Geride bıraktığımız pazartesi ve salı günü, Yasemin Devrimi ve Arap Baharı''nın kalbi, Tunus ve Libya''daydık.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ile yaklaşık 200 kişilik ihracatçı, müteahhit, işadamı ve bürokratlardan oluşan heyet iki ülkede de özel ilgiyle karşılandı.
Yaklaşık 11 milyon nüfusunun yüzde 85''inden fazlası üniversite mezunu olan Tunus''ta, sular durulmuş gibiydi.
Tunus''ta özgürlük protestoların yerini küçük çaplı da olsa iş ve aş istiyoruz protestoları almaya başlamış. O nedenle Tunus hükümeti kalkınma için çalışmaları hızlandırmak istiyor. Yakında şantiye cennetine döneceği belirtilen Tunus, Türk firmaları için fırsatlar barındırıyor.
Türk şirketlerinin yabancısı olmadığı Libya için ise iki farklı tablo var karşımızda.
Bir yanda, yönetimi elinde bulunduran Ulusal Geçiş Konseyi''nin Türkiye''yle ve Türk işadamlarıyla olan sıcak ilişkisi, diğer yanda ise yatırım ve ticaret için hiç de güvenli olmayan bir ortam.
Tripoli Havalimanı''ndan otele geçerken yolda gördüğümüz manzaralar da bu durumu özetliyor. Sivil kıyafetli adamlar, hatta çocuklar, ellerinde uzun namlulu silahlarla ortalıklarda dolaşıyor.
Bir ara biz basın mensuplarının içinde olduğu minibüsü bile durdurdular. Kazara biri yanlış bir hareket yapsa, kör kurşunlara hedef olmak işten bile değildi.
Bakan Çağlayan''ın yoğun gündemi nedeniyle şehri dolaşamadık ama UGK''nın Trablus''taki merkezi önündeki protestolarla, programımızın Bingazi bölümünün iptal edilmesi, Libya''da güven ortamının pek de kolay sağlanamayacağının işareti gibiydi.
Gerçi, misafir olduğumuz otelinde kısa bir sohbet imkânı bulduğumuz Rixos Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, gelinen noktayı "Libya gibi bir ülke için büyük başarı" olarak nitelendiriyor. Tamince, 2-3 ay içerisinde durumun daha düzeleceğini umut ediyor.
Libya''nın içerisinde bulunduğu durum bana Irak pazarını hatırlattı.
Saddam''ın devrilmesinden sonra oluşan kaos ortamında yatırımcılar, oraya gitmekten çekiniyordu. Iraklı yetkililer de ''şu an gelen kazanır'' çağrısı yapıyorlardı. Gidenler gerçekten kazandı.
Şimdi Irak, ihracatta en iyi pazarlarımızdan biri haline geldi.
Aynı fırsat Libya için de söz konusu. Bugünden zorluklara katlananlar, ileride en çok kazananlar olacak.
Libya, coğrafi olarak Irak gibi yakın olmasa da, özellikle müteahhitlik firmalarımızın bağlantıları nedeniyle hiç de uzak olmadığımız bir ülke. Üstelik hem halkı, hem de yeni yönetimi Türkiye''ye daha sıcak bakıyor.
Amerikan New York Times gazetesinin, 13 Ocak sayısında neden "Arap Baharı''nın gerçek galibi kesinlikle güç kazanan Türkiye" diye yazdığını da bu ziyaret sonrasında anlamış olduk.
Bakan Çağlayan''ın Tunus ve Libya''ya düzenlediği ziyarette, önemli anlaşmalara imza atıldı. İleriye dönük umutların yeşermesine vesile oldu. Ancak gördüğümüz kadarıyla bu ziyaret işadamları açısından çok da verimli geçmedi. Sebebi ise işadamlarımızın muhatap bulamamasıydı. Bazı işadamları kendilerine iki gün önce haber verildiğini, hafta sonuna denk geldiği için bu ülkelerdeki muhataplarına ulaşamadıklarını söylediler.
Merciler arasında bir anlaşmazlık var demek istemiyorum ama bu ziyarette İstanbul Ticaret Odası''nın eksikliği hissedildi. Heyette İTO''yu temsilen sadece Yusuf Cevahir vardı.
Halbuki İTO, Türkiye''nin en büyük ticaret örgütü ve başındaki isim Dr. Murat Yalçıntaş da, Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği''nin (ASCAME) başkanı. Akdeniz ülkesi olan Tunus ve Libya''da işadamlarımızın karşısına muhatap çıkarabilecek önemli bir güç.
Çok zor şartlarda, çok zorlu bir program organize ediyorsanız, bu gayretinizin boşa gitmemesi lazım.
Bu ve benzeri ziyaretlerde İstanbul Ticaret Odası, MÜSİAD, ASKON ve TUSKON gibi örgütlerin aktif olarak yer almasının heyette yer alan işadamları açısından daha faydalı olacağını, işadamlarının kendilerini, "Bakan Beyin etrafında dolaşan konu mankenleri" olarak görmelerinin önüne geçeceğini düşünüyorum.
