Malumunuz Thodex vurgunu sonrasında artan endişeler ile daha evvel hiç olmadığı kadar kripto para hakkında konuşulmaya başlandı. Reklamın iyisi kötüsü olmaz derlerse de bu finansal araçlar için pek geçerli değildir. Zira finansal araçlarda en önemli öncelik güvenilirliktir. Bankacılık sektörü hakkında dedikodu yapılmasının bile hatırı sayılır cezaları olması bu nedenledir.
Fakat finansal araç tercihinde en önemli ikinci unsur ise kâr beklentisidir. Teklif edilen kâr ne kadar yüksekse insanların gözünün körleşmesi de o kadar mümkündür. Dolandırıcıların da gözüne kestirdiği işte bu modern insanın hızlı ve yüksek kâr beklentisi ile gözünün kararma ânıdır.
Kripto para vurgunlarının yaygın çeşitlerini ve yakın zamanda gerçekleşen örneklerini firma isimlerini de vererek bu yazıda derlemeye çalıştım. Merak edenler için; isim vermekteki amacım vakaların daha detaylı içeriğini öğrenmek üzere internette bir arama yapma işlemini husussan kolaylaştırmak içindir. Yoksa firmalar ile bir işimiz yok! Amacımız kamuoyunu sistem hakkında bilgilendirmektir.
Vurgun yöntemlerinden kısaca bahsedecek olursak:
Ponzi türü dolandırıcılık; bu sistemde hızlı iletişim kuran ağzı kalabalık çete üyeleri üzerinden sabit getiri vaadiyle yeni satılan koinler üzerinden gelir sağlanarak sabit gelir vaadi oluşturulmaktadır. ICenter örneğinde olduğu gibi çok yüksek sayılabilecek %1.2 lik günlük kazanç vaadini telegram üzerinde topladıkları kalabalıklara heyecanla anlatıp ilk halkalarının ötesinde ikinci halka gelenlerin yatırım yapmaları sağlanmakta. Her yeni gelen ise bir evvelkinin kodu ile işlem yaparak ponzi şemasında üstte bulunanlara kazandırmış olmaktadır.
Olmayanı pazarlama; bazı dolandırıcıların teknik olarak esasen hiç var olmayan kripto paranın sadece web sitesi, pazarlama materyali vs. gibi gereklerini sağlayarak yatırımcı çekip, yeterli büyüklüğe ulaştıktan sonra toplanan parayı alıp yatırımcıyı ortada bırakma üzerine kuruludur. Buna örnek olarak OneCoin vakası örnek verilebilir. Bu örnekte yaklaşık 3.8 milyar dolarlık yatırımcının parası buharlaştı.
GainBitcoin olayında ise şöhret vesilesi sistemi kullanılarak vurgun yapılmıştır. Bu sistemde Bollywood şöhretlerini arkasına alıp kripto para gurusu olarak kendini tanıtan şahıs bu vesileyle geniş kitlelere ulaşmış ve son noktada 1 ila 2 milyar dolar arasında nakit ile kaçmıştır.
Bir diğer dolandırma şekli ise yeni bir koinin ilk kez piyasaya sürülmesidir (ICO). Bu çerçevede daha evvel kullanılmış bir iş modelini tamamen kopyalayarak ve sahte adres, sahte belgeler ile kurgu yapan suç örgütleri paraları topladıktan sonra ortadan kaybolmuşlardır. 2018 yılında bu şekilde sonuç veren 1000 civarı vaka ile 100 milyon doların buharlaştığı tahmin edilmektedir.
Geçen hafta yazımda açıkladığım StableCoin dolandırıcılığı Bitfinex vurgununu tekrara düşmemek adına yazmıyorum. New York savcılığının aldığı karar hakkında bilgiye geçen haftaki makalemizden ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de pazarlanmaya çalışılan Türk finansal sisteminden çıkış mıdır?
Aylardan beri yabancı basında Türkiye aleyhinde yürütülmeye çalışılan dezenformasyonun amacı hane halkının güvenini zedeleyerek Türk Lirasına ve Türk finansal sistemine bütünüyle teveccühü azaltıp dövize dönüşü sağlamaktı. Belki de muhalefete biçilen rol gereği rezerv tartışmasının sahneye konması da bu cihetle de okunabilir mi?
Yakın zamanda pazarlanmaya çalışılan ise TL’deki değer kaybından korunmak için kripto paraya geçilmeli fikridir! Yani sanki vites büyütüldü.
Bu şekilde Türk Finansal sisteminde en azından döviz olarak duran ve yatırıma dönüşen kaynakların ne olduğu belirsiz şirketler eliyle yurtdışına çıkması mı amaçlanıyor?
TCMB’ye güvenmeyin deyip kripto para piyasasının reklamını yapmak kişisel çıkarın ötesinde bir anlam içerebilir mi?
Kim kimle ne yapar benim konum değil ancak döviz rezervi hakkında en fazla eleştiri pompalayanların henüz çok riskli ve temelsiz kripto paraların da en büyük savunucuları olması, ayrıca hem halkın finansal okur yazarlığının az olmasını eleştirip hem de temeli, düzeni olmayan kripto paraya insanları yöneltmesi tesadüf müdür?
Yakında bu işin de kokusu çıkar…
