HÜSEYİN ÖZAY / ANKARA
Uluslalararası Para Fonu (IMF) Türkiye Masası Şefi Rıza Moghadam'ın, yeni ekonomik programla ilgili yaptığı bir haftalık ön görüşmenin ardından yeni ekonomik programın çatısı netleşti. Programla ilgili teknik ayrıntılar ve yeni stand-by anlaşması Eylül ayında karara bağlanacak.

Program, Türk ekonomisini üç yıllık dönemde hem ulusal ve uluslalararası şoklara karşı koruyacak hem de istihdam sorununu çözüm getirecek. Program IMF ile imzalanacak yeni stand-by anlaşması kapsamında uygulamaya konulacak. IMF, programa kredi desteği sağlayacak. Türkiye'nin yeni stand-by anlaşması kapsamında IMF'den 14-15 milyar dolarlık kredi isteme hakkı bulunuyor ancak ekonomi yönetimi yeni dönemde IMF'ye net borç ödeyicisi konumda olmayı tercih ediyor.

İşte IMF ile üzerinde mutabakata varılan programın ana hatları:

Yeni ekonomik program üç yıllık olacak.

Enflasyon hedefi 2005'te yüzde 8, 2006'da yüzde 5, 2007'de ise yüzde 4 olacak.

Üç yılda da yüzde 5'lik büyüme öngörülüyor.

Sosyal güvenlik kurumlarının açığı üç yıl içinde GSMH'nin yüzde 1'i seviyesine çekilecek.

Yeni program döneminde de yüzde 6.5'luk faiz dışı fazla hedefi korunacak.

Net borç stokunun GSMH'ye hedefi yüzde 70'lerden yüzde 60'lar seviyesine çekilecek.

Program kapsamında, istihdamın arttırılmasına yönelik düzenlemelere ağırlık verilecek.

Bütçeye ek yük getirmeyen teşvikler getirilecek.

Kayıtdışı ekonomi ile mücadeleye ağırlık verilecek. Vergi tahsilatı arttırılacak.

Bankacılık sektörü AB standartlarına kavuşturulacak.

Programın sosyal olması şart

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, yeni programın muhakkak suretle sosyal meseleleri de ele alan bir program olması gerektiğini bildirdi.

Foto Muhabirleri Derneği'ni (FMD) ziyaret eden TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, burada gazetecilerin sorularını cevapladı. Hisarcıklıoğlu, yurtdışından kaynak arayışının daha rahat olması ve reel faizlerin daha düşük olacağı inancıyla da IMF ile yapılacak yeni bir stand-by düzenlemesinin önemli olduğunu vurguladı. Yeni uygulanacak olan 3 yıllık ekonomik programın muhakkak suretle sosyal meseleleri de ele alan bir program olması gerektiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu: "Çünkü 5 milyon işsizin olduğu, 2.5 milyona yakın insanın da asgari ücretle geçindiği bir ülkede muhakkak sosyal sorunların da ön plana alınması lazım.''

Türkiye'nin 2002, 2003 ve 2004'te büyüdüğünü, fakat işsizlik sorununun çözülemediğini, hatta işsizlik oranında artış meydana geldiğini anlatan Hisarcıklıoğlu, "Özel sektörün önünü açabilsek Türkiye'de birçok sorun zaten otomatikman çözülür'' dedi.

ATO: IMF ile 3 yıllık zoraki nikah

Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün, "IMF ile yola devam etmek Türkiye'nin sosyo ekonomik hasarını artırıyor, ulusun kendine olan güvenini sarsıyor" dedi. Aygün, yaptığı yazılı açıklamada, IMF ile geçen son 5 yılın "Türkiye'nin ekonomik terör yılları, hasar yılları olarak" değerlendirdiklerini belirtirken, hükümetin IMF ile üç yıl daha devam etme kararını "zoraki nikah"a benzetti.

Enflasyon dışında bütün göstergelerde hassasiyetin devam ettiğine işaret eden Aygün, IMF politikaları nedeniyle Türkiye'nin son 5 yılda 20 milyar doları aşan cari açık verdiğini, 2004 yılının ilk beş ayında da cari açığın 8.8 milyar doları bulduğunu kaydetti. Aygün, programa başlandığından beri, cari açıktan kaynaklanan 30 milyar dolarlık bir kaynağın yurtdışına transfer edildiğini ifade etti.

Uygulanan IMF politikaları sonucu borçlanmada "tarihi rekor" kırıldığını iddia eden Aygün, 1999 yılında 145.3 milyar dolar olan iç ve dış borcun, her yıl yaklaşık yüzde 14, toplamda yüzde 108 oranında artış göstererek, 2004 yılı itibariye 300 milyar dolar sınırına dayandığını kaydetti. Aygün, aynı dönem içerisinde 2 bin 201 dolar kişi başına borcun 2004 yılında 4 bin 113 dolara çıkmasına karşın, 1999 yılında 2 bin 879 dolar olan kişi başı gelirin 2004 yılında 3 bin 383 dolarda kaldığını da ifade etti.