* Sayın hocam, cemaat ile namaz kıldığımızda, imamın Fatiha sûresini okuduğunda, bizim de imamla beraber okumamız lâzım mı, yoksa imamın bitirip sonra bizim okumamız mı gerekiyor... Bu konuyla ilgili biraz açıklama yapabilir misiniz? Saygılarımla. Not: Şafiî Mezhebine göre. (Serkan Demirkan/Öğrenci)

Bilindiği gibi, namazdaki farz kıraatların/okuyuşların en önemlisi, Fatiha Sûresi'ni okumaktır. Bu açıdan, Fatiha okumanın hükmü, hangi rekatlarda okunması gerektiği, imama uyanlar tarafından da okunması gerekip gerekmediği gibi ayrıntılara ilişkin farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Bu farklı görüşlerin temelinde, Hz. Peygamber'den (s.a.) nakledilen farklı hadislere ve uygulamalara ağırlık ve önem verilmesidir.

Bu yazımızda, sadece sorunuz çerçevesinde kalarak, imama uyanların (cemaatın) Fatiha okumasıyla ilgili başlıca görüşleri ve uygulamaları ele alacağız.

İmama uyanların Fatiha okumasında temel alınan durumlar, Fatiha'nın namaz için gerekliliği ve namazdaki kıraat/okuyuş biçimidir. Bilindiği gibi, farz namazlar açısından, gece namazları (akşam, yatsı ve sabah namazları) açık okuyuşlu, gündüz namazları (öğle ile ikindi namazları) ise gizli/içinden okuyuşludur. Ayrıca, Cuma namazı da açık okuyuşludur.

İmamın Okumasının Yeterli Olması

* Hanefi Mezhebi'ne göre, okuyuş ister gizli/sessiz, ister açık/sesli yapılsın, her türlü namazda imamın okuması cemaat adına yeterlidir. İmama uyanın/muktedînin (cemaatın) kıraat yapması tahrimen mekruhtur. Cemaat, sadece sübhâneke duasını okur, bundan sonra susup imamın okuyuşunu dinler, imamın gizli okuduğu yerlerde ise susar.

Hanefiler bu konuda, "Kur'an'dan kolayınıza/uygun geleni okuyun ve dinleyin" (A'raf, 7/204. Ayrıca bk. Müzzemmil, 73/20) âyetine dayanırlar. Ayrıca, "Kimin imamı varsa, imamın okuyuşu onun da okuyuşudur." (İbn Ebî Şeybe, Musannef, 1/377. Ayrıca bk. İbn Mace, ikâmet, 18), "İmam uyulmak için vardır. Öyleyse, o tekbir alınca, siz de tekbir alın. O okuyunca, siz susun." (Buharî, salât, 18; Ebu Davud, salât, 68, 175) hadislerine dayanırlar.

Bütün Namazlarda Okunması

* Şafiî Mezhebi'ne göre, imama uyan, hem açık, hem de gizli okuyuşlu bütün namazlarda Fatiha okumak zorundadır. Fatiha Sûresi, bütün rekatlarda okunur. Şafiîlere göre, besmele de Fatiha Sûresi'nin bir âyeti olduğu için, Fatiha okumaya besmeleyle başlamak zorunludur. İmama uyan, gizli okuyuşlu namazlarda, hem Fatiha'yı, hem de zamm-ı sûreyi içinden okur. Açık okuyuşlu namazlarda ise, imam Fatiha'yı okuyunca biraz durur, bu sırada imama uyanlar yalnızca Fatiha'yı içinden okumakla yetinirler. Sorunuzdaki okuyuş, işte namazın okuyuş türüne göre böylece yapılacaktır.

Bu görüşün dayanağı, "Fatiha'yı okumayanın namazı olmaz" (Tirmizî, mevâkît, 69; Dârimî, salât, 36), "Fatiha'sız namaz olmaz" (Buharî, ezan, 10/95; Ebu Davud, salât, 2/136, no: 822) hadisleridir. Çünkü bu hadisteki ifade, genel olup, hem imamı, hem uyanı kapsar. Namazdaki okuyuş şeklinin önemi yoktur. Dolayısıyla Fatiha okumayanın namazı sahih olmaz.

Gizli Okunan Namazlarda Uyanın Okuması

* Malikî Mezhebi'ne göre, gizli okuyuşlu namazlarda imama uyanın Fatiha ve zamm-ı sûreyi içinden okuması menduptur/iyi olur; okumazsa iyi olmaz, ama bir şey de gerekmez. Açık okuyuşlu namazlarda ise imama uyanın Fatiha okuması mekruhtur.

Bu görüş, gizli okuyuşlu namazlarda, Şafiîlerin dayandığı hadisleri temel alır. Açık okuyuşlu namazlarda ise "Kur'an'dan kolayınıza/uygun geleni okuyun ve dinleyin" (A'râf, 7/204) âyetine dayanır.

* Hanbelî Mezhebi'ne göre, gizli okuyuşlu namazlar ile açık okuyuşlu namazlarda imamın sustuğu yerlerde okumak müstehaptır. Açık okuyuşlu namazlarda ise imama uyanın okuması mekruhtur

İmama uyan, imam rükû yaparken cemaata yetiştiği takdirde, imamın rükû yapmasıyla imama uyandan Fatiha okuma zorunluluğu düşer; imamın okuyuşu, uyanın okuyuşu yerine geçer.

VECDİ AKYÜZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan