Yükselen Arnavut milliyetçiliği, Kosova'nın kuzeyindeki kriz ve Makedonya'yı iç savaşa doğru sürükleyen çatışmalar, "Balkanlar'ın haritası yeniden çizilmeli" tartışmalarını alevlendirdi.

Son aylarda tırmanışa geçen Aravut milliyetçiliği ve Makedonya'da başlayan iç savaş, Balkanlar'ın haritasının yeniden belirlenmesi konusunu gündeme getirdi. Reuters'da yayınlanan analize göre, Makedonya-Kalkendelen (Tetovo) bölgesindeki son çatışmalar, "Balkan haritasının yeniden çizilmesi" tartışmalarını canlandırdı. Bazı Batılı diplomatların, Sırbistan, Kosova ve Makedonya'daki Arnavutlar'ı tatmin edebilecek "tam bağımsız Kosova" konusunun ciddi biçimde açılmasının, kurtlarla kaynayan bir kutuyu açıp onları etrafa saçmaya benzetilebileceiğini" belirttikleri belirtilen analizde, "NATO yetkilileri durumun vahim olduğunu vurgulamasalar da..." denilerek, İsveç'in kıdemli diplomatına gönderme yapılıyor.

BM'nin Balkan Özel Temsilcisi eski İsveç Başbakanı Carl Bildt'in Tetovo çevresindeki çatışmaları, Bosna ve Kosova trajedilerine benzettiğine işaret eden Reuters, eski Yugoslavya'nın 10 yıllık dağılma trajedisinde, en güneyde 10 yıl boyunca sessiz durabilen bölgenin barut fıçısına dönüştürüldüğünü vurguluyor. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde konuşan İsveç'in eski Başbakanı Bildt, "Makedonya-Kosova sınırında patlak veren yeni sorunun, eski Yugoslavya topraklarında son 10 yılda meydana gelen en vahim işaretlerinden biri olduğunu" söyledi.

'Sınırlar yeniden belirlenmeli'

İngiltere'nin eski Dışişleri Bakanı ve 1990'lı yılların ilk yarısında Avrupa Birliği'nin Bosna özel temsilcisi olan Lord Owen da, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, "bağımsız Kosova dahil, Balkan ülkelerinin haritasının yeniden çizilmesinin daha dayanıklı, yaşayabilir devletlerin kurulmasına olarak sağlayacağını" belirtti. Batılılar'ın Balkan tabularının hepsini yıkarak çekinmeden konuşan Owen, Wall Street Journal gazetesine açıklamasında, "Tüm Balkanlar'ı kapsayan, 1878 Berlin Kongresi'ndekilere denk ön anlaşmalar ve büyük güçlerin de onayıyla çözüme gidilmelidir" dedi.

NATO'nun Kosova'daki barış gücü görevini bile yapamaz duruma geldiğini iddia eden Owen, Kosova'nın Arnavut kökenli halk çoğunluğunun (yüzde 90) iradesine rağmen NATO'nun (uzun vadede Sırbistan lehine) varlığını ne kadar sürdürebileceğinin sorgulanması gerektiğini belirtti. Reuters, bazı Batılı uzmanların, "tam bağımsızlıkları önündeki son engelin Batı ülkeleri olarak algılanması durumunda Arnavutlar'ın eninde sonunda silahlarını NATO kuvvetlerine çevireceklerini" iddia ettiklerini hatırlattı.

'Arnavutlar durdurulamaz'

İhtiyatlı diplomatlar ise, Batılı ülkelerin Makedonya'nın Güney Sırbistan ve Kosova'yla sınırlarının korunması ve terörizmle mücadelede Üsküp Hükümeti'ne yardım etmenin yegane yol olduğunu vurguluyorlar. Bu diplomatlar, hiçbir dış gücün Balkanlar'da yeni harita yetkisi bulunmadığını hatırlatarak, eski Yugoslavya topraklarındaki ülkelerin ve halkların da yeni oluşumlar için büyük uzlaşma masası oluşturmalarının tahayyül sınırlarını aştığını belirtiyor. Bir Batılı diplomat "Eski Yugoslavya topraklarında yeni sınır lafları etmek Pandora'nın kutusunu açacaktır" diyor.

