Sonsuzluğu talep süreci

 
Sonsuzluğu talep süreci içerisinde, bireysel ve toplumsal anlamda önemli bir boyut olarak "kurban kesme" ibadetini iyi kavramak gerekiyor.

Bilgece bir etiği öngörürken, Peygamberimiz'in "güzel ahlâk" vurgusunu dışlamak olanaksız. Bu bir yaşama öngörüsü zaten. Bireyin toplum içindeki dokuyu oluştururken seçtiği rolün etik sorgulamadan soyutlanması, ne bireyin, ne toplumun, ne de devletin lehine. Ama devlet, etik sorgulamanın tarafı olamaz. İdeolojik devletten başkası da zaten bireyin etik sorgulamasına talip değil. Mustafa İslamoğlu'nun da 03. 12. 1999 tarihli Yeni Şafak'ta yazdığı gibi, Sasanî bir gelenekten İbn Mukaffa tarafından Abbasî döneminde aktarılan "din ve devlet, ikiz kardeştir" yaklaşımına dayanan ideolojik devlet tercihi, İslâmî bir tercih değil. Çünkü din meşruiyetini ilâhî kaynağından alırken, devlet meşruiyetini toplumdan alır. Toplumu aradan çekip devleti din ile yanyana getirmemek, ideolojik devletten kurtuluş için şart. Buradaki "din" kavramı yerine, herhangi bir felsefî sistemi veya pratiği de koyabilirsiniz. Öyleyse bireyin demokratik bir biçimde özgür kaldığı yaşama alanının güvenceye alınması, etik, ekonomik, politik anlamda insanî nitelik kazanmasıdır. Mesajın bireye yönelik kurgusu, oldukça doğal ve dinî olduğuna göre; devletin basıncı anlamını yitiriyor. Bu durum, kurban olayında da böyle.

Cehaletin biçimleme tutkusu, ideolojik devlet eliyle kurumlaşabilmektedir. Bu kurumlaşma, bir boyutuyla sendrom haline de gelebilmektedir. İşte bireyin girişim ve davranış özgürlüğü, bu sendromatik kurumlaşmayla budanmaya çalışılmaktadır. Ve bu nedenle ömrümüz, cehaletin biçimleme tutkusuyla boğuşarak geçiyor, ister istemez. İşte filozofiye talebi, burada önemle işaretlemek gerekiyor. Bireyin insanca yaşaması önündeki engellerin filozofi tarafından kaldırılması beklentisi, yadsınamaz. Felsefeyle derinlemesine tanışmamış bir toplumda yaşıyoruz. İşte sorunlarımızın çözümü, bu yüzden uzun vakit alıyor; hatta bireysel ve toplumsal yaralanmalara maruz kalmaktan kurtulamıyoruz. Çeşitli ipoteklere dayandırılan bir toplumsal sistematik özgürlükçü olamamaktadır. Ve demokrasi talebi, bir türlü zeminini bulamamaktadır. Yoksulluğu yenmek, bireylerin ortaklaşa girişim özgürlüğü talepleriyle özdeşleşiyorsa; Kurban Bayramı'nın ekonomik ve sosyal işlevinin "Kurban Kesme" işlemiyle bağıntısı da bu boyutta anlaşılabilirlik kazanmaktadır.

Tasadduk edenin fakirleşmeyeceğini anlama çabası, gelir dağılımı ve finansman metodları üzerinde yoğunlaşan iktisat teorilerinin hayatı açımlaması; talebin iktisadî fonksiyonlarının vb çok iyi kavranmasına yaramaktadır. Zekât, Sadaka-i Fıtr, Kurban gibi malî ibaretlerin toplumdaki gelir dağılımı bozukluklarının giderilmesinde önemli görevleri bulunmaktadır. Piyasalardaki arz ve talep krizlerinin yaşanmaması, bu ibadetlerin en başta gelen işlevidir.

Kurban kesmenin iktisadî boyutu kadar, felsefî boyutu da ihmal edilemez. Hemen aklımıza takılıyor, canlılıktan soyutlanmanın yokoluş olmadığı hususu, filozofisiz anlaşılabilir mi? Kurban, canlılıktan soyutlanırken, nefislere de ölümün ebediyete geçiş süreci olduğunu, bir tükeniş yerine, yeniden dirilişin muştusu olduğunu; asıl cihadın da nefse galibiyet sağlamaktan ibaret olduğunu anlatmanın teorik ve pratik edimlerini bünyesinde barındırıyor mu? Peygamberimiz'in kurban kesmeden beklediği inanç ve etik yönlü yararlar, bu soruya olumlu cevap verilebileceğini; cehaletin biçimleme tutkusundan sıyrılmış birey ve toplumların, kurbandaki bu anlam yükünü keşifte zorlanmayacağını da gösteriyor. İnsan hakları kadar, hayvan haklarına da duyarlılık kazanmış bir etik manzume oluşturmak, işte burada önem kazanıyor. Haklara uygunluk ve çevre bilinciyle kurban kesme ibadetini gerçekleştirebilme becerisi, iktisadî gelişme ölçütü olarak da anlam taşımaktadır.

Sonsuzluğu talep süreci içerisinde, bireysel ve toplumsal anlamda önemli bir boyut olarak "kurban kesme" ibadetini iyi kavramak gerekiyor. Sonsuzluğu talep süreciyle cehaletin biçimleme tutkusunun uzlaşması da beklenmemelidir. Sonsuzluğu talep süreciyle özdeşleşen Kurban Bayramları yaşamalarını diliyorum, okuyucularımızın..