Şartla salıverme ve beklentiler

Af tasarısı, Çarşamba akşamı jet hızıyla Anayasa Komisyonu'ndan geçti. Dün Adalet Komisyonu'nda görüşüldü. Bugün Genel Kurul gündemine geliyor.

Hükûmet af yerine, şartla salıvermeyi tercih etti. Ayrıca, basın suçlarından yargılanan veya mahkûm olanların cezaları gibi, aynı suçu, panel veya konferanslarda konuşarak işleyenlerin cezaları da ertelendi.

Af, salıverilme ve erteleme

Tasarının birinci maddesi şartla salıvermeyi düzenliyor; ikinci maddesi ise ertelemeyi.

Af, şartla salıverme ve erteleme, sonuçları itibariyle birbirinden farklı.

Af, genel ve özel af olarak Türk Ceza Kanunu'nun 97'nci ve 98'inci maddeleriyle düzenleniyor.

1)Genel af, cezayı, bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırıyor. Hükümlüye, memnu hakları iade edildiği gibi, sabıka kaydı da siliniyor.

2)Özel afta, memnu haklar iade ediliyor ama kişinin sabıkası silinmiyor.

3)Şartla salıverme (tahliye) ile, hapishanede yatılan süre kısalıyor; memnu haklar iade edilmiyor. Sabıka kaydı aynen kalıyor.

4)Ertelemede ise, dava veya ceza, ya da her ikisi, muayyen bir süre için erteleniyor. Erteleme tarihinden itibaren tesbit edilen süre, suç işlemeden geçirilirse, sanık hakkında dava açılmıyor, açılan dava kaldırılıyor, ertelenen ceza infaz edilmiyor, sabıka kaydında mahkûmiyet olmadığı gibi, süre sonunda memnu hakları da iade ediliyor.

Halûk Kırcı

Bu genel girişi yaptıktan sonra, düzenlemelerin kişileri nasıl etkileyeceği hususunu ele almak isterim.

Halûk Kırcı ve onun durumunda olan bazı Ülkücüler şartla salıvermeden yararlanamayacak.

Kırcı, 7 TİP'liyi öldürdü, 7 defa idama mahkûm oldu. 1991'deki şartla salıverme hükümlerinden yararlananlar, idam cezası yerine 10 yıl hapis yattılar ve serbest kaldılar. Önce Kırcı da serbest bırakıldı. Ama sonradan, her bir idam için 10 yıl hesabıyla, 70 yıl yatması gerektiği anlaşıldı ve aranmağa başlandı.

Oysa işledikleri çok sayıda cinayetten dolayı Türk Ceza Kanunu'nun 125'inci maddesine (bölücülük) veyahut 146'ncı maddesine (Anayasayı ihlale cebren teşebbüs) göre hüküm giyenler, sadece bir defa idama mahkûm olduklarından, 10 yıl sonra hapisten çıkma hakkını elde etmişlerdi.

PKK'nın başı Apo bile, 30 bin kişinin katili olmasına rağmen, bir defa idama mahkûm edildi.

MHP açısından, Ülkücülerle Solcu-bölücü teröristler arasındaki uygulama farkını düzeltmek, önemli bir iddia idi. Devlet Bahçeli, bu iddiasından vazgeçmiş görünüyor.

Tasarının 1'inci maddesinin ikinci bendi, "...Toplam hükümlülük süresinden 10 yıl indirilir. İndirim, verilen her bir ceza için ayrı ayrı değil, toplam ceza üzerinden bir defaya mahsus yapılır" demekte.

Halûk Kırcı ve benzer durumda olanların, bu kanundan yararlanmasının önünü işte bu cümle kesiyor.

Eşber Yağmurdereli

Tasarı bu haliyle kalırsa, Eşber Yağmurdereli de, şartla salıvermeden yararlanamıyor.

Zira, 1'inci maddenin 6'ncı bendi, "Daha önce şartla salıverme hükümlerinden yararlandığı halde, yeniden suç işleyerek hüküm giyenler, bu madde hükümlerinden yararlanamaz" demekte.

Yağmurdereli, 312'nci madde sebebiyle 10 aya mahkûm olunca, infazını yakmıştı. Kısa süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza almasına rağmen, şimdi uzun yıllar hapiste kalmak zorunda.

Halk deyimiyle, pire için yorgan yakmak gibi bir şey... Bir konuşma ve 10 aylık mahkûmiyet kaç seneye mal oldu!!!

Erbakan

Buna mukabil Erbakan, tasarının 2'nci maddesi sayesinde ertelemeden yararlanacak. Aynı basın yoluyla işlenen suçlar gibi, panel, konferans, miting, kongre, seminer vs gibi toplantılarda yapılan konuşmalar da, erteleme kapsamına alınıyor.

Bu madde kapsamına giren kişi, üç yıl içinde kasıtlı bir cürüm sebebiyle yeniden mahkûm olmazsa, mahkûmiyeti vaki olmamış sayılacak. Dolayısıyla, 312'den mahkûmiyetin getirdiği siyaset yasağı, üç yıl sonunda otomatik olarak kalkacak.

Eşitsizliğe dikkat

Burada, yeni bir eşitsizliğe yol açmamak gerekiyor.

Basın yoluyla suç işleyenlerin cezaları, 3 Eylül 1999'da Resmi Gazete'de yayınlanan kanunla ertelenirken, aynı suçu konferansta konuşarak işleyenlerin kapsama alınmaması eşitlik adına eleştirilmişti. Hükûmet tenkitlere kulaklarını tıkamıştı. Ama, işte Anayasa Mahkemesi, bu yüzden, 4454 sayılı Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine dair Kanun'un 1'inci maddesinin birinci fıkrasını kısmen iptâl etti.

İkinci bir eşitsizlik yaratmamak için, yeni çıkacak kanunda yürürlük maddesini, diğeri gibi, 3 Eylül 1999'dan başlatmak gerekiyor. Çünkü basın suçu işleyenlerin 3 yıllık süresi, o tarihten itibaren hesap ediliyor; memnu hakları da.

Tayyip Erdoğan

Bir başka soru daha hatıra geliyor.

Erteleme kapsamına giren kişi, üç yıl içinde, kasıtlı bir cürüm sebebiyle yeniden mahkûm olmazsa, mahkûmiyeti vuku bulmamış sayılacak. Dolayısıyla 3 yıl sonunda, siyaset yasağı da kalkacak. Acaba cezasını çeken kişi de, üç yıllık süre sonunda, hemen memnu haklarına otomatik olarak kavuşacak mı?

Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün açıklamalarına göre, 35 bin kişi ilk aşamada -iyi halli olup olmadıklarına bakılmaksızın- şartlı tahliyeden yararlanıyor.

Buna mukabil, bir Tayyip Erdoğan, bir Hasan Celâl Güzel, üstelik cezalarını çekmiş olmalarına rağmen, siyasi haklarına kavuşamıyorlar.

Burada bâriz bir adaletsizlik yok mu?

Gerçi Türk Ceza Kanunu, üç yılın sonunda, mahkeme kararıyla memnu hakların iade edilebileceğini öngörüyor. Ama hâkimin takdir hakkı mevcut.

Erteleme tasarısına, pekâlâ, "Cezalarını çekmiş olanların memnu hakları iade edilir" cümlesi eklenebilir.

Böylece Güzel ve Erdoğan siyasete dönebilir. Bundan da önemlisi, Türkiye bir ayıbından kurtulmuş olur.