ANKARA- Ankara Barosu tarafından düzenlenen beş günlük Hukuk Kurultayı 2000'de, hak ve özgürlüklerin ölçüsüz bir biçimde sınırlandırılması eleştirilerek, yeni anayasa talepleri dile getirildi. 12-16 Ocak tarihleri arasında Bilkent Otel'de yapılan Hukuk Kurultayı 2000'de hukuk alanındaki pekçok konu yerli ve yabancı yaklaşık 200 konuşmacının katılımıyla tartışıldı. Beş gün boyunca üç ayrı salonda devam eden Kurultay'da temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması, siyasal adalet, hukukun adaletsizliğe yol açması olgusu, ceza ve ceza muhakemesi hukuku, laiklik ilkesi, din özgürlüğü, organize suçlarla mücadele, yargı ve medya ilişkileri, basında tekelleşme, medeni hukuk alanında kadın, baroların bağımsızlığı gibi genel konuların yanısıra hukuk bilimine ilişkin teknik konular ele alındı.

'82 Anayasa'sı çelişkiler yumağı'

Katılımcıların farklı görüşlerin tam olarak yansıtılamadığı eleştirilerine maruz kalan Kurultay'da buna rağmen anayasa eleştirileri ve yeni bir anayasa hazırlanması talepleri ön plana geçti. Kurultay'ın ilk oturumlarından birinin konusu olan "Çağdaş Anayasa, Hukuk ve Demokrasi"nin tartışılması sırasında konuşan Doç. Dr. Yılmaz Aliefendioğlu, 82 Anayasası'nın kişi hak ve özgürlüklerinde kısıtlamalara gittiğini belirterek, "1982 Anayasası, bir takım çarpıklıklar ve çelişkiler yumağıdır" dedi. Aynı oturumda konuşan Prof. Dr. Erdoğan Teziç ise Anayasa'nın tümden değiştirilmese bile bazı maddelerinin değiştirilmesi gerektiğini dile getirdi

'61 Anayasası'nın kötü bir kopyası'

82 Anayasası'na ilişkin ilginç eleştirilerden biri de Anayasa Mahkemesi eski Başkanı Yekta Güngör Özden'den geldi. Özden, konuşmacılardan birinin 82 Anayasası'nın mimarlarından Orhan Aldıkaçtı'nın olduğu bir oturumu yönetirken, "82 Anayasası 61 Anayasası'nın kötü bir kopyasıdır" dedi. Hukuk Kurultayı'nda yeni anayasa talepleri dile getirildiği günlerde Yargıtay mensupları tarafından hazırlanan ve siyasi partilerle Meclis'e gönderilen anayasa taslağı da hukukçular tarafından tartışıldı. Hukukçuların bir bölümü taslakta yeralan değişiklikleri desteklediklerini belirtirken, bazı hukukçular ise değişiklikleri çok radikal bulduklarını dile getirdiler. Ankara Baro Başkanı Hakkı Suha Okay Yargıtay'da hazırlanan taslağı olumlu bulduğunu belirterek, "YAŞ kararlarının yargı denetimine dahil edilmesi ve Genelkurmay'ın Milli Savunma Bakanlığı'na bağlanması gibi konulara katılıyorum" dedi.

'312 ve 159 kaldırılmalı'

Hukuk Kurultayı'nın düşünce özgürlüğünün ele alındığı oturumlarda ise, hak ve özgürlükler sınırlandırılırken kullanılacak tek ölçütün "demokratik toplum" olması gerektiği vurgusu yapıldı. Prof. Dr. Süheyl Batum, düşünceye getirilen sınırlamalara da bir sınır getirilmesi gerektiğini belirterek, "Hangi demokratik toplum? Bunun ölçütlerini AİHM ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi koyuyor. Demokratik toplum, çoğulcu, hoşgörü ve açıklık toplumudur. Haklar sınırlandırılırken kullanılacak tek ölçüt de budur" dedi. Batum, AİHS'nin en önemli maddesinin düşünce özgürlüğünü düzenleyen 10. maddesi olduğunu belirterek, mahkemenin diğer maddeler üzerinden yapılan başvuruların birçoğunu da düşünce özgürlüğü kapsamında değerlendirmeye aldığını vurguladı. Avukat Ersan Şansal da Türkiye'de düşünce özgürlüğü alanında ilk dikkat çeken unsurun, sınırlamaların giderek sınırlama ölçüsünü aşarak hakkın özüne dokunması olduğunu söyledi. AB'ye katılma sürecindeki Türkiye'nin Avrupa'nın anayasası sayılan AİHS'ye uyması gerektiğini belirten Şansal, bu kapsamda TCK 312 ve 159. maddenin kaldırılması gerektiğini dile getirdi.

'Anayasa tamamen değişmeli'

Ankara 2 No'lu DGM Başkanı Turgut Okyay da yapılacak değişikliğin öncelikle yargı bağımsızlığını getirmesi, insan hak ve özgürlüklerine saygılı ve katılımcı olması gerektiğini söyledi. Gazetecilerin sorularını da cevaplayan Okyay, Anayasa'nın bazı maddelerinin değiştirilmesi yönündeki taleplerin hatırlatılması üzerine, "Sadece bazı maddelerin değil, Anayasa'nın tümden değiştirilmesi gerekir. Tamamen çağdaş bir Anayasa'ya ihtiyaç var" şeklinde konuştu.