Bediüzzaman Said-i Nursi, Osmanlı İmparataroğlu'nun son dönemi ile Cumhuriyet döneminin en önemli şahsiyetleri arasında yer alan bir isimdir. Said-i Nursi Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde yaptıkları ve yazdıkları ile hep tartışma ve gündem konusu oldu. Said-i Nursi, kaleme aldığı ve Risale-i Nur ismini verdiği binlerce sayfalık eserleri ile Türkiye başta olmak üzere dünya üzerinde milyonlarca insanı peşinde sürüklemektedir. Said-i Nursi ve eserleri uluslararası sempozyumlara ve akademik çalışmalara konu olurken, ülkemizin en ücra köşesindeki insanlar bile O'nun eserlerini okumaktadır.

Said-i Nursi, Bitlis'in Hizan ilçesine bağlı Nurs köyünde 1876 yılında dünyaya gelişi ile başlayan ve 23 Mart 1960'da Urfa'da vefatı ile sona eren hayatı boyunca fırtınalı ve çalkantılı dönemlere tanıklık etti. Osmanlı İmparatorluğu'nda 2. Meşrutiyet'in ilanına tanık olan Bediüzzaman, 31 Mart Ayaklanması nedeniyle Divan-Harp Mahkemesi'nde yargılandı. 1. Dünya Savaşı'nda Ruslar'a karşı savaşan Said-i Nursi, Milli Mücadele yıllarında ise İstanbul'da aktif çalışmalar içinde yer aldı. Said-i Nursi Tek Parti dönemine ve çok partili yaşama geçilmesine de bizzat tanıklık etti.

Meşrutiyeti destekledi

Bediüzzaman Said-i Nursi, Bitlis ve Van'daki çocukluk ve gençlik yıllarının ardından İstanbul'a geldi. Bediüzzaman'ın İstanbul'a gelişinin ardından 2. Meşrutiyet ilan edildi. Said-i Nursi Selanik ve İstanbul'da meşrutiyeti destekleyen konuşmalar yaptı ve yazılar kaleme aldı. Said-i Nursi'nin 31 Mart ayaklanmasına karıştığı gerekçesiyle isyanı çıkaranlarla birlikte Divan-Harbi Örfi Mahkemesi'nde yargılandığı da biliniyor. Said-i Nursi bu mahkemede yargılanırken kendisine yöneltilen "Sen de şeriat istemişsin?.." sorusuna "Şeriatın bir hakikatına, bin ruhum olsa feda etmeye hazırım. Zira şeriat, sebeb-i saadet ve adalet-i mahz ve fazilettir. Fakat, ihtilalcilerin isteyişi gibi değil!"şeklinde cevap verir. Said-i Nursi bu mahkemede idamı beklenmesine rağmen beraat ederek mahkeme salonundan ayrılır.

Mustafa Kemal'le buluşma

Said-i Nursi Mustafa Kemal tarafından Cumhuriyet'in başkenti olan Ankara'ya davet edilir. Said-i Nursi ısrarla davet edilmesi ve eski Van Valisi, dostu Tahsin Bey'in araya girmesi ile Ankara'ya gider. Said-i Nursi'nin bir sohbet ortamında Mustafa Kemal ile tartışması ise Tarihçe-i Hayat isimli eserinde şöyle anlatılıyor: "Birgün divan-ı riyasette, elli-altmış mebus içinde, karşılıklı fikir teatisinde, M. Kemal Paşa, 'Sizin gibi kahraman bir hoca bize lazımdır. Sizi, yüksek fıkirlerinizden istifade etmek için buraya çağırdık. Geldiniz, en evvel namaza dair şeyleri yazdınız, aramıza ihtilaf verdiniz" der. Bu söz üzerine, Bediüzzaman, birkaç makul cevabı verdikten sonra, şiddetle ve hiddetle iki parmağını ileri uzatarak, 'Paşa, Paşa! İslamiyet'te, îmandan sonra en yüksek hakîkat namazdır. Namaz kılmayan haindir; hainin hükmü merduddur' der. Fakat Paşa tarziye verir, ilişemez."

Tavizsiz iman mücadelesi

Said-i Nursi, Osmanlı'da dine siyaset yoluyla hizmet edebilmenin yollarını aradı. Cumhuriyet'in ilan edilmesinin ardından ise dine siyaset yoluyla hizmet edilemeyeceğini gördüğü için kendisini iman ve Kur'an hakikatlarını neşretmeye verdi. Said-i Nursi yaşamı boyunca tavizsiz bir iman mücadelesini yürüttü. Karşısına çıkartılan engellere aldırmadan mücadelesine sonuna kadar devam etti. Said-i Nursi bu mücadelesini şu cümlelerle özetliyor: "Bana, 'Sen şuna buna niçin sataştın?' diyorlar. Farkında değilim; karşımda müthiş bir yangın var. Alevleri göklere yükseliyor, içinde evladım yanıyor, îmanım tutuşmuş yanıyor. O yangını söndürmeye, îmanımı kurtarmaya koşuyorum. Yolda birisi beni kösteklemek istemiş de, ayağım ona çarpmış, ne ehemmiyeti var? O müthiş yangın karşısında bu küçük hadise bir kıymet ifade eder mi? Dar düşünceler, dar görüşler!"

Bediüzzaman Said-i Nursi eserlerini Risale-i Nur ismini verdiği 6000 sayfalık külliyatta topladı. Osmanlıca olarak yazılan bu eserler daha sonra Türkçe olarak basıldı. Bediüzzüman bu eserlerinin büyük çoğunluğunu Isparta'nın Barla kasabasında kaleme aldı. Kur'an'ın tefsiri olan bu eserleri Said-i Nursi, Şualar isimli eserinde şöyle tarif ediyor. "Tefsir iki kısımdır: Birisi: Malûm tefsirlerdir ki, Kur'an'ın ibaresini ve kelime ve cümlelerinin manalarını beyan ve izah ve isbat ederler. İkinci kısım tefsir ise: Kur'anın imanî olan hakikatlarını kuvvetli hüccetlerle beyan ve isbat ve izah etmektir. Bu kısmın pekçok ehemmiyeti var. Zahir malûm tefsirler, bu kısmı bazan mücmel bir tarzda dercediyorlar. Fakat Risale-i Nur; doğrudan doğruya bu ikinci kısmı esas tutmuş, emsalsiz bir tarzda muannid feylesofları susturan bir manevî tefsirdir "

Said-i Nursi için ne dediler

Tarık Buğra: "Said-i Nursî konusunda biz şimdiye kadar yanılmışız. Yanlış bilgi sahibi olmuşuz. İslamiyet'ten ayrı bid'a haraketi zannetmişiz. Siyasi harıltı ve gürültüler içinde, Said-i Nursî'yi çok yanlış tanımışız"
Cemil Meriç: Bediüzzaman İslâmî düşüncenin son metin kalelerinden bir tanesidir. Hayatı ile düşünceleri arasında hiçbir tenâkuz olmayan gerçek bir fikir adamıdır.
Sezai Karakoç: Onun (Risale-i Nurların) Anadolu'da okumamış insandan aydın insana kadar büyük bir kitleyi yeniden İslam kültürü ve inancıyla eğittiğini, adeta, Anadolu'da yeni bir kültür akımı doğurduğunu ve bir kültür savaşına giriştiğini görmemek mümkün değildir.
Süleyman Demirel: Çeşitli kaynaklardan Kur'ân'ı okudum, öğrenmeye çalıştım. Ulaşabildigim pek- çok kaynağa baktım. Sadece merak saikasıyla, ögrenmek için baktım. Bütün bunların içerisinde merhum Bediüzzaman'ın yapmış olduğu yorum fevkalade müstesna, çok değerli bir yer işgal eder.(Köprü Dergisi)