|

Beyin bedava zekâ çalışarak

Türk Beyin Takımı, uluslararası zekâ oyunlarında ülkemizi temsil eden takımımız. Akıl Derneği ve Akıl Oyunları Dergisi bünyesinde varlığını devam ettiren Türk Beyin Takımı'nı, Milli Eğitim müfredatına yeni dâhil edilen Seçmeli Zekâ Oyunları Derslerini de hazırlayan ekip, yarışmalara hazırlıyor. Hem TBT'yi hem de zekâ oyunlarını konuştuğumuz, Akıl Oyunları Dergisi yayın yönetmeni Serkan Yürekli, 'zekâ ile ahlak aynı anda geliştirilmeli' diyor.

Yusuf Genç
00:00 - 9/03/2014 Pazar
Güncelleme: 17:01 - 8/03/2014 Cumartesi
Yeni Şafak
Beyin bedava zekâ çalışarak
Beyin bedava zekâ çalışarak

Türk Beyin Takımı, Dünya Zekâ Oyunları Federasyonu'nun Türkiye temsilciliğini yapan takımımız. Akıl Oyunları Dergisi bünyesinde varlığını devam ettiren ve uluslararası zekâ yarışmalarında Türkiye'yi temsil eden Türk Beyin Takımı'nı, Akıl Oyunları Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Serkan Yürekli ile konuştuk. Yürekli, İstanbul Teknik Üniversitesi, makine bölümü mezunu bir mühendis. Hem Türkiye'de hem yurt dışında çok sayıda yarışmaya katılan Yürekli, 2005'den beri uluslararası yarışmalar ve programlar için soru ve oyun hazırlıyor. Geçtiğimiz yıl Çin'de düzenlenen uluslararası akıl oyunları yarışması sonucunda oluşturulan beş kişilik federasyon ekibinin tek Türk üyesi olan Yürekli, 'zekâ ile ahlak aynı anda geliştirilmezse tehlikeli bir süreç başlar' diyor.

Kendinize Türk Beyin Takımı adı veriyorsunuz. Tam olarak nedir bu?

1992 yılında Will Shortz tarafından kurulan Dünya Zekâ Oyunları Federasyonu'nun amacı ülkelerin kendi başlarına uyguladıkları faaliyetleri üst bir çatı altında tüm dünyada koordine etmekti. Yanı sıra uluslararası yarışmalar düzenleyerek zekâ oyuncularının birbirleriyle tanışmasına imkân sağlamak istiyorlardı. Türk Beyin Takımı da o organizasyonun ardından Türkiye'de kuruldu. 92'de ilk kez New York'ta düzenlenen uluslararası zekâ oyunları, o tarihten itibaren her yıl düzenleniyor. Geçtiğimiz yıl Çin'de 22.si düzenlendi, bu sene İngiltere'de düzenlenecek. O yarışmalarda Türkiye'yi temsil eden dört kişilik takıma Türk Beyin Takımı diyoruz.

Süreli yayınlarınız da var, Akıl Oyunları Dergisi gibi?

Akıl Oyunları Dergisi, 2002 yılında Akıl Oyunları Derneği'ni ve Türk Beyin Takımını daha geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla kuruldu. O tarihten bu yana düzenli olarak yayınına devam ediyor. Dergiler hem daha çok sayıda kişinin akıl oyunlarıyla ilgilenmesini, hem de yarışmalara katılacak öğrenciler için yeni soru imkânları doğmasını sağlamak içindi. Sonrasında Sudoku Dergisi çıkarıldı, sonra da Karala Dergisi…

Çalışma sahalarınız neler, neler yapıyorsunuz, dâhil olmak isteyen başka insanlar için yöntem nedir?

2005 yılına kadar yayınladığımız süreli yayınlarla insanlara ulaşmaya çalışıyorduk. O dergilerdeki soruların zorluk derecesi, insanlar ısınsın diye biraz yüksekti. Sonra biz o zorluk derecesini aşağıya çektik, ilkokul, ortaokul, lise yarışmalarına başladık, daha küçük yaşlara indik… Ancak o bile yeterli olmadı, şu anda TBT 3,5 yaşa kadar indi. Ve bu dünyada ilk defa yapılan bir şey.

TÜM TÜRKİYE'DE TEMSİLCİLER VAR
Çalışmalarınızı nasıl sürdürüyorsunuz?

