AYŞE OLGUN İSTANBUL
Aslen Amerikalı bir sosyal antoropolog olan 84 yaşındaki Josephine Powell, kimi zaman yanına aldığı bir tercümanla, kimi zaman yalnız başına Anadolu'yu bir uçtan bir uca gezmiş. Anadolu kadınına yönelik ilginç tespitlerde bulunan Powel, kadınların rengarenk dokuduğu kilimlerle hayatlarına bir anlamda renk kattıklarını söylüyor. Yani, Anadolu kadını, gizemli dünyasını ilmik ilmik kilimlere işliyor.

Yirmi yıl boyunca Anadolu'nun köylerini adım adım gezen ve Anadolu kültürünü ve kilimlerini inceleyen Powell, "Anadolu kültürünü bir yabancı olarak anlamak çok zor" diyor ve ekliyor:

"Ama yaptığım araştırmalar ve gezilerden sonra bir yabancı olarak kendimi bu ülkede çok güvende hissediyorum. İnsanlar yabancı olduğumu hissetmemem için ellerinden geleni yapıyorlar."

Kilimlere dokunan sanat

Powell, Anadolu'nun her bölgesinden çok etkilendiğini, bu yüzden bir ayrım yapamayacağını söylüyor. Çünkü Powell'a göre bütün şehirler ve köyler çok büyüleyici ve ilham verici. Anadolu'yu gezerken neden en çok kilimlerden etkilendiğini ise Powell şöyle açıklıyor:

"Kilimlerdeki motifler çok önemli şeyleri anlatıyor. Ama asıl beni etkileyen bu kadar çok motifin bir tek kültürde yer alması. Yine bu kilimlerin Anadolu kadınının sanata olan yakınlığını ve başarısını ortaya koyduğunu düşünüyorum. Ne tür duygularla bu kilimlerin dokunduğundan çok, ben, bu kilimlerin sanatsal yönlerine bakıyorum ve çok önemli işler olduğunu görüyorum."

Hayatlarını renklendiriyorlar

Sosyal antropolog Josephine Powell, kadınların kilimlerinde bu kadar çok renk kullanmalarının sebebini şöyle açıklıyor: "Kadınlar dokudukları bu kilimleri tek renkte de yapabilirler. Ancak bu kadar çok renk kullanmalarının sebebi hayatlarına dokudukları kilimlerle renk katma arzuları. Çünkü bu kilimlerin üzerinde oturup bu çadırların içinde yaşıyorlar ve dokudukları renkler bir anlamda onların hayatlarına katılmış oluyor."

Kilim onların bir parçası

Gezdiği Anadolu köylerinde hep büyük bir sevgi ve ilgi ile karşılandığını söyleyen Powell'ın en zorlandığı şey kilimler hakkında bilgi alması sırasında yaşanmış. Powell, "Kilim dokumak onların hayatlarının birer parçası ve buna ilgi gösterilmesine bir anlam veremiyorlar. Bir yabancının onlarla alay ettiğini zannediyorlar. Ama gerçekten merak ettiğinizi görünce de size çok içten yardımcı oluyorlar" diyor.

MERAKLILARI İÇİN SERGİ AÇTI

1974'te İstanbul'a yerleşen Powell'ı en çok etkileyen Anadolu kadınının dokuduğu kilimler ve kıl çadırlar olmuş. Gidip gördüğü köylerden kilim ve çadırlardan örnekler de toplayan Powell, şimdi bu özel koleksiyonunu Topkapı Sarayı'nda Eski Darphane'deki bir sergide meraklılarının görüşüne açmış. Türkiye'ye gelmeden önce 1952 ve 1974 yılları arasında Güney Afrika ve Afganistan bölgesinde fotoğrafçılık yapan Powell'ın bu bölgelerde çektiği fotoğraflar 200 kadar kitapta kullanılmış. Ancak Powell, o günler üzerine değil de özellikle Anadolu'da geçen 20 yılı üzerine konuşmak istiyor.