Tiyatroda skandal yılı

Tiyatroda 2000 yılı, sembolü olan masklar gibi hem ağlanılan hem gülünen bir yıl oldu. Yüzde 100'e yakın doluluk oranı güldürürken yitirilen sanatçılar, skandallar ve sansür geçen yıla damgasını vurdu.

Dönüp geriye bakıldığında tiyatro adına 2000 yılından hatırlanacak en önemli olaylardan biri hiç kuşku yok ki, İstanbul Devlet Tiyatroları'nda yaşanan skandaldı. Devlet Tiyatroları'nda öteden beri varolan iç çatışmalarının ve bürokratik çıkmazın bardağı taşırdığı olay, Nisan ayında İstanbul Devlet Tiyatroları'nda sahnelenmeye başlanan "Patron" oyununun galasında yaşandı.
Sakıp Sabancı'nın hayatını anlatan ve bir röportaj metninden oyunlaştırılan "Patron"un sahneye konulmasında prova aşamasından itibaren yaşanan sıkıntı gala gecesi de gergin bir ortam yaşanmasına neden olmuştu. Sakıp Sabancı ile Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın hazır bulunduğu galada bu kadar kötü bir oyunu sahnelemek zorunda kaldıklarına isyan eden oyuncu Ali Sürmeli, Bakan'ı istifaya davet etmiş ve galada yaşanan skandal günler boyu televizyon ekranlarına yansımıştı. Ali Sürmeli'nin üslubuna katılmamakla birlikte tepkisini yerinde bulan pek çok tiyatrocu ve tiyatro kurumu Sürmeli'ye destek vermiş ancak bu destek sanatçının görevine son verilmesine engel olmaya yetmemişti.

'Çok Geç Olmadan' kaldırıldı

Yıl boyu suların durulmadığı Devlet Tiyatroları'nda yaşanan bir diğer skandal ise Güneydoğu'ya ilişkin bir hikâyeyi sahneye taşıyan "Çok Geç Olmadan" oyununun provaları devam ederken sakıncalı görülüp sansürlenmesiydi ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Rahmi Dilligil bütün tepkilere rağmen oyunla ilgili kararından geri adım atmadı. Devlet Tiyatroları'nda yaşanan sıkıntı ve gerilim elbette bu iki olayla da sınırlı değildi.

Yasak ve sansürün gölgesi eksik olmadı...

İzinli olarak televizyon dizilerinde oynayan Devlet Tiyatroları sanatçılarını da hizaya sokmakta kararlı olan Dilligil, önce 7 Eylül'de kurumunda görev yapan sanatçılara dizi film yasağı getirileceğini açıkladı. Ancak 12 Eylül'de Devlet Tiyatrosu sanatçılarına yeniden dizilerde oynama izni verildiği haberi duyuldu.

Yılın son günlerinde ise yine Dilligil'in yasaklama girişimleri tartışılmaya başlandı. Ama bu kez diziler de kategorize edilmiş durumda. Devlet Tiyatroları sanatçıları artık, halkı olumsuz yönde etkileyen mafya dizilerinde rol alamayacaklar.

ŞT yüzde 99 doluydu

Geçtiğimiz yıl yüzde 99 doluluk oranıyla seyirci rekoru kıran İstanbul Şehir Tiyatroları'nda da sezon başında yaşanan "Mankurt" polemiği kısa sürede çözüme ulaştırıldı. Cengiz Aytmatov'un ölümsüz eseri "Gün Uzar Yüzyıl Olur"u tiyatroya uyarlayan Tevfik İsmail'in, repertuar kurulunun oyunda yaptığı değişiklikleri onaylamaması üzerine yaşanan kriz, Tevfik İsmail'in oyunu geri çekmesiyle büyüdü.

2000-2001 repertuarında sahneleneceği duyurulan oyun bir süre askıya alındı. Ancak Şehir Tiyatroları, düzeltilmiş metne yönetmen Mustafa Aslan'ın imzasını koyarak problemi çözümledi ve "Mankurt" seyirciyle buluşabildi.

İsmail Dümbüllü ödülünün Yılmaz Erdoğan'a verildiği, III. Uluslararası Kukla Festivali, 12. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali, Alaçatı Çocuk Tiyatroları Festivali'nin tiyatro dostlarını biraraya getirdiği 2000 yılı tiyatro takviminde elbette düşen yapraklar da vardı.

Yitirdiklerimiz...

Tiyatro camiası geçtiğimiz yıl kaybettiklerine ağladı. Nezihe Becerikli (18 Ocak), Ekrem Dümer (14 Mart), Güzin Özipek (12 Ağustos), usta oyuncu Selim Naşit (18 Ağustos), BKM'nin sevilen yüzlerinden Gürdal Tosun (31 Ağustos), Ergun Köknar (11 Eylül), Önder Açıkalın (24 Kasım) 2000 yılında aramızdan ayrılan tiyatrocular olarak takvime işlendi.