Kamuoyunun gündemine sık sık isyan ve ayaklanmalarla gelen cezaevleri, artık üretim yapılan, ekonomiye katkı sağlayan kurumlar haline dönüştürülüyor. Demir ve marangoz atölyelerinde, terzihanelerde ter döküp emek harcayan mahkumlar, cezaevlerinin aydınlık yüzünü oluşturuyor. Ankara Açık Cezaevi de bunlardan biri. Çoğu cinayet suçundan hükümlü 227 mahkumun barındığı Ankara Açık Cezaevi'nde demir ve marangöz atölyeleri, terzihane ve matbaa bulunuyor.

Bu birimlerde mahkumlar, sabah saat 08.00 ile akşam 17.00 saatleri arasında Adalet Bakanlığı'nın kadrolu teknisleriyle omuz omuza çalışıp üretim yapıyor. Çalışan hükümlüler için, sabah ve öğle birer kez de 15'er dakikalık çay ve sigara molası veriliyor. Bazı hükümlüler ise, Ankara Adliyesi ile Adalet Bakanlığı'nda çaycılık yapıyor ya da şehir içinde evden eve eşya taşıyor. Bu mahkumlar mesai bitiminde tekrar Ulucanlar'daki cezaevine dönüyor. Demir atölyesinde çalışan mahkumlar, adliyelerde kullanılan demir dolaplardan merdivene kadar birçok eşyayı üretirken, terzihanede görevli hükümlüler oy kullanamadıkları seçimler için çuvallar ve kendilerini denetlemekle görevli infaz koruma memurları için giysiler dikiyor. 18 Nisan seçimlerinde, oy pusulalarının konulduğu 1 milyon torba burada dikilmiş.

MARANGOZ USTASI MAHKUMLAR

Marangoz ustası mahkumlar, ayrıca, adliye ve cezaevlerinin doğramaları ile devlet dairelerinin mobilyalarını da üretiyor. Cezaevinin matbaasında ise çok sayıda kitap ve derginin yanısıra, adliyelerde kullanılan evrak ve makbuzların basımı yapılıyor. Suç işleyenler hakkında verilen hükümler, yine kader mahkumu matbaa ustalarının bastığı evraklara işleniyor. Hükümlülerin üretime katkıda bulunması ve bir meslek sahibi olduktan sonra tahliye edilmelerinin faydasını, Ankara Açık Cezaevi Müdürü Şerafettin Paköz şu cümlelerle özetledi: "Buradaki mahkumları topluma kazandırdığımıza inanıyorum."

CEZAEVİNDEN PORTRELER

Yetkililer, Af Yasası'nın mahkumları büyük beklenti yarattığını söyledi. Bu beklenti, hükümlülerin çalıştığı atölyelere de yansımış durumda. Çeşitli yayın organlarında af konusunda çıkan haberler, atölyelerin duvarlarını süslüyor. Ancak, bu genel hava herkes üzerinde etkili değil. Köylüsünü öldürdüğü için cinayet suçundan 15 seneye mahkum olan C.M., cezaevi yetkililerine "Af çıkarsa beni salmayın" diye ricada bulunmuş. 18 ay cezası kalan C.M., "Bütün ailem dağıldı. Kızım dayısının yanında, karım babaevinde kalıyor. Öbür çocuklarım ise başka başka yerlerde. Dışarıya çıkıp da nereye gideyim. Ben burada rahatım" dedi. Komşusunu öldüren Manisalı İ.Y. ise, 15 yıl hüküm giymiş. Marangoz atölyesinde çalışan İ.Ö., 3,5 yıl kapalı cezaevinde kaldıktan sonra 1,5 yıl önce Ankara Açık Cezaevi'nde gelmiş. İ.Ö., 50 yaşında olmasına rağmen, daha yaşlı gösteriyor.

BORÇSUZ HAYATA MERHABA

Cezasının beşte birini kapalı cezaevinde çektikten sonra açık cezaevine nakledilen mahkumlar, yılda üç kez 5-7 gün evlerine izinli olarak gönderiliyor. Ama, söz konusu mahkumlara tanınan tek ayrıcalık bununla sınırlı değil. Açık cezaevindeki hükümlüler, Pazar günleri yakınlarıyla açık görüş yaparken, çalıştıkları her gün için de belirli bir ücret alıyor. Bu ücret, her ne kadar ustalar için günlük 900, kalfalar için 880, çıraklar için 870 bin lira gibi az bir miktar da olsa, hükümlüleri tahliyeleri sırasında karşılaşacakları borçtan kurtarıyor. Zira, hükümlüler tahliye olurken, cezaevinde yattıkları her gün için Adalet Bakanlığı'nca belirlenen iaşe bedelini toplu olarak ödemek zorundalar. Aksi takdirde, bu para mahkumlardan icra yoluyla tahsil ediliyor. Açık cezaevindeki mahkumların iaşeleri kazandıkları günlük ücretten düşüldüğü için, bu kişiler tahliye sonrası borçsuz bir hayata "merhaba" diyor. Açık cezaevindeki mahkumlar firar ettikleri takdirde ise, yakalandıkları zaman tekrar kapalı cezaevine gönderiliyor.