ABD hükümeti iki gün evvel Çin menşeli
elektrikli araçlara yüzde 100
ve
solar panel ürünleri için yüzde 50
olmak üzere gümrük vergisi koydu.
Farkı anlamak adına; bu uygulamadan evvel Çin menşeli elektrikli araçlara ABD yüzde 25 vergi uygulamaktaydı. Solar panelde ise yüzde 25.
ABD’nin gerekçesi AB’nin gerekçesinden pek farklı değil; Çin’in haksız uygulamaları ve sübvansiyonları nedeniyle oluşan sorunun, ABD’li otomobil üreticileri ve otomobil işçileri için oyun alanı eşitlenmesi.
Makalelerimizi takip edenler geçen Eylül ayında yayımladığımız bir makalemizde;
yeni savaş alanı olarak elektrikli otomobil üretiminin olduğunu ifade etmiş ve Çin’in elektrikli araçlara geçişteki hakimiyeti, ABD ve Avrupa ile jeopolitik gerilimin son kaynağı olacağını işaretlemiştik.
Buna mukabil Avrupa Birliği Eylül ayında
, Çin’in AB piyasasına akın ettiğini söylediği elektrikli otomobiller hakkında Çin H.C devletinin verdiği sübvansiyonlara ilişkin bir
soruşturma başlatarak gerilimi tırmandırdığına şahit olmuştuk.
Şimdi sıra ABD’ye geldi. Çin’le baş edemeyen soluğu kısıtlamalarda buluyor.
Fakat savlarında haksız da olmayabilirler. Zira Çin temel bilimlerde kaydettiği ilerlemenin yanında, bilhassa ihracata katkı sağlayacak teknoloji üretiminin her aşamasında muhtelif ve yüksek destekler sunuyor. Çok sistematik ve akılcı şekilde kaynaklarını etkin kullanıyor.
Çin’in yeni sanayide üretim gücü nasıl?
Uluslararası Enerji Ajansı’na göre ülke,
dünyadaki lityumun yarısından fazlasını, kobaltın üçte ikisini, grafitin %70’inden fazlasını
ve
nikelin yaklaşık üçte birini
işliyor.
Dünyadaki katot (hücrenin elektronları alan kısmı) üretim kapasitesinin yaklaşık %70’ine, anotların (deşarj sırasında elektronları serbest bırakan kısım) %80’inden fazlasına ve elektrolit ve separatör üretiminin yarısından fazlasına sahiptir.
Bu parçalar bir araya gelerek bir lityum-iyon pil oluşturuyor.
Asya’nın en büyük ekonomisi Çin, maden tedariğinde eli güçsüz olmasına rağmen (Afrika ve Güney Amerika ile bağlarını güçlendirmeye çalışıyor)
pil üretiminde dünya üretiminin yüzde 80’ine hükmederek
önemli bir güce sahip ve küresel otomobil üreticilerini şu ya da bu noktada Çinli ortaklara bağımlı kılıyor.
Çin Ticaret Bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada artan gümrük vergilerini eleştirdi;
ABD’nin ekonomi ve ticaret konularını siyasileştirmesi ve silah haline getirmesi, siyasi manevraların tipik bir örneğidir.
Bir anlamda iç siyaseti de kastederek yakında gerçekleşecek seçimler nedeniyle böyle bir adımın atılmış olması mümkün gözüküyor demekteler. Zira ABD otomotiv pazarında bir iki Çin markası hariç Çin’li markalar henüz bulunmamakta. Hegemonik bir durum söz konusu değil.
AB ve ABD her ne kadar kendi menşeli şirketlerinin (Tesla, BMW, VW) Çin’de üretim ve satışları olması nedeniyle önemli kârlar yapmış olsalar da bunun orta ve uzun vadede Çin’e bağımlılığı arttıracak neticeler barındırdığının farkındalar.
Bu restleşmenin bir diğer boyutu devlet büyüklüklerine ulaşan çokuluslu şirketlerin bu sürece etkilerinin ne olacağıdır. Bu yönüyle bakalım netice ne olacak? Şirket çıkarları mı yoksa ulusal çıkarlar mı öncelenecek?
