Son günlerde Dolar ile Avro (milletin Euro olarak benimsediği bu para birimi için belki en başta teklif edilmesi gereken "Avro" tabirini kullanmak, şu sıralar güzel bir moda oldu) arasında yaşanan parite (haydi burada da Türkçemizi kullanıp çapraz kur diyelim) hareketliliğinin yeni Türk Lirasına tek etkisi Euro'nun değer kaybı şeklinde oldu.

Avrupa Birliği sürecinde Avrupa Anayasası'nın referanduma (pardon, halk oylaması olmalıydı. Yoksa halk yoklaması mı desek?) sunulması ile başlayan ve bunların sonucu çıkan "hayır" baskısının AB'nin genişleme süreci üzerinde oluşturacağı menfi etkinin ortaya çıkmasıyla oluşan yeni durum, siyasi olarak Avro'nun Dolar karşısında değer yitirmesine destek çıkıyor. Biz bu sütunda Dolarda yaşanan değer kaybının uzun vadede devamının geleceğini, ancak belli aralıklarda şimdi olduğu gibi düzeltmelerin olacağını ifade etmiştik.

Uzunca bir süreden beri 1 seviyesinin altında sürüklendikten sonra hızla 1,2 seviyelerine uzanan ve ardından yılbaşında 1,3'ü aşarak rekor zirvelere imza atan çapraz kur, Mayıs başından beri gerisin geri 1,2 platformuna hızlı bir dönüş yaşadı. Bu hareketli dönemde Avro Türkiye'de de değer kaybına uğrarken (Mayıs başından bu yana % 6 civarında), Dolar Mart ayındaki sıçramasının ardından başlattığı yatay seyrinde, gündelik hareketliliğini saymazsak, istifini bozmadan ilerliyor.

Bugüne dek "Dolarla alıp Avro ile satıyorsunuz" diyerek avuttuğumuz ihracatçılarımız için olabilecek en kötü kombinasyon (bunun için "birleşim" tabiri de kullanılıyor herhalde) bu olsa gerek.

Haydi, Avro şu sıralar moda değil. Ancak yine de Doların Türkiye'de neden hâlâ yükselemediğini kısaca sorgulamamız gerekiyor? Ne de olsa ciddi boyutlarda bir dış ticaret açığı ve cari açık veren bir ekonomi görüntüsü sergiliyoruz. Bu kadar ithalat yapılıyor. Bu ithalat kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse ediliyor olsa da sonuçta bu ülkenin dış ticaret finansmanında bir döviz açığı söz konusu. Öyleyse neden döviz, özellikle de şimdilerde Dolar, yukarı çıkmamakta ısrar ediyor?

Şunu kabul edelim ki, serbest kur rejiminde bu açıklara rağmen bu ülkede ters para ikamesi ciddi anlamda devam ediyor. Halkımız, elinde tuttuğu döviz varlıklarını peyderpey Türk Lirası varlıklarla ikame ediyor. Pozisyon açığına girmesine müsaade edilmeyen finans sistemi de, azalan döviz yükümlülükleri sebebiyle döviz varlıklarından ve kredilerinden çekiliyor. Piyasada dış ticaret açığına rağmen oluşan döviz likiditesini Merkez Bankası emmek zorunda kalıyor.

Dahası var. Bugün Türkiye'deki ile Avrupa ve ABD'deki enflasyon oranları arasındaki fark 5 puana dek gerilemişken ve üstelik faiz hadleri arasındaki fark hâlâ ciddi bir arbitraj imkânı taşırken, dövizin yükselmesini beklemek hayalcilik olur. Bugüne dek Türkiye yoğun bir sıcak para akışına sahne olmadıysa, bunun en önemli sebebi kısa vadeli fonların kur riski şimdilik daha düşük Brezilya gibi ülkelere bağlanmış olması.

Önümüz yaz. Bu sene turizm gelirlerinin ciddi oranda artması ve cari açığı önemli ölçüde kapatması bekleniyor.

Bitmedi. Son zamanlarda Brezilya'nın Luiz Lula da Silva başkanlığındaki koalisyon, yolsuzluk hususunda ciddi eleştirilere maruz kalmaya başladı. Lula'nın döneminde istikrar kazanan ve yabancı yatırımcının güvenini kazanan Brezilya ekonomisi, bu eleştirilerin hükümeti yıpratmaya başlaması üzerine yavaş yavaş güven kaybetmeye başladı. Büyüme oranlarının da gerilediği Brezilya'da 2006'da seçim olmasına rağmen, hükümetin söz verdiği kimi reform projeleri henüz masada duruyor. Güven yitiminin yabancı yatırımcıyı tedirgin etmeye başlaması ile birlikte uluslararası sermaye piyasalarında ciddi miktarlarda serseri sermaye dolaşmaya başlayabilir. Bunun ne kadarının Türkiye'ye hücum edebileceğini şimdiden kestirmek güç.

Önümüzdeki dönemde dövizin yukarı gitme ihtimali giderek zayıflıyor. Bilmem sevinmeli miyiz?

MELİKŞAH UTKU

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan