FAHRİ SARRAFOĞLU
İstanbul'un ikinci büyük kapalı çarşısı olan Mısır Çarşısı, Eminönü'nde bulunan Yeni Cami Külliyesi'nin bir parçası olarak 1663-64 yılında inşa edildi. Çarşı Arasta adı verilen L şeklinde bir mimarı ile oluşan çarşı 88 bölümden oluşuyor. Çarşı en başta aktar ve pamukcu esnafına tahsis edildi.

1691 ve 1940 yıllarında geçirdiği iki büyük yangında önemli ölçüde hasar gören çarşı son şeklini 1940 yılında İstanbul Belediyesi tarafından gerçekleştirilen restorasyonda aldı. İlk dönemlerde çarşıya 'Valide Çarşısı' ya da 'Yeni Çarşı' adı verilmişse de, daha çok Mısır'dan getirilen malların satıldığı bir yer olması nedeniyle 18. Yüzyıl'ın ortalarından itibaren Mısır Çarşısı olarak anılmaya başlandı. Özellikle 70'li yıllardan itibaren aktar dükkanları hızla azaldı, bunların yerine kuyumcu, kasap, kuruyemişçi, manifaturacı, kunduracı dükkanları açıldı. Çarşının şu an son durumu ile ilgili olarak Mısır Çarşısı Esnaf Derneği Başkanı Çetin Palancı ile görüştük.

Çarşı hakkında genel bilgi alabilir miyiz?

Mısır Çarşısı, İstanbul ve Türkiye'yi dünyaya tanıtan kendisi küçük fakat işlevi büyük bir çarşıdır. Her şeyden önce devletin sırtında yük olmayan her kanaldan üreterek devlete katkı sağlayan üreten üretken bir çarşıdır. Üçyüz seneyi aşkın bilgi ve tecrübe birikimi ve bu birikimin süre gelmesi çarşımızı daha çok popüler hale getirmektedir. Dernek olarak 150 milyara yakın harcama yapılarak çarşının yeniden elden geçirilmesini sağladık. Çatısına 200 ton ağırlığında kurşun attık. İç badanasını yaptırdık. Paslanmış fenerlerini elden geçirdik.

Turizm açısından popülaritesini artırmak için çalışmalarınız var mı?

Çarşımız turizm açısından dünyanın sayılı çarşılarından biridir. Esnafı ve esnaf derneğinin gayretleri çarşıyı dünya çapında popüler hale getirmiştir. Türkiye'ye gelen her turist çarşıyı mutlaka görmek istemektedir. Çarşının otantik havası daima turistlerin ilgisini çekmektedir. Çarşının tanıtımı çok yönlü akılcı çalışmalarla daha da dünyada ön plana çıkarılabilir. İnternet çalışmaları ile, el ilanları, hava alanlarına konacak tanıtım panoları ile, festival çalışmaları gibi. Bu düşünceler daha da arttırılabilir.

Çarşının şu anki durumu hakkında bilgi alabilir miyiz, ne kadar esnaf ve sanatkar faaliyet gösteriyor?

Çarşımızda 89 esnaf faaliyet göstermektedir. Faaliyet gösterilen iş kolları şu ana başlıklarda toplanabilir. Kuruyemiş, baharatçı, hediyelik eşya, beyaz eşya, çeyiz eşyaları, kuyumcu, kasap, gıda satışı, bakkal, manifatura, büfe. Ayrıca Mısır Çarşısı'nda dükkanı olmayan ama pasajın içinde kaldırım içlerinde çalışan 15 kadar tezgah da bulunuyor. Bunlar ise terlik, saat ve çeşitli süs eşyası satıyorlar.

Çarşının en önemli meselelerini sıralarsak neler söyleyebiliriz?

Her esnaf gibi biz de vergi yükünün esnafa ağır geldiğini söylüyoruz. Esnafın her türlü giderini çıktıktan, vergilerini ödedikten sonra çoluk çocuğuna götüreceği bir geçim payı kalması, nafakasının çıkması en büyük ve içten dileğidir. Çeşitli ağır sorunlarla uğraşan, devlete yük olmayan üreten, ürettiren esnafımızın da nefes alma hakkı en doğal hakkı olmalıdır.

60 yıldır çözülemeyen kira sorununu AK Parti iktidarı çözdü

Kiralar konusunda son durum nedir? Kamuoyunda çarşı sık sık kiralar yüzünden gündeme geldi.

60 yıldır bir genel müdür ve bir bakan çarşımızla ilgilendi. Özellikle kamuoyunda sık sık kiraların yüksekliğinden dolayı çarşının gündeme gelmesi doğrudur. Fakat yeni Vakıflar Genel Müdürümüz Yusuf Beyazıt Bey ve Sayın Devlet Bakanımız Mehmet Ali Şahin gerçekten bizimle yakından ilgilendiler ve 60 yıldır unutulan çarşımız, AK Parti iktidarı döneminde biraz olsun yüzü güldü.

Peki kira artışlarından esnaf memnun mu?

Uzun süredir bir dava konusu vardı. Şimdi onu hallettik. Bir milyar 800 milyon ile 2 milyar lira arasında kira ödeniyor şu anda. Daha önce 300-400 milyon olan kiralar makul seviyelere geldi. Şu anki durumdan esnaf da vakıflar da memnun durumdadır. Ama iş değişikliğinde PEŞTEMALLIK dediğimiz bir ücret vardır ki bu 5-6 milyar lira arasındadır. Bunun da sebebi işyeri kapandığı için dükkan sahibi tezgah, vitrin ve işçinin tazminatlarını karşılamak için bu bedeli almaktadır.

Vergi affı, vergi ödemeleri konularında esnafın sıkıntıları malum, bu konuda dernek olarak görüşleriniz nedir?

Şu anda meşgul olduğum işim dolayısıyla (Malatya Kuruyemiş) uzun yıllardır vergi rekortmeniyim. 10. sıradayız. Bununla birlikte tüm kesimde olduğu gibi esnafın da vergi oranları belini bükmektedir. Bunun AB ülkelerinde olduğu gibi makul seviyelere indirilmesini istiyoruz. Ayrıca bir konuya da değinmek istiyorum. O da vergi affı konusu. Burda sanki bir haksızlık daha yapılmış oluyor, vergi ödeyen mükafatlandırılması gerekirken sanki, cezalandırılmış oluyor. Yine BAĞ-KUR konusunda Mısır Çarşısı esnafı çok hassastır. Ödemelerini geciktirmezken bazılarının durumu iyi olduğu halde ödememesi iyi niyetle acıklanacak bir durum değildir. Bu konuda denetimlerin sıklaştırılmasını istiyoruz.