Çalışmamız aslında tüm Türkiye'de sürdürülüyor. Çalışmalarımızı tek merkezden bütün ülkede yapamayacağımız için temsilcilik sistemini kurduk. Bugün Gaziantep'ten Sakarya'ya, Ordu'dan Hatay'a, Denizli'den Bursa'ya birçok ilde temsilciliğimiz var. 5 - 12 yaş aralığında çocuklarımıza yönelik, 36 haftalık, 4 ayrı modülden oluşan bir eğitim programımız var. Çocuklar her derste farklı bir oyun oynuyor ve oynadıkları tüm oyunlar, TBT tarafından geliştirilmiş yerli oyunlar.

Ben çocuğumu akıl oyunları eğitimine göndereceğime yüzme kursuna gönderirim diyor veliler. Siz bu ikisinin farklı olduğunu düşünüyorsunuz?

Doğrudur yüzme kursunda çocuğun vücudu gelişir, kasları gelişir, disiplinle ilgili gelişim sağlar. Ancak bu kadar… Sadece bu saydıklarımızı verir yüzmek. Örneğimiz yüzme kursu olduğu için söylüyorum, yüzme kursu sadece bazı başlıklarda gelişim sağladığı için insanlar, çocuklarını yanı sıra resim kursuna, tiyatro kursuna ya da Kur'an kursuna gönderiyorlar. Hepsi farklı bunların… Akıl oyunları ise bunların tamamı için gerekli olan şey aslında. Kafanın çalışması, insani ilişkileri, eğitim ilişkileri ve aile ilişkilerinin düzenlenmesini sağlar. Bizim yaptığımız şey, çocuklar diğer yaptıkları her şeyi daha iyi yapsınlar diye var.

2014 YILI AVRUPA BEYİN YILI
Çin'de yapılan son yarışmada ülkemizi temsil ettiniz...

Çin'deki yarışmaya 36 ülke katıldı. Bir hafta süren bu yarışmada Türkiye, 7. oldu. Bu Türkiye'deki alt yapıyla birlikte düşünüldüğünde aslında iyi bir başarı…

2014 yılı Avrupa Beyin Yılı ilan edildi. Biraz bunu konuşalım…

Bu Avrupa Birliği'nin aldığı ve ilan ettiği bir karar. Bu yıl zihinle ve zihinsel gelişmelerle ilgili çalışmalara ön ayak olup, bunu gündeme getirmekle ilgili. Çok büyük bir organizasyon tabi bu… Şu anda bununla ilgili tüm Avrupa ülkelerinde projeler üretiliyor. Avrupa Birliği fonlarıyla bu bağlamda çalışmalar yapılacak…

ZEKÂ OYUNLARI ZEKÂYI GELİŞTİRİYOR
Akıl oyunlarında hemen herkesin bildiği aynı renklerin aynı yüzeyde toplanmaya çalışıldığı rübik küpler var, en meşhuru o. Başka neler var?

Sudoku var yine bilinen, karekarala vardır mesela, kendoku vardır. Sudoku'dan farkı ise matematiksel işlemleri barındırması. Bu oyunlar, zekânın ortaya çıkarılmasına imkan sağlıyor.

Ahlaktan bağımsız bir zekâ olmaz denir. Türk Beyin Takımı ne diyor, bu meseleye nasıl bakıyorsunuz?

Biz Türk Beyin Takımı olarak, yaptığımız çalışmalarda insanları, dünya görüşleri, siyasi eğilimleri, dinleri ya da ırkları üzerinden bir tanım ve tarife tabi tutmuyoruz. Ancak bununla birlikte yaptığımız çalışmalarda, atölyelerde ahlaktan da söz ediyoruz. Zeki insanlarda ahlak bilincinin oturmuş olması gerekiyor. Siz insanlara zekâ gelişimine katkı sağlarken eğer ahlakı öğretmezseniz, hak ve hukuku öğretmezseniz orası çok tehlikeli bir noktaya gidebilir. O açıdan zekâ ile ahlak aynı anda geliştirilmeli diyoruz.

Akıl oyunları IQ'yu yükseltiyor
Akıl oyunlarının çocukların gelişimi açısından gerçekten faydası var mı?