Karadağ ve Kosova'nın "tam bağımsızlık" istediğini belirten Reuters, birçok diplomatın, Kosova'da ne olacaksa Bosna'yı da doğrudan etkileyeceğini hatırlattıklarını vurguluyor. Kosova'nın bağımsızlığına izin verilecek olursa Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin de kaçınılmaz olarak kopacağına işaret ediliyor. Karadağ, en erken Nisan'da bağımsızlık için halkoylaması yapabilecek.

Çatışmalar HIZLA yayılıyor

ARNAVUTLAR ile Makedon güçleri arasında Makedonya'nın Kalkandelen şehri çevresindeki çatışmalar dün yeniden şiddetlendi. Kalkandelen'deki bir Reuters muhabiri, öğleye doğru kent dışından otomatik silah sesleri duyduğunu, bundan kısa bir süre sonra seslerin kesildiğini söyledi. Kalkandelen'deki vatandaşlar da gece yarısı silah sesleri duyduklarını bildirirlerken, çatışmaların dün sabaha karşı Makedonya'nın Kumanova kenti çevrnesine de sıçradığı bildirildi. Öte yandan adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, Presevo vadisinde araçları mayına çarpan 2 Sırp polisin ağır yaralandığını söyledi. Kalkandelen yakınlarındaki Alman askeri kışlasına Kosova'dan tank takviyesi yapılıyor. Bazı silahlı kişilerin Alman kışlasına ateş açmalarından ve bölgedeki çatışmaların şiddetlenmesinden sonra bölgedeki birliklerini güçlendirme kararı alan Almanya, Kosova'dan kışlaya Leopar tankları sevk ediyor. Kışladaki Alman askerlerinin 400 kadarı Kalkandelen'den 10 km ötedeki Cerebino kampına nakledildi.

BM şiddeti kınadı

BM Güvenlik Konseyi, Makedonya'daki şiddeti kınadı. Güvenlik Konseyi'nde önceki gece Kosova konusunda yapılan açık toplantının ardından yayınlanan açıklamada, Makedonya'nın istediği gibi, açıkça gerillaların Kosova'dan sızdıkları belirtilmedi. Bunun yerine şiddetin "ülkenin dışından destek aldığı" ifadesini kullanmayı tercih ettiler. Konsey ayrıca, Makedonya'nın "toprak bütünlüğünün korunmasının önemini" vurguladı. Makedonya'nın BM Büyükelçisi Naste Calovski, Konsey toplantısında şiddetten Kosova Kurtuluş Ordusu'nu sorumlu tuttu ve Kosova'daki

NATO birliklerinin gerilla üslerini yıkmasını istedi. Makedonya'nın nüfusunun yüzde 30'unu Arnavutlar oluşturuyor. Kosovalı

Arnavut gerillalar, Sırbistan ve Makedonya'nın güneyindeki sınır bölgelerini Kosova ile birleştirmeyi istiyorlar.

Ankara'dan destek

Türkiye'nin, Makedonya'daki olayların sona erdirilmesi girişimleri çerçevesinde önceki gece Ankara'ya gelen Makedonya Dışişleri Bakanı Sırcan Kerim, Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile görüştü. İki bakan, görüşmeler sonrası basın toplantısı yaptı. Arnavutlar ve Makedonlar'ı biraraya gelmeleri için teşvik ettiklerini söyleyen Cem, Makedonya'nın sınır bölgelerinde yaşanan olaylarda Türkiye'nin en önemli desteğinin diplomatik rolü "Tüm Balkanlar'daki tüm dostlarımızdan birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı göstermelerini istiyoruz. Makedonlar ve Arnavutlar'ı birlikte çalışmaları için teşvik ediyoruz" dedi. Kerim ise, "Uluslararası topluluk,

Kosova'daki mevcut durumun tüm Balkanlar'ın istikrarsızlık kaynağı olmasına izin vermemeli" dedi.