Kriz o kadar büyük ki!

Krizin boyutları tahminlerin bir hayli üzerinde. İlginç tarafı ekonomi yönetiminin krizin büyüklüğünü görememiş olmalarıdır.

Ekonomi yönetimi krizin 5-6 milyar dolar ile atlatılacağına inanıyordu. IMF 10.4 milyar dolarlık destek verdi. Yaklaşık 5 milyar dolarlık bir kaynak da Dünya Bankası tarafından sağlanacaktır.

IMF 5-6 milyarla bu işin üstesinden gelinemeyeceğini ve piyasaların sakinleştirilemeyeceğini görmüş olmalı ki 5 milyar dolar yerine 15 milyar dolarlık takviye yapmaya karar verdi.

Anlayacağınız kriz çok büyük.

Ayrıca kriz devam ediyor.

Ekonomi sürekli döviz açığı üretir hale gelmiştir. Sürekli dövize ihtiyaç duyulmaktadır. İMF ve Dünya Bankası'ndan gelecek paralar 2000 yılının cari işlemler açığını ancak kapatmaktadır. Bu rakama, spekülatif sermayeye ödenmesi gereken spekülatif kar ve yüksel reel faiz gelirleri dahil değildir.

LİKİDİTE AÇIĞI DEVAM EDİYOR

IMF ve Dünya Bankası bu paraları kısa sürede vermiyorlar. Belirli bir takvime bağlı olarak fon girişi olacak. Bankacılık sektöründeki likidite sıkıntısı ise devam ediyor. Taze para girişi olmadan da likit açığı kapatılamaz.

Diğer taraftan, IMF'den sağlanan kaynağın geri dönüşü 1.5 yıl içerisinde yapılmak zorundadır. Uzun vadeli kredi olmadığı, olağanüstü dönemler için ve kur dengesini korumak için geçici olarak sağlandığından Türkiye bu parayı 2002 yılı içinde geriye ödemek durumundadır.

Cari işlemler açığındaki büyümenin ve dış kaynaklı döviz ihtiyacının önlenemediği bir ekonomik ortamda geri dönüşümün nasıl yapılabileceği izaha muhtaçtır.

Bohçanın her tarafı delik deşik olmuş, artık yama tutmuyor. Nereyi tutsanız, elinizde kalıyor. İşte ekonominin hali.

BORSANIN ÇIKIŞI DURDUĞUNDA OLACAKLAR?

Borsadaki tepkisel çıkış çok fazla uzun sürmeyecektir. Repodan sıkılan para borsaya yöneldi. Batık şirketlerin hisse senetleri dahi tavan yaptı. Taşı koysanız satılır. Mantık, izan, ölçü kayboldu.

İnsanlar kumar oynuyor. Toplumsal kumar.

2000 yılının ortalarında borsa endeksi 20.000 sınırına yaklaşmıştı. Geçtiğimiz hafta 8.000 seviyesine düştü. Binlerce küçük tasarruf sahibi mağdur oldu. Büyük paralar kaybettiler. Bugün de aynısı olacak. Borsa yine düşecek, yine büyük çoğunluk kaybedecek, üç-beş kişi pastayı kapacak.

Dünyanın hiçbir ülkesinde borsa bizdeki kadar keskin iniş ve çıkışlara sahne olmaz. Ekonomideki istikrarsızlık borsaya aynen yansımaktadır.

Borsaya para akışı durduğunda yöneleceği adres döviz veya faizlerdir. Dövize olan talep frenleneceği için önümüzdeki günlerde faizlerin çıkışı hızlanacaktır.

Kimse kimseyi kandırmasın. Yolun sonuna gelindi.