Bunu size yapılan bir örnekle açıklayayım. Geçen yıl Amerika'da yapılan bir çalışma var. Bir nöropsikolog bir hanım. Çeşitli zekâ oyunlarını seçtiler, daha önce tespit ettikleri lise eğitimi almamış ailelerin bulunduğu bir bölgede, o ailelerin çocuklarıyla 20 saat zekâ oyunları oynadılar. Oyundan önce ve oyundan sonra yaptıkları testleri karşılaştırıp bunu yayınladılar. Çocukların IQ'larında 13 puanlık artış tespit ettiler. Tabi ki çocuklar 13 puan daha fazla zeki olmadılar, potansiyellerini ortaya çıkardılar sadece. Bu çalışmanın ardından tüm dünya genelinde bir proje başlatıldı. Özellikle az gelişmiş ülkelerde bu çalışmaların yapılabilmesi için bir paket program hazırlayıp, bir soru havuzu oluşturdular. Bakın Amerika'da özel kurumların 5, 6 hatta 8 haftalık akıl oyunları programları var ama bütün bir yıla yayılmış bir program yok. O yüzden TBT'nin çalışması, Türkiye'de ve dünyada bir ilk.

AKIL OYUNLARI OKULLARDA SEÇMELİ DERS
Milli Eğitim Bakanlığı'nın, geçtiğimiz dönem itibariyle müfredata eklediği Seçmeli Zekâ Oyunları Dersi, şu an okullarda ders olarak okutuluyor. Bu dersin programının çıkarılmasında siz de Talim Terbiye Kurumu'yla birlikte çalıştınız…

2012 yılında Milli Eğitim Bakanlığı'nın böyle bir teklif ve gündemi olduğunu duyduğumuzda açıkçası çok sevindik. Yıllardır emek verdiğimiz bu saha ders olarak okullarda okutulmaya başlanacak diye… O süreç zarfında Türk Beyin Takımı olarak Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'le defalarca görüştük. Bu arada burada şunu belirteyim, biz iki defa dünya şampiyonası düzenledik Türkiye'de, ülkemizin ev sahipliğinde. 1998 İstanbul ve 2009 Antalya'da… Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan da ilgi gösterdi. Orada Kültür Bakanlığı da bizi destekleyeceğini ifade etmişti ama destek olarak bize sadece broşür verdiler. Sayın bakan Ertuğrul Günay bizi broşürle desteklemişti sağ olsun.

Müfredat nasıl peki, neler öğretiliyor okullarda?

Haftada iki saatten oluşan bir program o. Akıl işlem oyunları, kelime oyunları, mekanik oyunlar, zekâ soruları, strateji oyunları gibi altı üniteden oluşuyor müfredat. Aslında inanılmaz harika bir şey bu. Ama uygulanıyor mu? Ne yazık ki hayır…

Neden uygulanamıyor?

Biz MEB ile görüştüğümüzde, kurulla birlikte programı çıkarttık. Müfredat yayınlandı, insanlar gördüler ancak daha sonra derste işlenecek içerik yayınlanamadı. Onu biz hazırlayacaktık, hazırladık da… Beş tane ünite hazırlandı, Talim Terbiye Kurulu'na sunuldu fakat MEB'deki yapıdan dolayı akamete uğradı. Çünkü bir sonraki adım, öğretmenlerin yetiştirilmesi idi. O gerçekleşmediği için, öğretmenler bu derste en iyi ihtimalle, gazetelerden kestikleri sudoku sorularını öğrencilere çözdürüyorlar. Bu dersleri en iyi işleyenler ise bizim Türk Beyin Takımı olarak eğitim verdiğimiz öğretmenler oluyor.

Siz o halde bir grup öğretmeni zekâ oyunları konusunda eğittiniz MEB bünyesinde…

Evet, ama sertifikalı değil ne yazık ki. Bakanlık bu konuda sertifika vermiyor. Çünkü sertifikanın neye göre verileceği konusu da net değil. Önce öğretmen eğitiminin sağlanması gerekiyor. Bunu fark etti bakanlık. Normalde bu ay içinde İstanbul'da bir eğitim programı düzenlenecekti. Seksen kişilik kontenjana 800 kişi başvurdu ve başvuru yoğunluğu nedeniyle bu ertelendi. Haziranın sonunda Tokat'ta yapılacak. Tüm Türkiye'den öğretmenlerin katılacağı bu eğitimi de yine biz vereceğiz.

10 yıl önce