Yaşamak diplomasisi

Fransız oyun yazarı Georges de Porto-Riche "İşini yapmayı eğlenceli bulan diplomat işini ciddiye alan diplomattan daha az tehlikelidir" demiş. Anlaşılan, bu yazarın fikrince bir diplomat her halükârda tehlikelidir de, o bize hangisinden daha az tehlike sadır olacağını haber vermekle kendisini görevli saymış. Öyle görünüyor ki bir diplomatın ne türden tehlike taşıdığı ancak sebeb-i mevcudiyetiyle açıklanabilir. Nedir bir diplomat? Bir yönetimin başka bir yönetimle görüşmeler yapmak üzere görevlendirdiği kişi. Eğer bir diplomat işini ciddiye alır ve görüşmelerin hassaten gerektirdiği çerçevenin ötesinde kendisini kendisine görev veren yönetimin yerine koyarak hareket eder, adına temaslarda bulunduğu yönetime mahsus sorumluluk yükünü taşımadığı halde taşıyormuş gibi davranırsa her iki yönetimin de gerçekte istemedikleri halde ister gibi göründükleri sonuçların doğmasına yol açar. Buna mukabil işini yapmayı eğlenceli bulan diplomat yürüttüğü temasların sınırlı çerçevesi dışına hiç taşmayacağı için yönetimleri zekâları ve ahmaklıkları ile baş başa bırakır. Yönetimler zekâlarının hasılatını toplar ve ahmaklıklarının ceremesini çekerken arada dil dökmekle yükümlü diplomatların sonuca farklı derecelerde katkıları söz konusudur. İşini ciddiye alan diplomatın katkısı azami, işini yapmayı eğlenceli bulan diplomatın katkısı asgaridir. Her halükârda tehlike doğmasına meydan veren diplomatlardan birinin ötekinden daha tehlikeli sayılmasının gerekçesi buralarda bulunsa gerek.

Dünyevî yurdu yerle gök arasında, ulvî olanla süflî olan arasında bulunan Ademoğlu hayatını ya bir diplomat gibi, yahut bir yurttaş gibi yaşamak tercihiyle karşı karşıyadır. Kimileri vardır ki kendilerini ulvî olanın görevlendirdiği diplomat yerine koyar. Bunların tehlike derecesi yüksek olanları rubûbiyyet iddiasındadır. İşlerini öylesine ciddiye alırlar ki kendileri yaratılmış oldukları halde yaratılmışlara istikamet tayin etme sevdasındadırlar. Kendini ulvî olanın diplomatı sanıp da daha az tehlikeli olanlar başkaları tarafından akıl hocası gibi algılanmaktan hoşlananlardır. Bunlar da akıl hocalığı işini yapmayı eğlenceli sayarlar. Süflî olanın da diplomatları vardır. Tehlike derecesi yüksek sayılanlar habistir. Onlar işlerini ciddiye alıp günahların propagandasını yaparlar. Rintler daha az tehlikelidir. Günahları hoş bulmaktan ileri gitmezler. Diplomat değil de yurttaş olanlar ne yapar? Onlar yaratılmış olanlara ellerinden ve dillerinden bir zarar gelmeyecek bir hayatı tercih etmişlerdir. Güvenliklerini güvenilir olmakta ararlar. Ulvî ve süflî olanın kendi yapılarında nasıl irtibatlandırıldığının şahididirler. Tevazu onların gönüllerini okşar.