OSMAN AKKUŞAK
Eski Türk Edebiyâtı profesörü rahmetli Abdülkadir Karahan'ın kızı Prof. Dr. Leyla Karahan, "Sözdizimi ve cümle tahlîlleri" isimli 167 sayfalık bir kitap yayınlamış.. Pek hoşuma gitti.. Sentaks, cümle bilgisi, sözdizimi gibi tâbirlerle isimlendirdiğimiz bu dilbilgisi bölümünü, böyle müstakil bir kitap olarak hazırlayan, hemen hemen yok gibidir. O sebeble bu önemli üniteyi, mükemmel denebilecek bir tasnif, tafsil ve tavzih (açıklama) ameliyesi ile, orta öğretim ve yüksek öğretim kurumlarının ihtiyâcı için kitaplaştıran Leyla Karahan'a ve Akçağ yayınevine teşekkür etmek lâzımgelir. Târifler, net ve anlaşılır bir tarzda verilmiş.. Mantıkî ve ilmî bir sınıflandırma yapılmış.. Târifler, (efrâdını câmi, ağyârını mâni = esas faktörlerini kapsayıcı, başka unsurlarını dışlayıcı) bir ifâde mükemmeliyetiyle yapılmış..

Herkesin bildiği ilmî terimler kullanılmış, kafa karıştırıcı tâbirlere yer verilmemiştir. Cümle çeşitlerinin evvelâ târifleri yapılmış, sonra da her çeşit için açık seçik örnekler gösterilmiştir. Örnekler değişik puntolarla dizilerek bir okuma ve anlama kolaylığı sağlanmıştır.. İlk 75 sayfasında teorik ve tatbîkî bilgiler verilmiş, (75-167) sayfalar arasında da, bol miktarda cümle örnekleri; cümlenin öğeleri, yapısı ve çeşitleri bakımından tahlîle (analize) tâbî tutulmuştur.. Tahlillerin, mantıkî, doğru ve açık muhakeme işlemleri ile yürütüldüğü görülmektedir.. Kitabın başındaki (önsöz)den anladığımıza göre eser; Prof. Dr. Mustafa İsen'in teşviki, Ahmet Bîcan Ercelasun'un kontrolü ve merhum Prof. Muharrem Ergin'in Türk Dilbilgisi isimli kitabının kaynak yapılması suretiyle vücud bulmuştur. Sonunda, sentaks (sözdizimi) için kaynaklık yapan 18 eserin listesi, örnekler içinde 56 kişilik bir alıntılar yapılan isimler listesi ilâve edilmiş bulunmaktadır. Her iki liste de, Türk dili ve edebiyatında söz sahibi, isim sahibi bilgilerden ve ediblerden teşkîl edilmiştir... (Bilgi için 0312 - 432 17 98)