Hocam, siz Aziz Kur'an'ın editörlüğünü yapıyorsunuz. Çalışmalarınız şu anda hangi safhada?

Üç yıldır aralıksız süren çeviri ve tashih çalışmaları bitti. İmkân veren Allah'a hamd olsun. Eser basıma hazır durumda. Eser, Prof. Dr. Muhammet Hamidullah'ın açıklamalı Kur'an meali. Aslı Fransızca. Özgün adı, Le Saint Coran. Türkçe söyleyişle, Aziz Kur'an dedik.

Çeviride kimler yer aldı?

Çevirenlerden birisi M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Tefsir dersi hocalarından Yard. Doç. Dr. Abdulaziz Hatip. Diğeri, çok sayıda tercümeye imza atmış ve aynı zamanda Kur'ân hâfızı olan Mahmut Kanık Hoca. Şimdi Kur'an metni elde iken, bu ehil kimselerin çalışmasını çevrinin çevirisi biçiminde değerlendirmek elbette yanlıştır. Belki şunu söylemek daha doğru olur. Aziz Kur'an, bir anlamda -Hamidullah'ın Kur'an kelimeleri için yaptığı anlam tercihleri ve çeviri tarzı gözetilerek hazırlanan, - aslın çevirisidir.

Peki neden Muhammet Hamidullah?

Hamidullah, İslam âleminin yetiştirdiği büyük bir âlim ve tarihi araştırmalarıyla, bütün dünyada haklı bir şöhreti var. Beyan Yayınları, daha önce Hamidullah'ın bütün kitaplarını yayınlamıştı. Onun mealini de Türk okuruna kazandırmak istedi. Bu, iyi de oldu. Birçok açıdan gerekliydi de. Aziz Kur'an, birkaç yönden ilk olacak. Giriş bölümünde, yüz elli sayfa Kur'an ve kıraat tarihi bulunduran ilk mealdir. Kur'an'ın kelime sayısına en yakın sayıda kelime ile anlam vermesiyle ilktir. Kur'an'ın söyleme üslubunu koruyan ilk meal olacağını söylemek de yanlış olmayacaktır. Mealde, hem Arapça'nın ve hem de Kur'an'ın üslubuna bağlı kalınmıştır. Fransızca'daki cümle yapısı buna imkân vermektedir. Dilerseniz örnek olarak besmeleye bakalım. -Gerçi, Türk okuru, terkip halinde bildiği için, biz besmeleye tam bir çeviri uygulamadık;- "Adına Allah'ın Çok Merhametli, Hep Merhametli" diyor Hamidullah. Yani üsluba bağlı kalıyor. Kur'an'daki söz dizisini bozmuyor. Bu bağlılığını, ilk sureden son sûreye kadar da titizlikle sürdürüyor.

Başka hangi hususlar farklı kılıyor Hamidullah'ın mealini?

Noktalamalar... Evet, hiçbir mealde bu kadar noktalama kullanılmamıştır. Kur'an metninde, teknik tabirle secavent denilen, hemen her işaret harfi, çeviride karşılığını; nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, ünlem işareti, soru işareti, veya tire olarak bulmuştur. Ayrıca gerekli yerlerde, konuşma cümlelerini gösteren çizgiler de kullanılmıştır. Bu durum, okumayı anlamlı kılmakta ve bir hareket getirmektedir. Aziz Kur'an Türkçe dil bilgisi açısından da kontrol edildi. Bu konuda ehil olan, değerli arkadaşımız Ahmet Özalp'in katkılarının okuyucular tarafından takdir göreceğini umuyoruz.

Biliyorsunuz, son zamanlarda pekçok ayet, teknolojik gelişmelerle, bilim ve keşiflerle tefsir ediliyor? Bu durum Aziz Kur'an'da da var mı?

Hayır. Hamidullah, kimi modern yorumcular gibi, İlahi Kelam'ı bilimsel yaklaşımlara zorlamıyor. Gerçi, alak kelimesini, embriyo ile çeviriyor. Zerre için atom diyor. Ama bunları bilimsel terimler olarak, değil, bir Fransız'ın pratiğindeki kelimeler olarak seçiyor. İki hususu belirtmek isterim. Birincisi genel. Yani her meal okuyucusu için. Aziz Kur'an da, netice itibariyle -zengin dipnotlarına- rağmen, bir mealdir. Kimi okuyucuların, tefsir kitaplarına müracaat etmeleri gerekli olabilir. İyi bir okuyucunun bundan asla kaçınmaması gerekir. İkinci husus da şudur. Bizim meal okuyucumuz, çoğu zaman bir âyeti önceki ve sonraki diğer ayetlerden bağımsız olarak ele almaya alışkındır. Her hangi bir âyeti okur ve onu anladığını düşünür. Oysa bu durum yanlıştır. Aziz Kur'an okuyucusu bu hususa daha çok dikkat etmelidir. Elindeki düz bir metinmiş gibi, âyet numaralarını yok sayarak, okumalıdır.