeye çalışıyorlar.
