Sürekli okuyucularımın takip ettiği üzere bir süredir hem küresel hem de yerel gıda fiyatları konusunu işlemeye çalışıyorum. Zira gıda fiyatları bizim aynı zamanda enflasyonla mücadelemiz açısından da çok önemli. Bu bağlamda mevcut her fiyat hareketini ve geleceğe yönelik öngörüleri analiz etmek gerekiyor. Onlardan birisi de Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım GFE).
TÜİK, çiftçinin tarımsal faaliyetlerini gerçekleştirmek için cari üretim yılında yatırım amaçlı satın aldığı girdilerin maliyet unsuru olarak değişkenliğini izlemek ve tarımsal gelir göstergelerini ortaya koyan değişkenleri elde etmek için Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım GFE) hesaplıyor.
Nisan 2021 verisine göre Tarım GFE aralıksız 11 aydır yükseliş gösteriyor. Verinin detaylarına baktığımızda yıllık en fazla artışın %41,78 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda olduğunu görüyoruz.
Öte yandan güncel konulardan birisi de artan yem fiyatları. Son Tarım GFE verisine göre hayvan yemindeki yıllık artış %22,73. Bu konuda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu haftaki kabine toplantısının ardından yaptığı “Salgın ve kuraklık nedeniyle yem, hububat ve et fiyatlarını aşırı yükseltenlere izin vermeyeceğiz” açıklamasını burada hatırlatmakta fayda var.
Tarım ürünlerinin mevcut fiyat durumunu izlemek ve gelecekteki fiyat hareketlerini öngörmek için takip ettiğimiz bir diğer veri de Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE). TÜİK bu veriyi; çiftçinin üreterek piyasaya satışını yaptığı ürünlerin ilk el satış fiyatlarındaki zaman içerisinde meydana gelen değişimlerin oransal göstergesini aylık olarak izlemek amacıyla hesaplıyor.
Son Tarım ÜFE verisine göre 2 aydır endekste bir düşüş yaşanıyor. Ancak yıllık artış hala %20’nin üzerinde. Alt gruplara baktığımızda en fazla artışı %43,54 ile lifli bitkilerde görüyoruz. Onu %26,59 ile tahıllar, baklagiller ve yağlı tohumlar takip ediyor. Bu konuda da Toprak Mahsulleri Ofisi’nin piyasaya müdahale edeceğini açıkladığını hatırlatalım.
Gıda fiyat hareketlerini aylık bazda izlediğimizde 2 yıldır gıda enflasyonunun son 18 yılın ortalamalarının üzerinde hareket ettiğini görüyoruz. Bu durum maalesef enflasyon üzerinde baskı oluşturuyor. Zira enflasyonla mücadele kapsamında, içinde bulunduğumuz aylarda gıda fiyatlarından beklediğimiz olumlu katkı gelmeyince işler zorlaşıyor. Buna ilave olarak bir önceki yazımda belirttiğim ABD Merkez Bankası FED’ten gelen son açıklamaları da göz önüne alırsak para politikasını etkin yapmak giderek daha da zorlaşıyor.
