İnovasyon ve Mevlana. Hiç yanyana gelecek kavramlar gibi durmuyor. Ben de ilk duyduğumda kafamda bir yere oturtamamıştım. Ancak bildiğimiz işadamı profilinden farklı bir resim çizen Halil Kulluk, inovasyonu anlattığı sunumlarda Mevlana'dan örnekler veriyor. Mesnevi'de inovasyonla ilgili kavramların olduğunu duyduğumuzda, hatta Mevlana'nın duygusal zekanın tanımlanmasından çok daha önce duygusal zekayı tarif ettiğini öğrendiğimde daha çok şaşırdım. Halil Kulluk, liseden sonra İngiltere'de Nottingham Üniversitesi'nde Üretim Mühendisliği ve Yönetim Bilimleri Bölümü'nde lisans eğitimini almış ardından ABD'de Carnegie Mellon Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünde yüksek lisans eğitimini tamamlamış. Daha sonra Robotik Enstitüsü'nde araştırma mühendisi olarak çalışan Kulluk, burada kendi araştırma merkezini kurmuş ve İmalat Bilimleri, Endüstriyel Otomasyon, Robotik ve Yapay Zeka konularında ders vermeye başlamış. İşte bu dönem içinde Mevlana ve İnovasyon arasındaki bağı keşfetmiş.
Uluslararası İnovasyon ve Girişimcilik Konferansları düzenleyen Halil Kulluk İntekno firmasının da sahibi. Mevlana ve inovasyonu nasıl yan yana getirdiğini sorduğumuz Kulluk, "yeni bir fikri uygulamaya geçirmek ve ticari olarak üretilebilir hale getirmek" anlamına gelen İnovasyon kelimesi yerine Yenişim sözcüğünü kullanmayı tercih ediyor. Sebebini de şöyle anlatıyor: "Kullandığımız kelimeler çok önemli. Mamatha Gandhi 'Söylediklerinize dikkat edin; düşünceleriniz olur. Düşüncelerinize dikkat edin eylemleriniz olur. Eylemlerinize dikkat edin; alışkanlıklarınız olur. Alışkanlıklarınız karakterinizi, o da kaderinizi oluşturur.' diyor. Bana göre kelimeler düşünce ile davranış arasında birer köprü. Dolayısıyla kelimelerin insan davranışı üzerinde etkisi var. Bu nedenle bir kavram özümüzden, anamızın kucağında öğrendiğimiz dilden değilse bir türlü yerine oturtamıyoruz. O teknoloji de bize yabancı kalıyor. Ben inovasyon yerine yenişim diyorum. İnovasyon kavramının içerdiği 'yeni', 'iş' ve 'şimdi' kelimelerinin birleştirilmesinden 'Yenişim' kelimesini türettik. Bunu Anadolu'nun herhangi bir köyündeki bir nineye söyleseniz bile tam olarak olmasa bile az çok ne yaptığınızı anlar." diyor.
Gelelim yenişim ve Mevlana'nın bir araya nasıl geldiğine. Halil Kulluk, ABD'de yapay zekanın imalata uygulanması üzerinde çalışırken, işin sosyal boyutu üzerinde çalışan ve o zamanlar Carnegie Mellon Üniversitesi İşletme Profesörü olan Richard Florida "Teknoloji, Yetenek ve Hoşgörü" kavramlarının inovasyon konusundaki önemine vurgu yapan bir sunum gerçekleştirmiş. Orada hoşgörü kelimesini yakalayınca, kendisi de Konya'lı olan Kulluk Mevlana'yı hatırlamış. "Bana göre dünyada hoşgörü denince hatırlanan Mevlana Celaleddin Rumi'dir. Mevlana'ya özel ilgim olduğu için algılamam değişti. Her okuyuşumda yenişimle ilgili bir takım bölümleri farklı algılamaya başladım." diyor. Böylece Mesnevi'yi okudukça farklı yönlerini keşfeden Kulluk bundan sonrasında gerek yurt içi gerekse yurt dışı sunumlarında Mesnevi'den bölümler kullanmaya başlamış.
Yenişimci olmanın Mevlana'nın da dediği gibi yeni şeyler söylemek olduğunu anlatan Halil Kulluk yenişimin, kökeninde "şimdi" anlamının da olduğunu, bunun da girişimciliği ve şimdinin gücünü işaret ettiğini söylüyor. "'Dün dünle gitti cancağızım, şimdi yeni şeyler söylemek lazım' diyor Mevlana. Şu andan 'Dal şu dönüşüm ırmağına ve Allah'ın deryasına yüz. Şimdi herşeydir' diye bahseder. Yenişim için farklı fikirlere hoşgörü göstermek gereklidir. Biri bir fikir söylediğinde 'Sus sen bilmezsin' denmemeli." diyor. Mevlana'nın 'Takip ettim başkalarını bulamadım kendimi. Sonra baktım içime, sadece ismimi tanıdım. Ama çıkınca dışarı, gerçek kimliğimi buldum.' sözlerinden hareketle de başkalarını takip edersek, taklit edersek bir yere ulaşamayacağımızı ifade eden Kulluk, "Yine bir yerde Mevlana diyor ki 'Her yerde herkesi ziyaret edersin bir kendini ziyaret etmezsin.' Aslolan biziz kendimizi tanımamız çok önemli. Bu gibi şiirler beni çok etkiledi. Kendi bilgilerimle de harmanlayıp hoşgörü ve yenişim diye bir sunum oluşturdum." diyor. Mesnevi'nin ve Mevlana'nın ülkemizde tam olarak tanınmadığını anlatan Kulluk Mevlana'nın duygusal zekayı 750 sene önce tanımladığını söylüyor.
Halil Kulluk, 2005 yılı Ekim ayında Sabancı Üniversitesi'nde düzenlenen Ulusal İnovasyon ve Girişim toplantısında karar vermiş seminerler düzenlemeye. Geçtiğimiz sene Boğaziçi Üniversitesi'nde yapılan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'ın da katıldığı sempozyum 8. sempozyumları olmuş. Kulluk sosyal sorumluluk olarak yaptığı toplantıların oldukça olumlu geçtiğini söylüyor.
