|
Ödemeler dengesinde öne çıkan kalemler

2018 yılı ağustos ayı itibariyle kurlardaki yükseliş ve iç talepteki daralma dış ticaret açığının gerilemesinde etkili oldu. 2019 yılında kur ve faizlerde bir önceki yıla göre bir dengelenme yaşansa da iç talep ve ekonomik aktivitede devam eden daralmanın etkisiyle cari işlemler dengesi yıllık bazda fazla verdi. 2019 yılında 1,674 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen bu fazla, 2001 yılından bu yana bir ilk olmuş oldu. Böylece Yeni Ekonomi Programı hedefi olan yıllık bazda 1 milyar USD cari fazlanın üzerine çıkmış oldu.

2019 yılı Ödemeler Dengesi Bilançosunu incelediğimizde, 53,7 milyar dolar hizmet ihracatı geliri ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek rekoruna ulaşıldı. Ayrıca, hizmetler dengesi 31,5 milyar dolar fazla verdi. Bununla birlikte turizm gelirlerindeki yükseliş öncülüğünde net hizmet gelirlerinde %27,4’lük artış yaşanması cari işlemler dengesinin azalmasında etkili oldu.

2019 yılının tamamında turizm gelirlerimiz önceki yıla göre %25 artış gösterirken, buradaki güçlü yıllık artış ile bavul ticaretinde yıllık bazda gerçekleşen artış cari dengedeki iyileşmeyi destekleyen önemli gelişmeler. Bu gelişim devam ettikçe bilançoya yansıması daha fazla olacaktır.

Bu yıl ülkemizi 45 milyon kişi ziyaret etti. Bu ziyaretleri gerçekleştiren ilk beş ülke (yaklaşık 20 milyon kişi) Rusya, Almanya, İngiltere, Bulgaristan ve İran. Bu turistlerin 2019’da yaptıkları kişi başı ortalama turizm harcaması 650 dolar seviyesine yükseldi. Bu rakam hala ortalamanın altında fakat her yıl daha iyi bir noktaya gelmekte. Zaten dünya ve Avrupa sıralamasına baktığımızda Türkiye, Avrupa’da dördüncü, dünya da altıncı sırada yer almaktadır. Ancak, turizm gelirlerinde Avrupa’da altıncı, dünyada on beşinci sırada yer almakta. Eğer biz bu rakamı daha yukarılara taşıyabilirsek cari işlemler dengesinin sürekli fazla vermesini sağlayabiliriz.

Diğer taraftan yurt dışında ikamet eden yaklaşık 7 milyon vatandaşımızın bu yıl ülkemizi ziyaret etmeleri de bu gelirin artırılmasında çok önemli bir etken. Bunların bu yıl ziyaretlerinde yaptıkları ortalama kişi başı harcama 800 dolar seviyesine ulaştı. Yaptıkları toplam harcama ise toplam turizm gelirlerimizin %17’sine tekabül etmekte.

Net hizmet gelirlerinde 9,5 milyar dolar fazla veren taşımacılık sektörü, cari işlemler dengesine olumlu yansıyan diğer bir kalemdir. Dünyanın dört bir yanına hizmet veren bu sektör önümüzdeki dönemde de cari işlemler dengesi için önemli bir kalem olmaya devam edecektir.

Diğer taraftan ödemeler bilançosunda fonlama gelişimini takip ettiğimiz finansman hesabının gelişimine baktığımızda, 2018 yılından bu yana finansman kompozisyonunda bir değişim olduğu dikkatimizi çekiyor.

Daha önceki yıllarda cari işlemler dengesinin finansmanı doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve diğer yatırımlar kalemleri tarafından gerçekleştirilirken; 2018 ve 2019 yılında sermaye girişinin sadece doğrudan yatırımlar kanalıyla olduğu, portföy yatırımları ve diğer yatırımlardaysa sermaye çıkışı yaşandığı görülüyor.

2019 yılında 5,5 milyar dolarlık doğrudan yatırım girişi olurken, portföy yatırımlarında 1,1 milyar dolarlık, diğer yatırımlar kanalıyla da 1 milyar dolar sermaye çıkışı olduğu görülüyor.

Finansman kompozisyonunda yaşanan söz konusu değişme için, Jeopolitik ve siyasi gelişmeler etken olarak gösterilebilir. Özellikle, küresel çapta sermaye akımlarında yaşanan yavaşlama, fon ihtiyacı olan Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler üzerinde etkili olmaya devam edecek gibi duruyor.

Ancak, özellikle rating kuruluşlarının tutumları bu gidişatta önem arz edebilir. Bu kuruluşlar son dönemdeki ülke notunu değerlendirmelerinde Türkiye’nin kredi notunu aynı seviyede tutmalarına rağmen, açıklamalarını genelde olumlu yönde yaptılar. Söz konusu durum, tekrar Türkiye’nin fon ihtiyacını daha ucuz ve kolay karşılamasına neden olabilecektir.

Örneğin, Fitch Ratings’in en son değerlendirmesinde; Türkiye’nin ekonomik büyümesinin güçlü bir şekilde toparlandığı, enflasyonun geçen yılın başında gördüğü %20 seviyelerinden hızlı bir şekilde aşağıya indiği, cari açığın pozitif yönde gelişme gösterdiği ve dış risklerin hala yüksek seviyelerde olmasına rağmen azaldığını açıklaması, ülke risk primlerini olumlu etkileyecektir.

Sonuç olarak, makro ekonomik verilerdeki iyileşmeyle beraber, iç talepteki toparlanmanın da etkisiyle fon girişi tarafında da daha olumlu gelişmeler olacaktır.

#Turizm
#Gelir
#Hizmet
#Finansman
4 yıl önce
Ödemeler dengesinde öne çıkan kalemler
16 yaşındaki çocuğun katline kör olan vicdan senindir
Efendimiz’in (sav) Zekatı-1
Milyonlar milyarlar havada uçuşuyor
Sandık başına giderken…
Operadaki Hayalet’in “kehaneti” gerçekleşirse…