Tartışma usulünde kendimize göre bir yol tutturmuşa benziyoruz: tartışmada en çok anlaşamadığımız noktayı öne çıkartmak yerine, nerde anlaşıyor görünüyorsak onu öne çıkartmaya ceht ediyoruz. Asgari müşterekte buluşalım lafı da böyle bir anlayışı yansıtıyor. Asgari müşterekte bulaşanlar, orada azami ihtilaflarını mı dile getirecek, yoksa ihtilafların üzerine sünger mi çekilecek? Düzmece bir sulha ve düzmece bir sükûna ihtiyaç duyanlar için, elbette, sorunların üstüne sünger çekmek daima iyidir. Ama sulh ve sükûn ortamı bir biçimde elden kaçırıldığında ve sorunların tartışma zamanı geldiğinde ne yapılacak? Meselenin, elbette, bir kere daha ertelenmesine ve asgari müşterek zemininde buluşmaya, her zaman imkân olmayabilir ve ertelenmiş olan sorunlar bu kez, hem ertelenemez olarak, hem çözümsüz olarak insanların karşına çıkabilir.

Muhalefeti, elbette aynı düzlemde yer almış (temel değerleri paylaşan ve aynı değer yargılarına sahip çıkan) insanlar olarak görmek gerekiyor. Aynı temel değer yargılarını paylaşanlar arasında bir çıkar çatışmasının vukuu halinde, bu çatışma, aynı düzlemde kalınarak çözümlenir. Burada, tez ile antitez bir sıçrama gerçekleştirmeden, aynı düzlemin çerçevesinde kalarak uzlaşmaya ulaşabilir. Ama tez ile onun karşısında duran antitez (muhalefet) farklı düzlemde kalarak bir tartışmayı sürdürüyorsa, onların belli bir noktada buluşması söz konusu olmaktan çıkar. Durum, artık, ilk pozisyonda olduğu gibi, onların asgari müşterekte buluşarak meselelerini halletmeleri hususundan farklıdır. Burada çıkarlar sahih olduğu gibi, o çıkarların elde edilmesi için göze alınan mücadele süreci de sahihtir. Asgari müşterekte buluşmak isteyenlerin düzmece tavrı sadet dışı bırakılmıştır. Böylece, taraflar bir üst düzleme sıçrayarak sonuç elde ederler.

Oysa düzmece tartışmada, tarafların uzlaşması görünüşte olduğu gibi, müzakere zemini de aslında yalnızca bir oyundan ibaret kalır. Ulaşılacak sonuç aslında baştan bellidir. Ancak bu sonucun meşruiyetine insanların kandırılabilmesi için, onun ciddi bir müzakere zemininde icra edildiğine ikna edilmesi gerekmektedir.

Böyle olmasına rağmen, bu ülke insanları, önlerine çıkartılan düzmece muhalefeti bile zaman zaman sahihleştirmeyi başarabilmiştir. Terakkiperver Fırka ile Serbest Fırka'nın düzmece muhalefet olarak ortaya konulmasına rağmen, kısa sürede sahih bir muhalefete dönüşme tehlikesinin ortaya çıkması, onların kapatılmasına müncer olmuştur.

Fakat her şeye rağmen, sahici sorunların düzmece muhalefetle çözümlenmesine bel bağlanmamalı. Düzmece muhalefet ciddi sorunları düzmece hale düşürebilir. Bunun tersinin olması, yani ciddi sorunların, düzmece muhalefeti ciddileştirmesi daha az görülür. Ama en iyisi ciddi sorunlar karşısında ciddi müzakerelerin zeminini açmaktır. O da, muhalefetin bir oyun olarak değil, fakat ciddiyetle icra ve ifa edilmesini gerektirir.

RASİM ÖZDENÖREN

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu