Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze, iktidar kavgasinde genç rakibi Mihail Sakaşvili'ye yenik düştü. Şevardnadze'nin görevinden ayrılması, muhalefet yanlılarınca büyük bir coşkuyla kutlandı. Devlet başkanlığını geçici olarak devralan Parlamento Başkanı Nino Burcanadze, 45 gün içinde seçimlerin yapılacağını taahhüt edmesinin ardından dün toplanan Gürcistan parlamentosu, yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 4 Ocak'ta yapılmasını kararlaştırdı. Karadeniz kıyısındaki küçük ama stratejik önemi büyük Gürcistan'da söz sahibi olmak isteyenler arasında, ABD ve Rusya da bulunuyor.

Bu iki rakip ülke, çıkarlarını kollayacak kişinin artık "yaşlı kurt" Şevardnadze olmadığının farkında. Cumartesi akşamı muhalefet yanlıları bayraklarını dalgalandırarak, Şevardnadze'nin istifasını kutlarken, ABD de kendi çıkar hanesine 1 puan ekliyordu.

Tiflis'deki yeni iktidar sahipleri Saakeşvili ve geçici Devlet Başkanı Burcanadze, ABD'nin desteklediği politikacılar. Rusya Dışişleri Bakanı İvanov ise iktidar değişiminin barışçıl yollarla gerçekleşmesi için arabulucu rolüyle yetinmek zorunda kaldı.

ABD'nin tek muhatabıydı

Soğuk savaşın sona ermesine büyük katkısı olan Eski Sovyetleri Birliği Dışişleri Bakanı Şevardnadze, yıllar boyunca Washington'un Gürcistan'daki tek muhatabıydı. Gürcistan petrol kaynaklarına sahip değil gerçi ama Azerbaycan petrolünün Tiflis üzerinden Türkiye'ye akması planlanıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı 2,5 milyar euroya malolacak. Projenin gerçekleştirilebilmesi için ABD mali yardımda bulundu. ABD, 11 Eylül'ün ardından, terörizmle mücadele kapsamında, Gürcistan'a askeri eğitim uzmanları gönderek, bu ülkede askeri varlığını oluşturmayı başardı. Ancak ABD artık, Şevardnadze'nin Gürcistan'da istikrarı koruyabilecek durumda olduğuna ilişkin güvenini yitirmişti.

ABD'nin eski Dışişleri Bakanı James Baker, geçen Temmuz ayında eski dostu Eduard Şevardnadze'ye, muhalefete bazı ödünler vererek, 2005 yılında barışçıl yollarla iktidarı devretmesi için telkinde bulundu. Ancak Şevardnadze bu önerilere uymadı.

Rusya'nın planları suya düştü

Rusya yönetimi, Şevardnadze'den sonra kim gelirse gelsin, eski liderden dahi iyi olacağı görüşünde. Şevardnadze, Rusya'da sevilen bir politikacı değildi. Eduard Şevardnadze, Mihail Gorbaçov'la birlikte Sovyetler Birliği'nin çökmesine neden olan, milliyetçi Gürcü olarak kabul ediliyor. Moskova yönetimi yıllar boyunca Tiflis hükümetine karşı çeşitli baskı yöntemleri uyguladı.

Bölücülerin yol açtığı çatışmalar, Rus askeri üsleri ya da enerji sevkiyatındaki kısıtlamalar, bu baskı araçlarından bazılarıydı. 2 Kasım'da yapılan parlamento seçimlerinin ardından Rusya zafere ulaştığını sandı. Şevardnadze, Rusya'nın desteklediği Aslan Abajidze ile ittifaka gitmek zorunda kalıyor, böylece Abajidze'ye Şevardnadze'nin yerini almak için fırsat doğuyordu. Ancak Sakaşvili'nin geçen Cumartesi günü parlamentoyu basması Moskova'nın planlarını bozdu. Gürcistan'da, Sakaşvili ya da Burcanadze liderliğindeki Amerikan güdümlü bir yönetime karşı Rusya'nın uzun vadede nasıl tepki vereceği bilinmiyor.