BERİVAN ORUÇOĞLU / BRÜKSEL
AB Komisyonu, Türkiye'nin ekim ayında başlayacak tam üyelik müzakerelerinin çerçevesini belirleyecek müzakere belgesini kabul etti. Belgede, müzakerelerin ortak amacının "tam üyelik" olduğu, bunun da 2014'ten önce gerçekleşemeyeceği vurgulandı.

Belgede, müzakere sürecinin, Türkiye'nin üyelik koşullarını yerine getirme yolunda atacağı adımlarla bağlantılı olacağı belirtiliyor ve bu müzakerelerde paylaşılan ortak hedefin, Türkiye'nin tam üyeliği olduğu belirtiliyor. Bu durum belgede, "müzakerelerin gidişatının Türkiye'nin kendi yetenekleri ve üyelik için gerekli koşulları karşılamasına bağlı olduğu" ifadesiyle belirtildi.

Komisyon müzakereyi kesebilir

Belgede, Türkiye'de özgürlükler, demokrasi ve insan hakları alanlarında, temel haklar ve hukukun üstünlüğü konularında ciddi ve daimi ihlallerin olması halinde Komisyon'un müzakereleri kesmeyi önerebileceği ve yeniden başlaması için tavsiye ettiği koşulları ortaya koyabileceği de yineleniyor.

Belgede, Türkiye'nin katılımının mali boyutları ile ilgili konuların tam olarak yerine getirilebilmesi için, müzakerelerin en erken 2014'te bitirilebileceği de belirtiliyor. Taslak belge, müzakere sürecinde Türkiye'nin ulusal hukukunda yerine getireceği uygulamaları 35 ana başlığa ayırıyor.

İmtiyazlı ortaklık da tartışıldı

AB Komisyonu'nda, belgenin onaylanması sırasında bazı üyelerin "imtiyazlı ortaklık" önerisi üzerinde durdukları bildirildi. AB kaynakları, "imtiyazlı ortaklık" önerisinin gelecekte de gündemde kalacağının görüldüğünü ifade ettiler.

BRÜKSEL

Olli Rehn: AB, verdiği sözlerden dönmeyecek

AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olli Rehn, Komisyon toplantısından sonra soruları cevapladı. AB'nin yürütme organı olan Komisyon'un, Müzakere Katılım Belgesi'ni oluşturduğunu ve bu belgenin en geç 3 Ekime kadar üye ülkeler tarafından onaylanması gerektiğini ifade eden Rehn, müzakere takviminde değişiklik olmayacağını, AB üyesi ülkelerin geçen aralık ve haziran zirvelerindeki tavırlardan ve aldıkları kararlardan döneceklerini düşünmediğini kaydetti. Rehn, istikrarlı ve demokratik bir Türkiye'ye ihtiyacı olan AB'nin sözlerini tutmasının kendi menfaati icabı olduğunu kaydetti.

Askıya alınma şartları

Türkiye'nin "çok katı koşulları" yerine getirmesi çerçevesinde katılım müza-kerelerinin 3 Ekim'de başlayacağını, "çok zorlu ve uzun bir sürecin" söz konusu olacağını, AB bütçesi çerçevesinde 2014'ten önce katılım öngörülemeyeceğini belirten Rehn, verilen sözlerden ziyade uygulamanın önemli olacağını söyledi. Müzakere sürecinin, müzakere sonucu kadar önemli olduğunu söyleyen Rehn, bu süreçte Türkiye'ye Kopenhag kriterlerine tam uyum ve reformları uygulama şansı verileceğini, hedefin tam üyelik olduğunu, ancak bu sonucun garanti edilemeyeceğini ifade etti. Rehn, müzakerelerin Komisyon önerisi veya üye ülkelerin üçte birinin talebi üzerine, Konsey tarafından askıya alınması olasılığı bulunduğunu hatırlattı.

Sivil toplumun katılımı

Türkiye'nin, gümrük birliği anlaşmasını AB'ye yeni katılan 10 üyeye uyarlaması çerçevesinde Ankara Antlaşması'nın ek protokolünü gelecek haftalarda imzalamasının, Kıbrıs Rum kesimiyle ilişkilerini geliştirmeyi sürdürmesinin, Kıbrıs sorununun çözümü konusunda katkılarına ve yapıcı tavrına devam etmesinin, iyi komşuluk ilişkilerine uygun davranmasının önemine değinen Rehn, Rehn, Türkiye'nin Gümrük Birliği çerçevesinde tüm liman ve havaalanlarını Rumlar'a açması gerektiğini kaydetti. Rehn, katılım müzakerelerinin 35 başlık altında yapılacağını belirterek, süreç içerisinde sivil toplum kuruluşlarının yapacağı diyalog katkılarının önemine dikkat çekti.

BRÜKSEL

Müzakere belgesinin tartışılan 4 maddesi

Komisyon, Türkiye ile müzakere ilkelerini 5 maddede toparladı. Komisyon'da en büyük tartışma da bu bölümde yaşandı. Tartışmaya neden olan 4 madde şöyle:

Tarama sürecinde kolaylık sağlaması amacıyla müktesebat çeşitli fasıllara bölünecek. Fasılların müzakerelerinin sonuçlanması için tüm fasıllar üzerinde anlaşma sağlanması gerekecek. Yani AB, son üye olan 10 ülkeden ve Bulgaristan ve Romanya'dan farklı olarak, Türkiye ile müzakereleri sonuçlandırmak için müktesebatın uygulanmasını da görmek isteyecek.

Komisyon'un yıllık İlerleme Raporları doğrultusunda Konsey, her fasılın açılma ve kapanmasında performans kriterleri uygulayacak. AB uygulamayla birlikte, işleyen pazar ekonomisi, müktesebatla idari uyum ve yasal kapasitenin başarılı bir şekilde sağlanması isteyecek. Performans kriterleri, Katılım Ortaklığı Belgesi'nde yer alan yükümlülüklerini yerine getirmesiyle özel olarak da AB-Türkiye arasındaki Gümrük Birliği'nin uygulanmasını öngörecek.

Müzakerelerin hızı, Türkiye'nin müktesebatı etkin olarak idari ve yasal alanlarda uygulamasına bağlı olacak.

AB Komisyon, Türkiye'nin tüm alanlardaki gelişimini yakından takip edecek. Komisyon, Konsey'i Türkiye konusunda bilgilenderecek. Müzakerelerin devam etmesine, fasılların kapatılmasına Konsey karar verecek. Eger Türkiye, performans kriterlerini ve yükümlülüklerini uygulamada başarısız olursa, Komisyon o fasıl üzerinde müzakerelerin tekrarlanmasını önerebilecek.