Fatih ilçesi sınırları içinde bulunan Karagümrük kozmopolit bir semt. Cerrahi Şeyh Nurettin Dergâhı dünyaca ünlü ve turistlerin uğrak yeri. Fatih ve dolayısıyla Karagümrük, İskenderpaşa Camii ile İsmail Ağa Camii'nin Fatih'te olması nedeniyle de Nakşibendilerin rağbet ettiği yerleşim birimi. Bu özellikler muhitin sosyal dokusunu gösteriyor. Fatih'te Karadeniz kökenlilerin önemli bir ağırlığı bulunuyor. Bunun yanısıra başta Siirt ve Bitlis olmak üzere Doğu'dan göç alan bir muhit. Önemli miktarda Sivaslı'yı da bunlara eklemek gerekiyor. Karagümrük çoğunlukla Balkan göçmenlerin yerleştiği bir semt. Geçtiğimiz son 10 yılda Sulukule olarak anılan Sultan Mahalle'den Karagümrük içlerine doğru bir göç var. Hayat standartları yükselen ve geleneksel kültürden kopan Çingene kökenli ailelerin Sulukule'den uzaklaştıkları belirtiliyor.

Futbol da hayatın parçası

İstanbul'un eski spor kluplerinden Karagümrükspor 1926 yılında kuruldu. Gaziantepspor'da oynayan Oktay Derelioğlu ile Kocaelispor'da oynayan Serdar Kocatepe de Karagümrüklü. Her iki isim de milli futbolcu. Bir dönemlerin ünlü ismi Abdulkerim de Karagümrükspor'dan FB'ye milli futbolculardan. Ünlü işadamı Asil Nadir'in de bir ara Karagümrükspor başkanlığına talip olduğu belirtiliyor. Ünlü Altınay Güreş Kulubü de Karagümrük'te. İçişleri Bakanı Sadettin Tantan da bu kulübün başkanlığını yaptı. Yine eski spor kulüplerinden Vefaspor Kulübü de Karagümrük'te. Bu klübün başında ise Nuri Ergin'in ağabeyi Nejat Ergin bulunuyor. Şehrin en eski pazarlarından olan ve geniş bir alana yayılan Çarşamba Pazarı'nı da unutmamak gerekiyor.

Karagümrüklüler ünü seviyor

Aslen Malatyalı olan bir dönemin ünlü kabadayılarından Fevzi Öz Karagümrük'lü olarak biliniyor. Fevzi Öz'ün kardeşinin semtte bir kahvesi bulunuyor. Karagümrüklüler ile benzer özellikler taşıyan Kasımpaşalılar arasında uzun bir süredir çekişme olduğu biliniyor. Bu çekişme Karagümrük'te bazı klüplerin kapısına "Kasımpaşalılar giremez" yazılacak kadar ileri boyutlara varabiliyor. Karagümrük kabadayılığın yanısıra magazin dünyası açısından zengin bir muhit. Ünlü ses sanatçısı Adnan Şenses Karagümrük kültürü almış bir sanatçı. Bursa doğumlu Şenses, babasının tayini üzerine Karagümrük'e yerleşerek ilk ve ortokul öğretimini burada tamamladı. Babasının isteğiyle bir süre marangozluk yapan Şenses daha sonra müziği tercih etti. Şenses'in sahnede beline sardığı ceketi ile şarkı söylemesi Karagümrük kültürünün bariz bir izi olarak değerlendiriliyor.

Kimler ikamet etmemiş ki

Karagümrük, hemen yanıbaşındaki Sulukale'yle iç içe olması nedeniyle roman kültüründen hem de Osmanlı dönemi kabadayılık kültüründen derin izler taşıyor. Şarkıcı Sibel Can, Hande Ataizi, Sibel Turnagöl, Türkan Şoray, Nazan Şoray, Figen Han, Yılmaz Zafer, Özel Timci Ayhan Çarkın, Kibariye ile Aydın da Karagümrük'ten çıkan ünlüler arasında. Sabah gazetesinden Ahmet Vardar da doğma büyüme Karagümrüklü. Yavuz Selim taraflarında ise Aktör Eşref Kolçak ve Atila Ergün, İskenderpaşa'da Fatih Erkoç, Siirtlilerin yoğun olduğu kadınlarpazarı tarafında ünlü babalardan Hasan Heybetli, Çarşamba'da çılgın söz yazarı Aysel Gürel'in ikamet ettiği biliniyor. Semiha Ayverdi-Ekrem Hakkı Ayverdi de Karagümrük'ün 50-100 metre aşağısında, Fevzi Paşa caddesi'nde ikamet ettiler. Ünlü Cerrahi Şeyhi Muzaffer Ozak da Yavuz Selim'de ikamet ederken hem de Karagümrük'teki Nurettin Dergâhı'nda ömrünü geçirdi. Kenan Rifai ile Milli Şair Mehmet Akif Ersoy Karagümrük'e yakın Sarıgüzel'den. Bitlis'li Sadrettin Yüksel Hoca Zeyrek'te ikamet ediyor. Karagümrük, Yavuz Selim ve Çarşamba'yı kapsayan Fatih'in bu açıdan kozmopolit bir yapıya sahip olduğunu söylemek pekala mümkün.

Deniz Gezmiş'i de sakladılar

Türkiye'nin ilk banka soyguncusu ve hapishane firarisi İrfan Vural ve arkadaşı Mehmet Edis'in öldürüldüğü, iki kabadayının ise yaralı olarak ele geçirildiği yer de Karagümrük'tü. Vural daha önce bir polis öldürmüştü. Sultanahmet Cezaevi'nden firar eden İrfan Vural'ın Karagümrük'te saklandığı ihbarını alan polis pusu kurdu. 27 Aralık 1968'de Karagümrük halkı dehşetli bir çatışmanın içinde buldu kendini. Polis, Vural'ın Karagümrük'te kendisine silah temin eden bir arkadaşının dükkânına uğrayacağını öğrenmişti. Bu olaydan sonra kabadayılar polisle silahlı çatışma içine girmemeye itina gösterdiler. 12 Mart 1971'de askerlerin Hükümete verdiği muhtıra sonucunda Başbakan Süleyman Demirel istifa etti. Sıkıyönetim ilan edildi. Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu isimli sol örgütün lideri Deniz Gezmiş arananlar arasındaydı. Polis, Deniz Gezmiş'in Karagümrük'te saklandığı ihbarını aldı. Jandarma ve polis kuvvetleri Karagümrük'te birçok evi tavan aralarına varıncaya kadar didik didik aradı. Ancak Deniz Gezmiş'in izine rastlanamadı.