İngilizler, Arap dünyasında çok etkililer. Arap dünyasının endüstrisine, siyasetine, medya dünyasına derinlemesine çeki düzen veriyorlar -hâlâ.
Arap dünyasında Amerika değil, İngiltere daha etkili: İngiliz entelijansiyası, Arap dünyasında her yerde. Medya sektöründe, endüstrinin bütün alanlarında, hatta eğitim kurumlarında ve askeriyede İngilizler var.
Şunu net olarak söyleyebilirim: Ortadoğu"nun ipleri hâlâ İngilizlerin elinde genelde. İngilizler istedikleri gibi oynuyorlar bu iplerle!
Gazetelerden İngiliz Genelkurmay Başkanı"nın Doha"ya resmî ziyaret yaptığını okumuştum Cumartesi günü. Katar Emiri"nin karşısında "av"ını dikkatle süzen, "sinsi" bir kediyi andırıyordu İngiliz Genelkurmay Başkanı"nın hâli. Askerden çok bir tüccar görünümü vardı.
İngiliz nüfûzu, siyasî, iktisadî, stratejik yapılarda ve kurumlarda çok belirgin. Amerikan nüfûzu ise gündelik hayatta, kültürel tutumlarda, zevklerde ve hayat tarzında kendini gösteriyor daha çok, dünyanın her yerinde olduğu gibi.
İngilizler, Ortadoğu"ya silbaştan şekillendirmek için son yıllarda büyük bir atağa geçtiler. Arap dünyasının sorunlarını da, "sınırlarını" da İngilizler belirledikleri için İngilizler Arap dünyasına yeniden nasıl çeki düzen verebileceklerini çok iyi biliyorlar.
Fakat İngilizlere güvenilmez. Bunu en iyi Araplar biliyor aslında. O yüzden İngilizlerle Araplar birbirleriyle kedi-fare oyunu oynuyorlar. Bu oyunda kimin kedi, kimin fare olduğuna her zaman net karar verebilmek o kadar kolay değil aslında.
Türkiye"de hiç gazete okumayan biri olarak burada her gün 7-8 İngilizce ve Arapça gazeteyi dikkatle inceliyorum. Özellikle de Katar"ın artan rolünün muammasını çözebilmek için.
İngilizler, Katar"ın -başta petrol olmak üzere- endüstrisini, medya dünyasını derinlemesine kontrol ediyorlar.
Medyada İngiliz nüfûzu çok belirgin: Meselâ El-Cezire televizyonunu, meselâ Arapların Londra merkezli MBC televizyonunun yayın kuruluşu El-Arabiya televizyonunu hem yapısal olarak, hem de televizyonculuk dili açısından İngilizler kurmuşlar ve İngilizler götürüyorlar. Bu nedenle, El-Cezire, bir İngiliz, bir BBC kanalı gibi. Ana ekibini BBC"den tanıyorum!
Ayrıca 70"i aşkın televizyon kanalı var uydudan yayını verilen. CNN yok meselâ. Arapça CNN var.
Özetle Arap dünyasındaki televizyonların İngilizce olanlarını da, Arapça olanlarını da İngilizler, İngiliz entelijansiyası ve İngiliz tarzı gazetecilik dili şekillendiriyor.
Bir yandan, İngilizler, Arap dünyasının iplerini ellerinde tutmaya, öte yandansa, Amerikalılar her şeyi kontrol etmeye çalışıyorlar ama Araplar da boş durmuyor. Bunun en ilginç örneği Katar"ın son 5-6 yılda gösterdiği ilginç performans.
Sanırım biraz bu nedenle, biraz da Araplar adına daha stratejik bir rol oynayabilme kaygısıyla Katar yönetimi Mısır"daki İhvan yönetimiyle yakın ilişki içinde. Mesela ekonomisi çok kötü bir görünüm arzeden, 4.8 milyar dolar kredi almak için IMF"ye el açan Mursi yönetimine, Libya ve özellikle de Katar yönetimi bir anda 5 milyar dolarlık yardımda bulundu.
Katar"ın İhvan Mısır"ıyla derin ilişkiler kurması, Mısır"ı batmaktan kurtarması, Batılıları çok rahatsız etti. Özellikle de İngilizleri.
Katar yönetimi, ne yaptığının farkında olmalı ki, burada İngiliz Genelkurmay Başkanı"nı ağırladıktan birkaç gün sonra, Katar, Başbakanı"nı kalabalık bir işadamları kafilesiyle Almanya"ya gönderdi.
Katar Başbakanı Casim es-Sani"nin Almanya ziyaretini çok önemsedim açıkçası. Zira Almanya, sadece Avrupa"da değil, yeni kurulmaya çalışılan "dünya düzeni"nde İngiltere"nin en büyük rakibi. Ayrıca Katar"ın Almanya"yla büyük ticarî ilişkiler içine girmesi, Amerika"da da eminim hiç hoş karşılanmamıştır.
Buradan gelmek istediğim nokta şurası: Eğer Türkiye, Arap dünyasına öncülük edebilecek bir konuma ulaşırsa, orta ve uzun vadede Arap dünyası, İngiltere"ye ve Amerika"ya bağımlılığını sona erdirecek yeni bir sürece girebilir.
Ayrıca İran"ın, Irak ve Suriye"den Yemen"e kadar Arap dünyasını tam ortadan ikiye bölecek, yalnızca Batılıların uzun vadeli çıkarlarına hizmet edecek, derin ve tehlikeli bir strateji takip etmesi, Arap dünyasının, rolü ve konumu büyüyen bir Türkiyev "ye ne kadar şiddetle ihtiyaç hissettiğini de gösteriyor.
Batılılar da, İsrail de Türkiye"nin bölgede artan ve kemikleşen rolünden rahatsızlar aslında. Araplar bunu hissediyorlar. O yüzden Türkiye"nin, bölgenin önünü açabilecek kadar güçlenmesini bekliyorlar.
Türkiye"nin böylesine önaçıcı bir rol oynayabilmesi için hem orta ve uzun vadeli, kalıcı siyasî, ekonomik ve kültürel projeler geliştirmesi, hem de Kürt meselesi gibi iç sorunlarını halletmesi ve Suriye krizinde hata yapmaması şart.
Özetle: Türkiye, ayağa kalkabilirse, bölge Türkiye"nin etrafında halkalanmaya hazır. Bu nedenle Türkiye"nin, omuzlarındaki tarihî yükün ağırlığının ve büyüklüğünün bilinciyle hareket etmesi ve geleceğe yürümesi gerekiyor.
