Türkiye’de enflasyon yükselmeye devam ediyor. TÜİK tarafından açıklanan son verilere göre Kasım 2021’de Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya göre %3,51 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %21,31’lik bir artış yaşandı. Şimdi detaylara bakalım.
Pandeminin başından bu yana enflasyon risklerinin yüksek olduğu bir dönem yaşıyoruz. Bu durum da enflasyonun kademli bir şekilde artış göstermesine neden oluyor. Hal böyle olunca da TÜİK’in enflasyon sepetindeki 415 mal ve hizmet kaleminin 345’inin fiyatı artmış. Yıllık bazdaki en fazla artış sırasıyla “lokanta ve oteller”, “gıda ve alkolsüz içecekler”, “ev eşyası”, “konut” ve “ulaştırma” gruplarında gerçekleşmiş. Aylık bazdaki en fazla artış ise ulaştırma grubunda.
Mevcut enflasyondaki artışın bir kısmı da geçtiğimiz aylardaki üretici fiyatlarının (Yİ-ÜFE) artışından kaynaklanıyor. Zira Yİ-ÜFE’den TÜFE’ye bir geçişkenlik olduğunu biliyoruz. Bu geçişkenliğin oranları ve zamanı farklı mal-hizmet gruplarda farklı şekillerde gerçekleşiyor. Bu açıdan Yi-ÜFE’deki hareketi yakından takip etmek gerekiyor.
TÜİK tarafından açıklanan son verilere göre Yİ-ÜFE, bir önceki aya göre %9,99 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %54,62 artış göstermiş durumda. Yıllık bazda en yüksek artışın %90,34 ile enerji grubunda olduğunu görüyoruz. Bununla ilişkili olarak “elektrik, gaz, buhar” grubundaki artış da %74,42’ye gelmiş durumda. Ara mallarındaki artış ise %63,12.
Sektörler itibariyle baktığımızda imalat sektöründeki yıllık artış %53,24 olurken elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründeki artış rekor seviyede: %72,42
Maalesef burada sizlere iyi bir haber veremiyorum. Zira küresel enflasyonist beklentiler de giderek artıyor. Hatta öyle ki ABD Hazine Bakanı Janet Yellen konuşma metinlerinden enflasyonla ilgili olarak “geçici” ifadesini çıkarmaya hazır olduğunu söylüyor.
Tüm dünyada enerjide, gıdada, yaşanan arz kısıtları sebebi ile ara mallarında ve nihayet lojistik fiyatlarındaki artış ekonomileri olumsuz etkiliyor. Her ne kadar kendine has ilave koşulları olsa da Türkiye’deki fiyat artışlarını değerlendirirken bu gerçeği göz önüne almakta fayda var.
