Gerekçede, bunun parti kapatmayı zorlaştırdığı, ancak "demokrasiyi yıkmaya yönelik eylemler olduğunda " yaptırım uygulamayı zorlaştırmanın sistemin özüne aykırı olduğu belirtildi

Anayasa Mahkemesi, siyasi partilerin Anayasa ile belirlenmiş demokratik temel düzeni yıkmaya veya önemli ölçüde tehlikeye düşürmeye yönelmeleri söz konusu olduğunda, yaptırım uygulanmasını engellemenin ya da zorlaştırmanın demokratik sistemin özüyle bağdaşmayacağını vurguladı.

FP'nin kapatılması istemiyle açılan davada, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, Siyasi Partiler Yasası'nın odak olmanın kriterlerini düzenleyen 103. maddesinin 2. fıkrasını Anayasa'nın 68 ve 69. maddelerini aykırı olduğunu ileri sürmüştü. Anayasa Mahkemesi, 12 Aralık'ta, 103. maddenin ikinci fıkrasını 5'e karşı 6 üyenin oyuyla iptal etmişti.

Demokrasi tehlikeye girerse

Yüksek Mahkeme'nin iptal gerekçesi Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayınlandı. Kararda, Anayasa'nın 68. maddesinin 4. fıkrasında parti yasaklarına yer verildiğine işaret edilerek, siyasi partilerin tüzük, program ve eylemlerinin; devletin bağımsızlığına, bütünlüğüne, demokratik ve laik cumhuriyet ilkelerine aykırı olamayacağının hüküm altına alındığı hatırlatıldı.

Anayasa'nın 69. maddesinin 6 . fıkrasında ise bir siyasi partinin 68. maddenin 4. fıkrası hükümlerine aykırı eylemlerinden ötürü temelli kapatılmasına, "ancak onun bu nitelikteki fiillerin işlendiği odak haline geldiğinin Anayasa Mahkemesi'nce tespit edilmesi halinde" karar verileceğinin düzenlendiği kaydedilen kararda, şöyle devam edildi: "Ancak, demokratik temel düzenin ortadan kaldırılmasına veya önemli ölçüde tehlikeye düşürülmesine yönelik faaliyetlere izin verilmesi de kabul edilemez."

Genel Başkan önemsenmeli

Kararda, Siyasi Partiler Yasası'nın 103. maddesinin ikinci fıkrasına göre, bir siyasi partinin, Anayasa'nın 68. maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen eylemlerinin, "o partinin üyelerince, kararlılık içinde, nicelik ve nitelik olarak belli bir ağırlıkta yoğun bir şekilde işlendiği saptansa" da bunun yeterli olmayacağı, "odak olma" halinin oluşmuş sayılabilmesi için "söz konusu fiillerin partinin büyük kongre, merkez karar ve yönetim kurulu veya TBMM'deki grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca da zımnen veya açıkça benimsenmesi koşulunun aranacağına" dikkat çekildi.

Bu kurumlar arasında "Genel Başkanlık"ın bulunmadığına dikkat çekilen kararda, böylece genel başkan ile parti üyelerinin eşit duruma getirildiği ifade edilerek, "Oysa partinin genel başkanı ile üyelerinin eylemlerinin sonuçları bakımından eşit etki ve değerde olduğu düşünülemez"denildi.

Kapatma zorlaştırılamaz

"Kapatılma tehdidi altında bulunan bir siyasi partinin fıkrada sayılan organlarından, üyelerinin Anayasa ve Yasa'ya aykırı eylemlerine açıkça veya sessiz kalarak zımnen onay vermeleri beklenemez" denilen kararda, bu durumda bir siyasi partinin yasalara aykırı fiillerin işlendiği odak haline geldiğinin saptanmasının imkansıza varan bir zorlukta olacağı belirtildi. Kararda, "Siyasi partilerin Anayasa ile belirlenmiş demokratik temel düzeni yıkmaya veya önemli ölçüde tehlikeye düşürmeye yönelmeleri söz konusu olduğunda, yaptırım uygulanmasını engellemek ya da önemli ölçüde zorlaştırmak demokratik sistemin özüyle bağdaşmaz. Bu nedenle, Anayasa'nın, Anayasa Mahkemesi'nin parti yasakları ile düşünce ve siyasi örgütlenme özgürlüğü arasındaki hassas dengeyi kurmasına ve korumasına elverişli olması gerekir. İtiraz konusu düzenlemenin ise buna olanak vermediği açıktır" ifadesi kullanıldı.