Gündemimize Peyami Safa (1899-1961) düştü. Onun gibi bir "dev"i küçük hacimli bu sayfada, gerçek büyüklüğü, derinliği ve genişliğiyle vermek elbetteki mümkün değildir. Onun için, büyük fikir ve san'at adamının bazı hâkim vasıflarını kaydetmekle iktifâ ediyoruz:

- O, "şâirimâderzat" İsmâil Safâ'nın oğludur..

- Bir "otodidakt"tır.. Felsefe, sosyoloji, psikoloji, edebiyat ve tıp vadîlerinde bilgisi ve kültürü çok zengin bir mütefekkir (düşünür), güçlü bir romancı, keskin bir üslûbçudur.. Gerçek bir münekkid, eşsiz bir fıkracı, müthiş bir polemikçidir..

- Nâzım Hikmet, Nâdir Nâdi, Ahmed Emin, Nurullah Ataç, Sabiha ve Zekeriyâ Sertel, Kerim Sadi, Suat Derviş, Pertev Nâili Borotav, Mediha ve Niyazi Berkes, Behice Boran, Falih Rıfkı ve Aziz Nesin'le yaptığı polemiklerde keskin kalemi ve güçlü fikirleriyle onları şiddetle hırpalamıştır.. Adeta onları cevap veremez hallere düşürmüştür..

Bir ara Necip Fazıl'la kapışmışlar, fikir ve kalem öfkesinin olanca şiddetiyle birbirlerine çarpmışlardır.. Şimşekler yağdıran kalemlerinden herkesin çekindiği bu iki matbuât (basın) kabadayısı, şiddetle çarpışmışlar, sağ cephenin hüzünlü, sol cephenin sevinçli bakışları altında birbirlerini yaralamışlardır.. Adetâ Yaşar Doğu'yla Celâl Atik'in, yahut Adalı Halil'le Kurddereli'nin çarpışması gibi!.. Veyâhut ta Yahyâ Kemal'le Ziya Gökalp'in, Mehmed Emin'le Mehmed Akif'in kapışması gibi!..

Ne yazık ki, bugün hem Necip Fâzıl'ın hem de Peyâmi Safa'nın yerini tutacak iki kalem ustası hâlâ yoktur.. Ufukta da görünmüyor..

- Onun için; Yakub Kadri "-Bize bir üslûb getirdin", Yahya Kemâl ise: "-İsmâil Safâ'nın en güzel eseri Peyami Safa'dır" demiştir..

- Yirminci Asır, Akşam, Cumhuriyet, Tasvir, Ulus, Zafer, Milliyet ve Havadis gazetelerinde yazmıştır..

1936'da sosyalist "Kadro" dergisine mukabele olarak "Kültür Haftası" dergisini çıkardı. 21 sayı devam etti.. "Türk Düşüncesi" dergisini de 1953'ten 1960'a kadar (63 sayı) aydınlara rehberlik edecek bir kalite ve kadro ile bizzat yayınlamıştır. Bu dergi, zamanında âdetâ bir üniversite hizmeti görmüştür..

- Kültürsüz, sâbit ve peşin fikirli devrimcilere "devrimbaz" adını takmıştı..

- Parlak bir zekâya, en karmaşık meseleleri, en kolay anlaşılır hâle getiren bir mantık ve ifâde kudretine sahipti..

- Romanlarını, fikrî eserlerini ve biyografisini Ötüken Yayınevi, makale ve fıkralarını Boğaziçi Yayınevi, Server Bedi imzasıyla yazdığı Cingöz Recâi adlı polisiye romanlarını da Damla Yayınevi basmıştır..

- Esef ederek söyleyelim ki, Türkçe'nin Peyami Safâ'nın kaleminde ulaştığı fikir ve edebiyat lisânına, hâlâ, gelebilmiş, varabilmiş bir yazarımız, bir edibimiz yoktur!..