Batı kaynaklı ve Hollywood merkezli birçok film listesinde sinema tarihinin en önemli yapıtı olarak gösterilen Yurttaş Kane, David Fincher’ın yeni filmi Mank ile yeniden gündemde. Zira Mank, Yurttaş Kane’in senaryosunun yazılış serüvenini merkeze alan ve bu konuda Hollywood’da 80 yıldır devam eden tartışmalara ışık tutan bir film.
Mank, 1941 yapımı Yurttaş Kane filminin senaristlerinden olan Herman Mankiewicz’in, senaryoyu yazdığı döneme odaklanıyor. Filmin senaryosunun asıl sahibinin kim olduğu sorusu hep tartışılagelmiştir. Buna dair defalarca çeşitli makaleler yazılıp şahitlerin ifadeleriyle tezler savunulmuştur. Mank, senaryonun esas sahibinin Mankiewicz olduğu savını destekliyor. Enteresan şekilde, Mank’ın senaryosu da Fincher’ın babası Jack Fincher’a ait. Bundan yaklaşık 30 yıl önce baba Fincher bir senaryo yazmak istediğini söylediğinde oğul Fincher kendisine Yurttaş Kane’in senaryosuna dair soru işaretlerinden bahsediyor ve hikaye ortaya çıkıyor.
Yurttaş Kane gerçekten de sinema tarihinin en önemli yapıtlarından. Ele aldığı konudan ziyade ışık kullanımı, kamera konumlandırma gibi bazı teknik hususlarda ilklere imza atmıştır. Dönemi itibatiyle de siyah beyazdır film. David Fincher da Mank’i hem bir Hollywood tefsiri hem de selamlaması olarak tasarladığından, neredeyse Yurttaş Kane izliyormuş hissine kapılıyorsunuz. Bu başarı elbette. Çünkü bir dönem işi olarak sadece sanat yönetimi açısından değil her bakımdan döneme uygun dizayn ortaya konulmuş. Hollywood stüdyo sisteminin perde arkasını da aralayarak ciddi eleştiriler ortaya koyan film, nihayetinde tabi ki eleştirdiği sistemin ürünü olarak barışmayı da ihmal etmiyor.
Yurttaş Kane ile Mank’i karşılıklı değerlendirdiğimizde birinin diğerinin tefsiri olduğunu söyleyebiliriz. Mank’i izlerken Yurttaş Kane’in senaryosunun yazım sürecine şahit olmakla kalmıyor, anlatılan şeylerin gerçekliğini göstermek açısından filmdeki karakterlerin gerçek karşılıklarıyla da tanışıyoruz. Üstelik Hollywood stüdyo sistemi içerisinde...
Hollywood’un gerçekten en başarılı yönetmenlerinden biri olan David Fincher (Dövüş Kulübü, Kayıp Kız, Yedi, Zodiac, vs), Mank ile Amerikan sinema endüstrisine selamını iletmiş elbet. 1930’lardaki ‘komünist avcılığı’, ekonomik kriz gibi vurgulara da yer vererek dönem eleştirisini de eksik etmemiş.
Hollywood sistemini, Hollywood’un efsane filminin senaryo yazım süreci üzerinden değerlendiren Mank’in Netflix yapımı olması da ayrı bir ironi elbette. Zira Netflix’i, Hollywood’un helvasını kavuran yeni mecra olarak nitelendirebiliriz. Netflix sebebiyle Hollywood’da dengeler sarsıldı. Yeni dijital mecralar da bu etkiyi hızlandırdı. Salgın sürecinin de etkisiyle Netflix, dünyanın en geniş dağıtım ve pazarlama ağına sahip Hollywood şirketlerinin tamamından daha fazla kişiye ulaşan bir pazar haline geldi. Dolayısıyla Mank’in, 10 yıl sonra, Hollywood’un ruhuna fatiha okuyan ilk yapımlardan biri olarak yorumlanmasına şaşırmayacağız.
