İktisatçı, masalını en erken 50 yıl öncesinden başlatır. Ve kendini ülkeye hapsetmez. Türkiye'nin dünya ekonomisi içinde belirli bir yerinin olduğunu, dünyada olup bitenler anlaşılmadan Türkiye'de neler olup bittiğinin anlaşılamayacağını belirtir. Dünya ekonomisinde 1950-2000 dönemi iki dilimli bir Kondratieff çevrimi olarak ele alınabilir.

İlk 25 yıl bir Kondratieff A-safhası, ikincisi B-safhası. Birinci safha bir ekonomik büyüme dönemidir, kapitalist sistemin yaklaşık 500 yıllık tarihinde en yüksek genişleme dönemi. Tek tek milli ekonomiler yüksek büyüme hadleri gerçekleştirmekte, şirket karları dur durak bilmemektedir.

Kârlar üstünde baskı var

Petrol kriziyle başlatabileceğimiz ikinci safhada büyüme hadleri gerilemeye başlar. Dünya ekonomisi 1950-75 döneminde ortalama yüzde 7 büyüyüyor idiyse, 80'lerde büyüme oranı yüzde 5'in altına, 90'lardaysa yüzde 3'ün altına indi. Şirket kârları üzerinde çok büyük baskılar oluştu ve bunlar üretim yerlerini kaydırmaya başladılar. Bu kaydırmadan nasibini alan Doğu Asya dışındaki ekonomiler gerilemeye, ciddi bünyevi sıkıntılar yaşamaya başladılar. Bu sıkıntıların kaynağı, genişleme dönemindeki eksik "ithal-ikameci" politikaydı.

1950-75 genişleme döneminde marifet ekonomik büyüme sağlamak değil, uygun ölçekli işletmeler kurabilmekti. Bütün ekonomilerin büyüdüğü bir dönemde Türk ekonomisinin de büyümesi kadar doğal birşey olamazdı. Ne yazık ki, uygun ölçekli bir büyüme olmadı bu.

Döviz kazandırmak yetmez

Uygun (veya optimum) ölçekle kurulmayan sanayi işletmelerinin teknoloji geliştirmesi, maliyetleri minimuma indirerek fiyat avantajı sağlaması, dolayısıyla küresel pazara mal satarak ülke ekonomisine döviz kazandırması mümkün olamazdı. Uzun sözün kısası, Türk ekonomisi 50-75 döneminde büyümedi, şişti.