Özbekistan'a asker mi göndereceğiz?

İçişleri Bakanı Saadettin Tantan Pazar günü Özbekistan'a gidecek. Apar topar kararlaştırılan ziyarette Tantan'a, Jandarma İstihbarat Başkanı Tümgeneral Ali Öksüz, Emniyet İstihbarat Daire Başkanı Zafer Erkan ve Özel Harekat Daire Başkanı Behcet Oktay eşlik edecek.

İki ülke arasındaki soğuk ilişkiler herkesin malumu. Milenyum Zirvesi'nde Cumhurbaşkanı A. Necdet Sezer'in davetini önce reddeden, sonra ani bir kararla görüşme isteyip, Türkiye'den yardım isteyen Özbekistan Devlet Başkanı Kerimov, Özbekistan İslami Hareketi'ne karşı yürüttüğü savaş için destek istedi. Ziyaret bu çerçevede yapılıyor. Özbek ve Kırgız orduları Kırgız ve Özbek topraklarındaki bu savaşta başarılı olamadı. Tacikistan'dan çıkarılan silahlı güçler bölgenin yüksek dağlarında üslendi.

Kışın bastırmasıyla çatışmaların da durması bekleniyor. Ancak eğer bir uzlaşma sağlanamazsa veya bu güçler bölgeden çıkarılamazsa önümüzdeki baharda bütün bölgeyi etkisi altına alacak bir savaştan söz edebiliriz. Böyle bir kriz Özbekistan'ı Afganistan'ı, Tacikistan'ı ve Kırgızistan'ı etkisi altına alacaktır. Bunu bilen Kerimov, önceleri kendisinin silahlandırdığı bu güçlerden bahardan önce kurtulmak istiyor.

Himmetzade ne dedi?

Tacikistan İslami Hareketi Nüzhet'i İslami'nin önde gelen isimlerinden olan, iç savaş sonrası yapılan anlaşmadan sonra parlamentoya giren ve halen Dış İlişkiler Komisyonu üyesi olan Muhammed Şerif Himmetzade'ye bölgedeki krizi sorduk. Himmetzade, tamamen siyasi bir hareketin sözkonusu olduğunu ve Kerimov'u hedeflediğini söyledi. Tacikistan'daki iç savaşta İslami muhalefet saflarında savaşan bu güçlerin barıştan sonra Tacikistan'dan çıkarıldığını ancak aceleci davrandıklarını belirten Himmetzade, "Biz iç savaş sırasında büyük acılar yaşadık. Aynı acıların Özbekistan'da da yaşanmasını istemiyoruz. Onlara nasihat ettik. Sabırlı olmalarını istedik. Kriz başka güçleri bölgeye çekiyor. Ancak onlar böyle inanmıyor. Fırsatları iyi kullanamıyorlar" dedi.

Himmetzade, Tacikistan'daki barışın Özbekistan için de model olabileceğini, BM'nin de aynı düşüncede olduğunu" belirti ve "Laik rejim içinde İslami siyasi partilerin varlığının kabul edilmesi gerektiğini, bölgenin hiçbir ülkesinde başka türlü çözümün mümkün olmadığını, halkın da böyle istediğini" vurguladı. Himmetzade, Kerimov'a barış planı önerdiklerini ancak Kerimov'un öneriyi getiren Tacik lider Abdullah Nuri'ye ağır hakaretler ettiğini söyledi.

Savaşın tek seçenek olmadığını, halkın daha fazla acılara dayanamayacağını vurgulayan Himmetzade, Kerimov'un bu güçlerle uzlaşmaktan başka seçeneği yok" dedi. Himmezade, "Eğer bölgedeki iktidarlar ve muhalif hareketler aklıselimle hareket etmezlerse şu anki kıvılcım bütün Orta Asya'yı saracak" uyarısında bulundu.

Kıvılcım bütün bölgeyi sarar

Gelişmelere bakılırsa önümüzdeki baharda Himmedzade'nin korktuğu kriz patlak verecek. Muhalifler bahara hazırlık yaparken Kerimov da bahara kadar bu işi bitirmeyi planlıyor. Rusya, Çin ve Türkiye'nin acil yardımları da bunu gösteriyor.

Türkiye sıcak bir gerilimin içine giriyor. Tantan ile istihbarat başkanlarının bölgeye gitmesi, Türkiye'nin fiilen çatışmaların içinde yer alacağına işaret ediyor.

Bu güne kadar izlenen yöntem giçatışmaları daha da körükledi, halkın huzursuzluğunu artırdı. Bunda ısrar edilirse, Türkiye ciddi bir krizin içine çekildiği gibi Kerimov'un iktidarı da sarsılacak. 4-5 bin metre yükseklikte üslenen muhalefetin kökünü kazımak pek de mümkün değil.

Umarız, Özbek halkı binlerce cana ve yıkımlara malolacak ağır bir bedel ödemek zorunda bırakılmaz ve Orta Asya'nın bu güzel ülkesi sükunete kavuşur.