11 Eylül'de ABD'ye yönelik gerçekleştirilen tarihin en korkunç terör eyleminin ardından Afganistan'a yönelik başlatılan operasyonun arka planında başta Amerika olmak üzere, büyük devletlerin Orta Asya ve Ortadoğu üzerindeki çıkar hesaplarının yattığı belirtiliyor. Özellikle Hazar petrollerinin ABD, Rusya, İngiltere, Almanya, Çin ve Japonya açısından hayati öneme sahip olduğunun altını çizen uzmanlar, Afganistan ve halkının çok uzağında olan büyük devletlerin çıkar amaçlarına kurban edildiğini öne sürüyor.

ABD bölgeye yerleşmek istiyor

Hazar petrolleriyle ilgili Şanghay Anlaşması'na imza atan Çin, Rusya, Tacikistan, Kazakistan ve Kırgızistan'dan oluşan 5'li ittifakın Özbekistan gözlemciliğinde ABD için büyük bir tehlike olarak belirdiğinin altını çizen uzmanlara göre, ABD bu operasyonla, başta Çin olmak üzere 5'li ülkeleri etkisiz hale getirerek, uzun vadeli çıkarları için bölgeye yerleşmek istiyor. Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Emin Gürses, ABD'nin terörle mücadele adı altında Hazar petrolerini eline geçirmek ve Orta Asya'ya hakim olmak için Afganistan'a operasyon düzenlediğini iddia edenlerden. Operasyonun arka planında ABD'nin Hazar petrollerine ilişkin uzun vadeli çıkarlarının yattığını belirten Gürses, Hazar bölgesinde 200 milyar varil petrol ve 550 trilyon metreküp doğalgaz rezervinin bulunduğuna dikkat çekiyor.

Çin'e karşı güç gösterisi

Petrolün Amerikan stratejisinin sadece bir parçasını işgal etiğini ifade den Gürses, ABD'nin Bakü-Ceyhan'a alternatif olacak ve Türkmenistan, Afganistan ve Pakistan üzerinden Hint Okyanusu'na inecek yeni bir petrol ve doğalgaz boru hattını hayata geçirmek istediğini de savunuyor. Körfez'de bulunan Amerika'nın dünyanın diğer bölgelerindeki hakimiyetini sağlamaya çalışmasının da doğal olduğunu ifade eden Gürses, Şanghay Anlaşması'nın ABD'nin bölgeye yönelik tüm hesaplarını alt üst ettiğini belirtiyor. Gürses'e göre, ABD Afganistan ve Pakistan'ı yanına çekerek, Okyanus'a inen bir hat açmaya çalışıyor. Pakistan'ın Hindistan'a karşı nükleer silahı Çin'den aldığını hatırlatan Gürses, "ABD ve İngiltere, Hindistan'ı Çine karşı denge unsuru olarak kullanıyor. O dengede Çin Pakistan'a destek vererek Hindistan'ın karşına Pakistan'ı çıkardı. ABD'nin bu durumda çıkarları gereği Afganistan'ı kontrol etmesi gerekiyor. Denize inmesi için de Pakistan'ı tarafına çekmesi gerekiyor. Pakistan bundan dolayı zor duruma düştü. ABD, Pakistan'ın toprak bütünlüğünü korumak için Müşerref'e destek verdi" diyor.

ABD'nin Afganistan'a bölgeye yerleşmek için girdiğine ve bölgedeki petrolün Amerikan çıkarları için hayati derecedeki önemine inananlardan biri de eski MİT'çi Mahir Kaynak. Amerika'nın operasyonla Çin'e karşı güç gösterisine çıktığını ifade eden Kaynak, "Çin Orta Asya'ya doğru yayılmak isterse, burada ABD gücünü gösterecek. ABD Afganistan'da çok göstermelik kalacak. Asıl amacı Ortadoğu'dur. Basra Körfezi'ndeki hakimiyetini pekiştirecek. Bu noktada Türkiye Amerika'nın Ortadoğu'daki tek ayağı durumunda. Öyle ki Amerika Türkiye'yi kaybederse bölgeye turist olarak bile gelemez" diye konuşuyor.

Enerji kaynaklı

Enerji Uzmanı Ünal Erdoğan da, ABD'nin operasyonunun arka planında tamamen enerji kaynakları üzerinde yapılan hesapların yattığını düşünüyor. Şanghay'da gizli bir protokol imzalayan Çin, Rusya, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan'dan oluşan 5'liye dikkat çeken Erdoğan, Çin'in bu anlaşma hayata geçirildiği taktirde yıllık 300 milyar dolar avantaj sağlayacağını saptayan bir raporun ABD'yi harekete geçirdiğini öne sürüyor.

Erdoğan, "Çünkü bu şekilde Çin doğalgaz ve petrolünü çok ucuza maledecek. Bu operasyonla işte bunun önü kesiliyor. Bu anlaşmayı bozmak ve ittifakın büyümesini engellemek için Amerika bölgeye giriyor. Buraları emperyalizmin emrine vermek istiyor. Olayın özünde bu vardır" iddiasında bulunuyor. Çin'in sınırlı da olsa ABD'yi desteklediğine dair haberlerin de Batılı haber kaynaklarınca kasıtlı olarak yayınlandığını öne süren Ünal Erdoğan, "Çin ile Afganistan arasında bazı sürtüşmeler olabilir. Bu operasyondan onlar da bir yere kadar istifade edebilir. Ama özünde kayıtsız şartsız ne Rusya'nın ne de Çin'in desteği sözkonusu" diyor.