Enerji kavgası kızıştı

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'nın resmi davetlisi olarak, bir buçuk günlük resmi bir ziyaret için dün Türkmenistan'a gitti. Demirel'i başkent Aşkabat Havaalanı'nda Saparmurat Türkmenbaşı karşıladı. Uçakta gazetecilere hem Hazar geçişli boru hattı, hem de Türk-Rus ilişkilerine yönelik mesajlar veren Demirel, Türkmenistan doğalgazının Türkiye'ye ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngören Hazar Geçişli Doğalgaz Boru Hattı Projesi'nin müstakil bir proje olduğunu belirterek, ''Rusya, Türkmenistan'dan gaz almak istiyorsa, Türkmenistan'ın menfaatleri de ona uygunsa, onlara gaz satması, bizim meselemiz değildir. Biz, sadece kendi işimizi biliriz'' dedi. Demirel'e gezisinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Cumhur Ersümer, Devlet Bakanları Abdulhaluk Çay ve Mehmet Ali İrtemçelik ile Kültür Bakanı İstemihan Talay eşlik etti.

Putin Türkmenistan'ı tehdit etti

Yeltsin'in halefi Vladimir Putin'in devlet başkanlığı seçimini kazanıp Kremlin'e oturması ile Hazar çevresi enerji kaynakları üzerindeki uluslararası rekabet daha da hızlandı. İngiliz The Sunday Times gazetesinin, BP'nin Azerbaycan'da darbe planladığını dair Milli İstihbarat Teşkilatı'nı kaynak gösteren haberinden ve ABD'li siyasilerin Bakü-Ceyhan'ı stratejik bir hayal olarak niteleyen açıklamalarından sonra, Rusya'nın yeni Devlet Başkanı Putin'in seçimi kazanır kazanmaz Türkmenistan Devlet Başkanı Türkmenbaşı'na bir mektup göndererek doğalgazı Rusya'ya satması için uyarması Türkiye'yi endişelendirdi. Bir ay sonra Türkmenistan'a gideceği açıklanan Putin'in Trans-Hazar enerji boru hattı üzerinde denetim kurmaya çalışacağı, Kafkaslar'da ağırlığını iyice hissettiren Rusya'nın Bakü-Ceyhan'ı engellemek için Azerbaycan ve Kazakistan üzerindeki baskılarını artıracağı belirtiliyor. ABD'nin İran'la diyaloglarını geliştirmesine paralel olarak Hazar petrolünün İran'dan geçirilmesi teklifine yönelik seslerin yükselmeye başlaması, Rusya'nın Azeri petrolü ve Türkmen gazı üzerindeki baskılarının artması, Türkiye'nin bölgeye yönelik politikalarındaki gerilemeye bağlanarak, Bakü-Ceyhan ve Trans-Hazar boru hatları tezlerinin gittikçe zayıfladığı yorumlarına neden oluyor. Gözlemciler Demirel'in ziyaretini, Putin'in Türkmenistan'a yönelik baskılarına bir cevap niteliği taşıdığına işaret ediyor.

Demirel: Ziyaretim dönüm noktası olacak

Demirel, Türkmenistan'ın jeo-stratejik konumu ve sahip olduğu zengin enerji kaynaklarıyla Orta Asya'nın barış, istikrar ve refahında önemli rol oynayan bir ülke olduğunu söyledi. Hareketinden önce yaptığı açıklamada, ziyareti sırasında Türkmenbaşı ile ilişkilerin daha da geliştirilmesi imkanlarının birlikte ele alınacağını belirten Demirel, ayrıca, iki ülkeyi ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda da fikir teatisinde bulunacaklarını kaydetti. Türkiye ile Türkmenistan'ın Avrasya'da ortaya çıkacak refah ve zenginlikten beraberce yararlanmak, barış, istikrar ve refahın kalıcı hale gelmesine katkıda bulunmak hususunda kader birliği içinde olduğunu anlatan Demirel, bu çerçevede ziyareti sırasında 2002 yılında tamamlanması öngörülen ve yılda 30 milyar metreküp Türkmen doğalgazını Türkiye'ye ve Avrupa'ya nakledecek olan Hazar Geçişli Doğalgaz Boru Hattı Projesi'ndeki son durumu Türkmenbaşı ile ele alacağını ve bu çerçevede, projenin hızla uygulamaya konulması için gerekli adımların atılacağını bildirdi. Bu projenin Orta Asya'nın dünya pazarlarıyla bütünleşmesi, Avrupa ile Asya'nın birbirleriyle Türkiye üzerinden yeniden buluşması bakımından büyük önem taşıdığını vurgulayan Demirel, ziyaretinin ekonomik ve ticari konulardaki ortaklık ilişkilerinin değerlendirilmesi imkanı da yaratacağını söyledi. Demirel, "Bu ziyaretim Avrasya'nın parlak geleceğin inşasında yeni bir dönüm noktası teşkil edecektir" dedi.