Neyzen Tevfik, yergileri ve toplumsal kuralları hiçe sayan yaşantısıyla tanınmış şair ve neyzen. Babası, Bafra'nın Kolay beldesinden rüştiye mektebi muallimi Hafız Hasan Fehmi efendinin görevli bulunduğu Bodrum'da 1879 yılının 14 Haziran günü doğdu. Çocukluğu Urla'da, gençliği İzmir'de geçti. İzmir Mevlevihanesi'nde Neyzen Cemal Bey'den ney dersleri aldı. Burada ünlü hivciv ustası Eşref, Tevfik Nevzat, Bıçakcızade Hakkı, Abdülhalim Memduh ve Tokadızade Şekip gibi şairlerle tanıştı. İlk şiiri 1898'de 'Muktebes' gazetesinde yayımlandı. Aynı yıl geldiği İstanbul'da edebiyat ve musiki çevrelerine girdi. Sonradan Şeyhülislam olan Musa Kazım Efendi ve Mehmet Akif'ten destek gördü. Akif'ten Arapça, Farsça ve Fransa dersleri aldı. Dönemin önde gelen müzikçileri Kanuni Hacı Arif Bey, Tamburi Cemil Bey ve Udi Nevres Bey'le dostluk kurdu. Yenikapı ve Galata mevlevihanelerine devam etti. 1902'de Sütlüce Bektaşi Tekkesi'nin Şeyhi Mümin Baba'ya bağlandı. Saraya keskin yergiler söylediği için, 1903'de Mısır'a kaçtı, İskenderiye ve Kahire'de yaşadı. Deccal dergisinde yayımlanan bir şiiri nedeniyle gıyabında idama mahkum edildi. 1908'e kadar Kaygusuz Sultan Bektaşi Tekkesi'nde saklandı, II. Meşrutiyet ilan edilince İstanbul'a döndü. Hastalığı ve içkiye düşkünlüğü nedeniyle bir çok kez tedavi gördü. Kendini, "Meyde Bektaşi göründüm, neyde Mevlevi oldum" diye tanıtan Neyzen Tevfik, 28 Ocak 1953'de vefat etti ve Kartal mezarlığında gömüldü.

Şair Neyzen Tevfik

Şiirlerinden bir bölümü, Hiç (1919) ve Azab-ı Mukaddes (1949) adlı iki kitapta toplanmıştır. Nef'i ve Eşref'ten sonra, Türk edebiyatının en büyük taşlama ve yergi ustası sayılan Neyzen Tevfik'in bazı şiirlerinde Eşref ve Mehmet Akif'in etkisi görülür.

'Neyzen' Neyzen Tevfik

Neyzen Tevfik, II. Meşrutiyet yıllarında direklerarasında Hafız Osman ve Hafız Sami ile fasıllar icra etti, konserler verdi. 1914'de, ilan edilen seferberlikle mehter takımına alındı. 1928'de İstanbul Belediye Konservatuarı'nda görevlendirildi, bu görevi 1943'e kadar sürdürdü. 1942'de Münir Nurettin Selçuk'un 18 plağa okuduğu klasik eserde sanatçıya eşlik eden ünlü sazlar arasında yer aldı. Kendi açıklamasına göre, ney taksimlerini içeren 100'e yakın plak doldurdu. Ancak, bugün bunların pek azı tespit edilebilmiş durumda. Üslubu, geleneksel ney üfleme tarzından oldukça farklıdır. Kalıplaşmış kuralların dışına çıkar ama duyarak çalar, dinleyenleri etkilerdi. Çeşitli bestecilerce altı şiiri bestelenmiş, kendisinden bir de zeybek derlenmiştir. Neyzen Tevfik sazını bir geçim kapısı haline getirmemek için epey direndi ve sadece içinden geldiği zaman çaldı.