Tehircilikten kurtulun

Zengin Arap prens-işadamı, Amerikan büyükelçisine görüşmek istediğini söyler. Büyükelçi randevu saatini sorar. Prens cevabı şudur: "Saat 2 ile 4 arasında orada olurum. Ancak saat 7 ye kadar hala gelmemişsem gidebilirsiniz."

Tehircilik zamana duyarsızlığın bir başka veçhesi. Vakit israfınad açılan geniş bir kapı. Akıldışı, hatta bazan patolojik (marazi) bir alışkanlık. Bazılarına göre cezalandırılmadığı için çoğu zaman öğrenilmiş bir vasıf.

Bugünün işini yarına bırakmayan kaç kişi var çevremizde? İşleri zamanında yapmak, gerçek bir iç disiplin meselesi. Ve büyük bir meziyet. Böyle insanlara imrendiğimi itiraf etmeliyim. Nitekim aşağıda sizlere sunacağım testten kıl payı geçebildim. Puanınız kötü olursa, endişeye kapılmak yerine, ne yapmanız gerektiği üzerinde düşünün ve düzeltici eylem için harekete geçin.

Zamana duyarlı olmak

Amerikalılar zaman duyarlılığı hususunda şu iki ifadeyi kullanıyorlar: Time contractor ve time estimator. Time contractor, taahhüt ettiği zamana harfiyen uyan demek. Dakik insan. Time estimator ise, taahhüt edilen zamana aşağı yukarı uyan, kendini sıkmayan kimse. Geçen yıl Washington'da arkadaşlarla sohbet ederken "Turkish time", "Kuwaity time" gibi ifadeler çalındı kulağıma. Turkish time için şu açıklama yapıldı: Eğer bir Türk size sabah 08.00 için randevu vermişse, 08.30'a kadar yolu var demektir. Peki Kuwaity time ne demek? Onun için şu mesel anlatıldı: "Zengin Arap prens-işadamı, Amerikan büyükelçisine telefon edip, ertesi gün kendisiyle mutlaka görüşmesi gerektiğini söyler. Büyükelçi, günlük programını ayarlayabilmek için, gayet nezaketle sorar: "Efendim, hangi saatte geleceğinizi söylerseniz, ona göre başka randevularımı ayarlayabilirim." Prensin cevabı: "Saat 14.00 ile 16.00 arasında orada olurum. Akşam 19.00'a kadar gelmezsem, gidebilirsiniz!"

Ana babaların eseri

Anlatımdaki aşağılayıcı, oryantalist bakışaçısı bizi elbette rahatsız ediyor. Fakat genelde doğru olduğunu gözden kaçırma imkanımız da ne yazık ki yok.

Tehircilik, zamana duyarsızlığın bir başka veçhesi. Vakit israfına açılan geniş bir kapı. Akıldışı, hatta bazan patolojik (marazi) bir alışkanlık. Bazıları tehirciliğin 'öğrenilen' bir vasıf olduğunu söylüyorlar. Çünkü tehirciler ceza görmek yerine çoğu zaman ödüllendiriliyor. En azından, tehircilikleri yanlarına kar kalıyor.

Siz hangi saftasınız? İşte size 16 soruluk bir test. Lütfen çok çabuk ve dürüst cevaplandırın, beni de, kendinizi de aldatmayın. (Sorulara DOĞRU veya YANLIŞ diye cevap vereceksiniz.)

1. Sık sık, "Şimdi kalsın, bunu yarın yaparım" derim.

o Doğru Yanlış o

2. Sahip olduğum eşyanın (otomobil, vb.) rutin bakımını elden geldiğince aksatmam.

o Doğru Yanlış o

3. Kafayı küçük sorunlara takar, büyük kararlardan uzak dururum.

o Doğru Yanlış o

4. Bir toplantı yapacağım zaman, bütün düzenlemeleri önceden ayarlar ve gözden geçiririm.

o Doğru Yanlış o

5. İşleri son teslim tarihine yetiştirmek için genellikle deli dana gibi koştururum.

o Doğru Yanlış o

6. Faturalarımı zamanında öderim.

o Doğru Yanlış o

7. Hakikaten bir zaman-yönetimi kursuna ihtiyacım var.

o Doğru Yanlış o

8. Telefonla arayanları vakit geçirmeden ararım.

o Doğru Yanlış o

9. Beni tanıyan insanların çoğunun, geç kalacağımı beklediklerini sanırım.

o Doğru Yanlış o

10. Uyanma vakti geldiğinde, yataktan hemen fırlarım.

o Doğru Yanlış o

11. Açıkçası, termin (son teslim) tarihlerine uymayı pek beceremem.

o Doğru Yanlış o

12. Her gün yapmayı planladığım şeylerin hepsini genellikle bitiririm.

o Doğru Yanlış o

13. Mektuplarımı postalamadan önce günlerce masamda/çantamda bekletirim.

o Doğru Yanlış o

14. En önemli işleri boş vakitlerimde yaparım.

o Doğru Yanlış o

15. Hediyeleri (doğum günü, bayram, yılbaşı, vb.) hep son anda satın alırım.

o Doğru Yanlış o

16. Çoğu randevulara tam vaktinde giderim.

o Doğru Yanlış o

Şimdi, DOĞRU dediğiniz her çift numaralı soruya ve YANLIŞ dediğiniz her tek numaralı soruya 1 puan veriniz. (Mesela, 1. soruya doğru demişseniz puan yok, yanlış demişseniz 1 puan; 2. soruya doğru demişseniz 1 puan, yanlış demişseniz puan yok.)

12-16 puan toplayanların zamanla ilgili pek sorunları yok. Fakat bunlardan en az bir kısmının fazla düşünmeden hareket etme alışkanlığı edinmiş olmaları da mümkün.

Puanı 6-11 arasında seyredenler "normal". Biraz gayretle, zamanın akışına daha yüksek bir bilinçle katılabilirler. Alt uçta yer alanlar bir miktar tembel.

Dipte seyredenlere gelince, bunlar iflah olmaz birer tehirci. Yola gelip gelmeyecekleri meçhul. Ciddi bir terapiye ihtiyaçları var.