"En uçtan en merkeze bütün şairleri kucaklıyor" iddiası taşıyan ve kendi içinde belli ilkeleri gözeterek hazırlandığı ifade edilen "Yüz Yıllık Türk Şiir Atlası" da, şiir antolojileri arasındaki yerini aldı.

Şair Özcan Ünlü'nün 2 ciltlik bu çalışması, 1900'lü yıllardan günümüze, yaklaşık 1000 kadar şairden alınan ve daha ziyade hazırlayıcının beğenisini yansıtan birer örnek şiirle oluşturulmuş. Subjektif bakışın ağırlık kazandığı bu tür bir seçicilik, elbette bir 'yöntem' olarak benimsenmiş olabilir ve bunun doğal karşılanması gerekir. Ne var ki, bu antolojide yer bulan herhangi bir şairin örnek olarak seçilip sunulan 'o' şiirinin, şairi ne kadar temsil ettiği veya şair açısından ne kadar merkezî bir önem ve önceliğe sahip olduğu hususu tartışmaya açık.. (Her şair için ayrı ayrı değerlendirme yapmam mümkün değilse de; şiir serüvenine tanıklık ettiğim, dolayısıyla da şiirinin dününü ve bugününü yakından izlediğim Necat Çavuş'un ilk şiir kitabı "Keşifler"den alınan "Deniz ve Ateş" başlıklı şiirinin, şairin geçirdiği evreler/aşamalar bağlamında 'Necat Çavuş şiiri'ni ne kadar verdiği ve temsil/sembolize ettiği tartışılabilir, örneğin..)

O bakımdan, seçilen bir tek şiirle estetik çap ve verimlilik açısından şairin bütününü algılamak/algılatmak pek mümkün görünmüyor. Şairin verdiği eser sayısı kadar, kaydettiği aşama ve dönüşümlerin de göz önünde bulundurulması ve dolayısıyla şairin daha rahat izlenmesi şansının okuyucudan esirgenmemesi gerekiyor. Söylemek bile fazla: Bunun da yegâne yolu, bir şiir antolojisinde şair sayısını sınırlı tutmak ve her bir şaire ayrılan sayfa sayısını, mümkün mertebe şairin konaklayış/geçiş duraklarının işareti sayılabilecek merkezî önemdeki şiirlerle örneklendirmek olabilir.

"Yüz Yıllık Türk Şiir Atlası"nda, şairlerin biyografilerine ('değişkenlik' kaygusuyla, bilerek) yer verilmemiş. Hiç kuşkusuz, bu da bir 'yöntem' meselesidir. Ancak, hiç değilse, kaba hatlarıyla 'tanıtıcı' bir bilgilendirme yapılabilirdi, diye düşünüyorum. Zira, salt şiir seçmelerinden oluşmuş bir antoloji, ister istemez 'kuru' ve 'yavan' kalıyor. Kaldı ki, hiç tanımadığı bir şairin şiiriyle ilk kez karşılaşan okuyucunun, hiç değilse o şairin kısa bir biyografisini, yayımlanmış eserlerini vs. bilmesi/tanıması ihtiyacı gözden uzak tutulmamalı. Bu tür bir gerekliliğe ses verecek bir antolojinin her yeni basımında, o şaire dair -varsa- yeni bilgiler ilâve edilerek, antolojinin canlılığı ve sıhhati muhafaza altına alınabilir, örneğin..

Bu arada, dikkatimi çeken bir 'tuhaflığın' da altını çizmeden geçemeyeceğim. Ama, burada öncelikle bir sorum var: Bir antoloji kitabının kapağına, hangi şairlerin fotoğrafını yerleştirirsiniz? Pek tabiî, Türk şiiri'nin temsil kabiliyetini elinde tutanlarla yayınevi olarak önemli saydığınız imzaları.. Bu açıdan baktığımda, "Yüz Yıllık Türk Şiir Atlası"nın 1. cildinin kapağını süsleyen toplam 28 fotoğraf içinde Füruzan'ı da görmek, doğrusu beni çok şaşırttı. Bildiğimiz gibi Füruzan, diğer edebî alanlarda da eser vermekle birlikte, baskın özelliği hikâyecilik olan ve zaten hikâye kitaplarıyla öne çıkmış bir yazar. Bir tane de şiir kitabı mevcut. Antolojiye alınması (Bu da, hazırlayıcının 'beğenisi'ni izhar ediyor elbette!) neyse de, doğrusu, Türk şiiri için taşıdığı estetik değer ve katkı payı (Demek ki, varmış!) hususunda hiçbir fikrimin olmadığı Füruzan'ın, bir şiir antolojisi kitabının kapağında 'baş köşe'ye çıkarılarak, Tanpınar ve İsmet Özel kadar (Hatta, belki de daha fazla: Zira Füruzan'ın fotoğrafı Tanpınar'ın solunda, Özel'in üstünde yer alıyor!) mühimsenip benimsenmesini, olsa olsa, antolojiyi basan Birey Yayınları'nın şiir hassasiyeti ve ciddîyetine bağlayabilirim ancak!.. Öte yandan, ilk planda ilgi uyandırıp satış şansını arttırmak, perspektifi geniş tutmak, denge sağlamak vbg. muhtemel mazeretleri gülümseyerek karşılayacağımı da kaydetmeliyim.. Neyse..

Dünden bugüne, Türk şiiri'nin verim dünyasına göz gezdirmek isteyenler, şairlere birer örnek şiirle yer veren söz konusu antolojiye bakabilirler. ("Yüz Yıllık Türk Şiir Atlası" için irtibat; Tel. : (0212) 511 33 69, E-mail: info@bireykitap.com)

İHSAN DENİZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu